Hoofdstuk 13: Sociale psychologie

Question 1

Sociale psychologie

Answer 1

Hoe zien wij elkaar en hoe beïnvloeden deze opvattingen onze sociale omgeving

Question 2

We zijn allemaal naïeve psychologen

Answer 2

We doen voortdurend waarnemingen en oordelen over het handelen van mensen

Question 3

Attitudes

Answer 3

Evaluatieve overtuigingen die wij hebben over onze sociale wereld en de entiteiten daarin

Question 4

Vooroordelen

Answer 4

Consequente fouten die we opnemen in onze redeneringen over de wereld

Question 5

Attributie

Answer 5

Een bewering over de oorzaak van iemands gedrag. Wij kunnen gedrag toeschrijven aan de persoonlijkheid van de persoon of aan de omgeving/situatie

Question 6

Person bias

Answer 6

Wanneer we de situatie en omgevingsfactoren negeren en gedragingen toeschrijven aan de persoonlijkheid. Ook wel de fundamentele attributiefout

Question 7

Self-serving attributional bias

Answer 7

We willen onszelf er goed laten uitzien dus we:
- Schrijven onze successen toe aan onze eigen kwaliteiten/persoonlijkheid/karakter
- Schrijven onze mislukkingen toe aan de situatie of aan omgevingsfactoren

Question 8

Selectief geheugen

Answer 8

We hebben een beter geheugen voor successen en kunnen mislukkingen niet goed onthouden

Question 9

Aantrekkelijkheidsbias

Answer 9

Denken dat mensen die aantrekkelijk zijn ook intelligenter, competenter, socialer en moreler zijn

Question 10

Goede genen theorie

Answer 10

Stelt dat aantrekkelijke mensen hoogwaardige partners zijn

Question 11

De baby face bias

Answer 11

De neiging om mensen met gelaatstrekken die lijken op die van een baby te beoordelen als meer naïef, hulpeloos, eerlijk, vriendelijk en warm. Lorenz stelde dat we intuïtief reageren op de gelaatstrekken van baby’s met gevoelens van mededogen en zorg

Question 12

Zelfbeeld

Answer 12

De manier waarop iemand zichzelf definieert. Dit zou gebaseerd zijn op een sociaal product

Question 13

Zelfbewustzijn

Answer 13

Verwijst naar het besef van een fysiek zelf, het bezit van een persoonlijkheid en karakter, dat psychologisch tot uiting komt in reactie op het gedrag van anderen.

Question 14

Rouge-test

Answer 14

Zelfbewustzijn kan bij zuigelingen worden getest door een rode stip in hun voorhoofd te zetten, ze voor een spiegel te plaatsen en te zien of ze naar hun voorhoofd reiken

Question 15

Self-fulfilling prophecy/pygmalion effect

Answer 15

De overtuigingen die mensen van een persoon hebben, kunnen het zelfbeeld van die persoon beïnvloeden en de kans vergroten dat ze waar worden.

Question 16

Eigenwaarde

Answer 16

Verwijst naar het gevoel van goedkeuring, aanvaarding en voorkeur voor zichzelf

Question 17

De sociometertheorie van Leary

Answer 17

Suggereert dat eigenwaarde wordt afgeleid van een interne meter die acceptatie en afwijzing in een sociale omgeving meet:
- Correlatie tussen eigenwaarde en hoe mensen denken dat ze beoordeeld worden
- Eigenwaarde stijgt na lof of een andere sociaal bevredigende ervaring
- Feedback over succes/falen beïnvloedt het gevoel van eigenwaarde meer wanneer de feedback openbaar is

Question 18

Zelfvergelijking

Answer 18

Mensen identificeren zich grotendeels in termen van wat hen onderscheidt van de referentiegroep

Question 19

Grote-vis-in-kleine-vijver-effect

Answer 19

De studenten die de beste van hun middelbare school zijn, gaan naar de universiteit en zijn niet langer de beste van hun klas, wat een daling van het zelfbeeld kan veroorzaken. De referentiegroep is veranderd, waardoor ons zelfbeeld en gevoel van eigenwaarde veranderen

Question 20

Positieve illusoire bias

Answer 20

Volwassenen overschatten hun capaciteiten

Question 21

Waarden

Answer 21

Meest centrale houdingen

Question 22

Expliciete houdingen

Answer 22

Bewuste, verbaal benoembare evaluaties:
- langzaam, door bewust opbouw en logica
- (prefrontale cortex gebaseerd)
- Beoordeeld door houdingstests

Question 23

Impliciete houdingen

Answer 23

Gemanifesteerd in automatische mentale associaties:
- Snel, emotioneel
- (Limbisch systeem gebaseerd)
- Beoordeeld door impliciete assocatietesten: objecten sneller classificeren als ze sterk geassocieerd zijn
- Houdingen op onderbuikniveau: beïnvloeden lichamelijke en emotionele reacties

Question 24

Cognitieve-dissonantie theorie (Festinger)

Answer 24

In de geest ingebouwde mechanismen die een ongemakkelijk gevoel van dissonantie creëren, wanneer er een inconsistentie is tussen houding, oordeel en kennis.

Question 25

We zoeken manieren op spanning op te lossen:

Answer 25

• Vermijd/negeer dissonante informatie –> benader het onderwerp op een manier die de bestaande visie lijkt te versterken
• Vertrouwen na besluitvorming–> we hebben de neiging ons veel zekerder te voelen in onze beslissing nadat we een onomkeerbare beslissing hebben genomen, om dissonantie te voorkomen
• Onvoldoende rechtvaardigingseffect

Question 26

Onvoldoende rechtvaardigingseffect

Answer 26

Wanneer er geen gemakkelijke manier is om gedrag te rechtvaardigen, veranderen we de houding
1e vereiste: geen duidelijke, hoge stimulans voor het uitvoeren van een tegengestelde attitudinale actie
2e vereiste: gemaakt door vrije keuze

Question 27

Verschil persoonlijke identiteit en sociale identiteit

Answer 27

Terwijl persoonlijke identiteit verwijst naar ons zelfgevoel als individu, verwijst de term sociale identiteit naar onze identiteit als deel van een sociale groep/categorie.

Question 28

In-group vs out-group

Answer 28

in-group: individuen die tot dezelfde groep behoren
out-group: als je niet in die groep zit

Question 29

Expliciete stereotypen

Answer 29

• Bewust, weloverwogen
• Aanpasbaar door leren en logica

Question 30

Impliciete stereotypen

Answer 30

• Onbewuste mentale associaties die min of meer automatisch ons oordeel over leden van een groep bepalen
• Product van meer primitieve emotionele processen
• Aanpasbaar door klassieke conditionering
• Deze kunnen gevaarlijk zijn

Question 31

Sociale druk

Answer 31

Verwijst naar een geheel van psychologische krachten die op ons worden uitgeoefend door oordelen, voorbeelden, verwachtingen en eisen van anderen; of deze krachten nu echt zijn of ingebeeld, zij hebben een sterke invloed op onze sociale omgeving/situatie

Question 32

Zajoncs theorie: sociale vergemakkelijking

Answer 32

Verbetering van prestaties door het publiek van waarnemers. Dit gebeurt bij gemakkelijke/goed aangeleerde taken die kenmerken zijn voor soorten. Ze vergen slechts kleine hoeveelheden van je werkgeheugen

Question 33

Sociale interferentie

Answer 33

Wanneer de prestatie wordt belemmerd door waarnemers. Dit gebeurt bij complexe taken, waarbij bewuste gedachten/aandacht vereist is. Angst gerelateerde gedachten nemen ook een deel van je werkgeheugen in beslag, waardoor je minder aandacht hebt voor het voltooien van de taak

Question 34

Stereotype bedreiging

Answer 34

Andere vorm van een self-fulfilling prophecy. Als proefpersonen bijvoorbeeld worden herinnerd aan de stereotype overtuiging dat de groep waartoe zij behoren het meestal niet goed doet op de test, zullen hun prestatie afnemen. De afleidende gedachten veroorzaken interferentie en afleiding, waardoor er minder werkgeheugencapaciteit overblijft voor de eigenlijke taak

Question 35

Impression management

Answer 35

Verwijst naar het geheel van manieren waarop mensen bewust of onbewust hun gedrag wijzigen om de indruk die anderen van hen hebben te beïnvloeden –> het best mogelijke zelf tentoonstellen

Question 36

Informatieve invloed

Answer 36

We conformeren ons door een gebrek aan informatie. We geloven dat anderen andere redenen/informatie kunnen hebben om zich op een bepaalde manier te gedragen of dingen te doen, dus volgen we de voorbeelden die anderen geven en hoeven we niet te leren waarom

Question 37

Normatieve invloed

Answer 37

Je eigen gedrag veranderen om te passen in de groepsnormen/om goedgekeurd te worden in de groep

Question 38

Asch’s conformiteitsexperimenten

Answer 38

Een persoon werd in een kamer gezet met medespelers, die elk moesten beoordelen welke van de 3 staven even groot was als een 4e staaf. In het experiment was het heel duidelijk wat het juiste antwoord was. De confederates werden gevraagd hun antwoord te geven voordat de proefpersoon dat deed. Zij gaven allemaal hetzelfde foute antwoord. Ondanks duidelijk zichtbare foute antwoorden werd een meerderheid van de proefpersonen normatief beïnvloed door de mening van de groep en was het eens met de confederates

Question 39

Normen

Answer 39

BEschrijven een aantal regels die wij in onze samenleving hanteren

Question 40

Impliciete normen

Answer 40

Geïnduceerde normen door te communiceren dat een bepaald gedrag normaal is.

Question 41

Broken window theory of crime

Answer 41

Een verwoeste louche uitziende buurt lokt veel meer geweld uit dan een schone, gerepareerde buurt

Question 42

Het passieve omstandereffect

Answer 42

Wanneer op een drukke straat in de stad iemand belt en hulp nodig heeft, helpt vaak niemand, hoewel er genoeg mensen aanwezig zijn. Door de diffusie van verantwoordelijkheid zijn individuen in een groep minder geneigd om te helpen. De passiviteit van de inactieve omstanders is op zichzelf ook een bron van informatie: zich conformeren aan de groepsnormen betekent niet handelen. Mensen willen de norm niet breken en handelen dus niet

Question 43

Sociale druk bij groepsbeslissingen

Answer 43

• groepspolarisatie
• richting
• groepsdenken

Question 44

Groepspolarisatie

Answer 44

Als alle of een meerderheid van de leden voor dezelfde kant van een kwestie pleiten, duwen discussies deze meerderheid gewoonlijk verder in de richting van een extremer standpunt in dezelfde beginfase

Question 45

Groepsdenken

Answer 45

Denkwijze die mensen hanteren wanneer zij sterk betrokken zijn bij een samenhangende groep; wanneer het streven van de leden naar eensgezindheid hun motivatie om alternatieve handelwijzen realistisch te beoordelen overvleugelt

Question 46

Lower-balls techniek

Answer 46

• Eerst afspreken om iets tegen een lage prijs te verkopen, het dan om een of andere reden onmogelijk maken en dan de klant vertellen dat hij het tegen een hogere prijs kan kopen.
• Aangezien zij er aanvankelijk mee instemden het product te kopen, willen zij geen cognitieve dissonantie over hun beslissing hebben en zullen zij waarschijnlijk instemmen met de hogere prijs

Question 47

Voet-in-de-deur techniek

Answer 47

• Mensen zullen eerder instemmen met grote verzoeken nadat zij reeds hebben ingestemd met een kleiner verzoek
• Het opwekken van een gevoel van betrokkenheid bij een overeenkomst of product/zaak. Naleving van de eerste verzoeken wekt een gevoel van vertrouwen, betrokkenheid of medeleven

Question 48

Wederkerigheid

Answer 48

• Geef iets kleins en vraag om meer
• Kleine geschenken gaan het gevoel van te veel betalen tegen

Question 49

Gehoorzaamheid

Answer 49

Heeft betrekking op die gevallen van naleving waarin de verzoeker wordt gezien als een gezaghebbende figuur/leider en het verzoek wordt gezien als een bevel

Question 50

Stanley Milgram’s experimenten

Answer 50

De proefpersoon wordt wijsgemaakt dat zij een pijnlijke schok toedienen aan een leerling, telkens als zij een geheugenvraag fout beantwoorden. Er waren geen echte schokken. Telkens wanneer de begeleider de vraag fout beantwoordde, beval de experimentator de proefpersoon de intensiteit van de schok te verhogen. Ongeveer 65% van alle proefpersonen gehoorzaamde in extreme mate. Dit is een sterke bevinding omdat er veel herhalingen waren met verschillende mensen

Question 51

Factoren die hebben bijgedragen aan de psychologische druk om te gehoorzamen

Answer 51

1. De norm van gehoorzaamheid aan wettige autoriteiten
2. De zelfverzekerdheid van de experimentator en de aanvaarding van verantwoordelijkheid
3. De nabijheid van de experimentator en de afstand tot de leerling:
   –> Als de experimentator uit het zicht was, gehoorzaamden minder proefpersonen
   –> Als de leerlingen in dezelfde kamer zijn, gehoorzamen minder mensen
4. Het ontbreken van een alternatief model
5. Het incrementele karakter van de verzoeken

Question 52

Prosociaal gedrag

Answer 52

Beschrijft de neiging om andere mensen te bevoordelen door vrijwillig iets te doen. Meestal in de 2 vormen: altruïsme, mutualisme

Question 53

Altruïsme

Answer 53

Neiging om een ander individu te helpen een doel te bereiken, zonder duidelijk voordeel voor zichzelf

Question 54

Mutualisme

Answer 54

Coördinatie van acties van twee of meer individuen om een gezamenlijk doel te bereiken

Question 55

Tragedy of the commons

Answer 55

Dit een sociaal dilemma, waarbij elk individu een kleine bijdrage levert aan een grootschalig probleem

Question 56

Spel van publieke goederen&altruïstische bestraffing

Answer 56

Mensen in verschillende culturen hebben de neiging om bij te houden in welke mate anderen behulpzaam zijn en de meeste hulp te bieden aan degenen die in het verleden het meest behulpzaam zijn geweest

Question 57

Openbaar goed spel

Answer 57

Een economisch spel waarin spelers ervoor kunnen kiezen hun middelen te delen met anderen om de voordelen voor iedereen te maximaliseren. Als iemand vals speelt, kunnen anderen altruïstisch straffen: zij kunnen een deel van hun individuele goederen/inkomsten opgeven om de valsspeler te straffen (een deel van zijn inkomsten innemen

Question 58

Persoonlijke identiteit

Answer 58

Onafhankelijk persoon met eigenbelang

Question 59

Sociale identiteit

Answer 59

Zichzelf beschouwen als een min of meer uitwisselbaar lid van een grotere groep

Question 60

Robbers Cave

Answer 60

Klassiek experiment met wedstrijden tussen twee groepen 11 tot 12 jarige jongens. Elk van de twee groepen ontwikkelde een sociale identiteit, met verschillende kenmerken, een leider, strikte regels en gedragsnormen. De wedstrijden leidden tot drie belangrijke veranderingen in de groepssamenstelling:
1. Solidariteit binnen de groep
2. Negatieve stereotypering van de andere groep
3. Vijandige interacties tussen groepen

Question 61

Conflicten tussen groepen kunnen worden opgelost door…

Answer 61

Bovenliggende doelen te hebben, waarbij beide groepen moeten samenwerken.