Hoofdstuk 1 samenvatting

Question 1

Historiografisch

Answer 1

Verzamelnaam voor theorie, geschiedenis, methoden en aannames van geschiedschrijving.

Question 2

Presentisme

Answer 2

Het subject bekijken vanuit het standpunt van het heden. De hedendaagse omstandigheden worden
verklaard door te benadrukken dat we vooruitgang hebben geboekt dankzij de fouten van onze voorouders
en waardoor we nu superieure kennis hebben.

Question 3

Historicisme

Answer 3

Het verleden reconstrueren zoals het echt werd ervaren, binnen hun eigen context, zonder vertekeningen
door voorkennis over hoe het uiteindelijk uitgepakt heeft.

Question 4

Sophisticated

presentisme

Answer 4

Accepteert dat men het huidige gezichtspunt nooit helemaal kan loslaten en dat het doel van een
historische beschrijving het beter begrijpen van huidige problemen is. Probeert dat te doen zonder de
huidige stand van zaken als beste of enige juiste te zien (compromis tussen historicisme en presentisme).

Question 5

Kritische (nieuwe)

geschiedenis

Answer 5

Een meer contextuele en historistische benadering, die de anekdotes die steeds weer terugkomen, grondig
checkt. Daarnaast ook meer inclusiviteit en diversiteit te dan alleen de grote witte mannen.

Question 6

Indigenisatie

Answer 6

Verinheemsing: proces waarbij de lokale culturele context de ontwikkeling van de psychologie beïnvloedt,
waarbij ideeën van buiten geïmporteerd en aangepast worden als reactie op de lokale omstandigheden.

Question 7

Personalistischcontextuele

benadering

Answer 7

Aan de hand van het werk en het leven van pioniers zien hoe ideeën zich hebben ontwikkeld. Met een
belangrijke nadruk op de historische context.

Question 8

Sofisten

Answer 8

Voorstanders van democratie en gelijke rechten. Gespecialiseerd in het onderwijzen van retorische
vaardigheden en spreken in het openbaar

Question 9

Empirisme

Answer 9

Het idee dat ware kennis in de eerste plaats vanuit zintuiglijke ervaringen komt.

Question 10

Idealisme

Answer 10

Het idee dat er iets fundamenteels ligt achter onze alledaagse sensorische ervaringen.

Question 11

Natuurschaal

Answer 11

Aristoteles: hiërarchische schaal waarop de planten onderaan staan en de mensen bovenaan. Onderaan
de vegetatieve ziel, dan de sensitieve ziel en bovenaan de rationele ziel

Question 12

Categorieën

Answer 12

Aristoteles: de menselijke psyche bevat aangeboren categorieën, waarin herinneringen en ideeën van
empirische ervaringen worden geclassificeerd en georganiseerd.

Question 13

Aristotelische logica

Answer 13

Over ervaringen kunnen we betekenisvolle uitspraken doen die een subject beschrijven, waarover iets is
bepaald (predicaat). Subject-predikaat-uitspraken staan logisch met elkaar in verband.

Question 14

Atoomtheorie

Answer 14

Democritus: alle materiële objecten zijn opgebouwd uit kleine, onbreekbare deeltjes (atomen) die
rondzweven in een lege ruimte (void), met elkaar botsen en samenclusteren tot fysieke substanties

Question 15

Causaliteit

Answer 15

Griekse aanname dat alle gebeurtenissen een doel moeten hebben. Volgens Aristoteles moesten alle
gebeurtenissen vier oorzaken hebben: een materiële, formele, efficiënte en uiteindelijke oorzaak

Question 16

De vier oorzaken volgens aristoteles

Answer 16

Materiële oorzaak - Het materiaal waar het van is gemaakt.
Formele oorzaak - Het idee of plan erachter
Efficiënte oorzaak - De acties of interacties waardoor het ontstond.
Uiteindelijke oorzaak - Het uiteindelijke doel ervan.

Question 17

‘De Rerum Natura’

Answer 17

Gedicht over Epicurus door Lucretius, over de atoomtheorie, het Epicureaans geluk en het idee dat de ziel
ook uit materiële atomen bestaat.

Question 18

Islamitische rijk

Answer 18

Ontstond na de dood van de profeet Mohammed (632 A.D.); van west India in het oosten tot Spanje en
Marokko in het westen. Het produceerde veel grote geleerden die de oude Grieken bestudeerden.

Question 19

Indo-Arabische cijfers

Answer 19

Al-Kindi: wiskundige telsysteem waarmee veel beter gerekend kon worden dan met de Romeinse cijfers.
Was het begin van de getaltheorie en algebra.

Question 20

Camera obscura

Answer 20

Door Alhazen gebruikt als model van het oog.

Question 21

‘Canon of Medicine’

Answer 21

Boek van Avicenna over geneeskunde: de humorale theorie van Hippocrates, observaties van
ziektebeelden en technieken om ze te genezen, medicijnen/kruiden en methoden waarmee nieuwe
remedies getest kunnen worden (evidence-based). Werd eeuwenlang gebruikt als medisch handboek.

Question 22

‘The Book of the Cure /

Healing’

Answer 22

Boek van Avicenna over allerlei onderwerpen die Aristoteles had besproken, en was bedoeld als genezing
van onwetendheid i.p.v. van fysieke ziektes. Over filosofie, wiskunde, natuurwetenschappen en de
Aristotelische ziel.

Question 23

Thales

Answer 23

Beroemd vanwege zijn accurate natuurwetenschappelijke astronomische en meteorologische observaties.
Hij zag water als het meest belangrijke element in de kosmos.

Question 24

Heraclitus

Answer 24

Relatie tussen stabiliteit en verandering (‘je kunt nooit tweemaal in dezelfde rivier stappen’). Eenheid van
tegengestelde zaken (‘een weg omhoog is ook een weg omlaag, afhankelijk van de relatieve positie’).

Question 25

Protagoras

Answer 25

Praktisch, geen hypothetische of verheven vraagstukken. Menselijke ervaring en gedrag staan centraal
(homo mensura: de mens is de maat der dingen). Dit idee lag ook achter de benadering van de sofisten;
controle en manipulatie van het gedrag van mensen.

Question 26

Oligarchen

Answer 26

Geregeerd door kleine groepen

machtige leiders

Question 27

Logos (woord, rede)

Answer 27

Achtervoegsel dat wijst op de studie van iets, zoals geologie,
fysiologie, psychologie

Question 28

Know thyself

Answer 28

het interpreteren van sensorische ervaringen m.b.v. de

ratio. Dit was de grootste erfenis van Socrates aan Plato

Question 29

Volgens Plato had de menselijke psyche drie basiscomponenten

Answer 29

Begeerte - Behoefte aan fysieke
bevrediging
Moed - Neiging om moeilijkheden te confronteren
met actie
Rede - Vermogen om de onderliggende realiteiten van de
wereld te waarderen

Question 30

Volgens Plato heeft elke psyche deze drie aangeboren componenten, maar ieder in een andere verhouding

Answer 30

Gewone massa - (Grieks: hoi polloi) Gestuurd door
begeerte
Soldaten - Gestuurd door moed, beschermen de
maatschappij
Elitaire voogden - Gestuurd door rede en bestuurders van de
maatschappij

Question 31

Volgens Aristoteles was de geest niet passief maar

Answer 31

functioneert het vooral als organisator van ideeën en kennis i.p.v. als het startpunt, zoals Plato en Socrates dachten

Question 32

Menselijke aangeboren categorie

e

Answer 32

◦ Substantie (wat het is)
◦ Kwantiteit (hoeveel)
◦ Kwaliteit (kleur, vorm)
◦ Locatie
◦ Relatie (groter, kleiner, ervoor, erna etc.)
◦ Activiteit (wat het doet of ondergaat)
◦ Tijd

Question 33

‘Organon’

Answer 33

Aristoteles beschrijft

hoe verschillende soorten subject-predikaat-uitspraken logisch met elkaar in verband staan: Aristotelische logica.

Question 34

essentiële conceptuele basis voor de toekomstige psychologische wetenschap

Answer 34

1. Ze maakten de psyche (de menselijke geest) tot onderwerp van analyse en onderzoek.
2. Ze debatteerden over de relatie tussen de psyche en de empirische stimuli die er van buitenaf invloed op uitoefenen

Question 35

Democritus theorie had echter wel een materiële

en efficiënte oorzaak, maar dus geen formele en uiteindelijke.

Answer 35

Daarom werd het gezien als een gevaarlijke theorie en

noemde Plato hem niet één keer in zijn geschriften. Aristoteles verwierp het ook als een verouderd presocratisch idee.

Question 36

Lucretius

Answer 36

De renum natura - atheistisch, hedonisch, atonisme

Question 37

algebra

Answer 37

al-jabr, betekent ‘herstel van gebroken delen’,

Question 38

Avicennna’s antwoord was: ja.

Answer 38

Voor hem was zelfbewustzijn een aangeboren capaciteit van de menselijke rationele
ziel

Question 39

In 1100 reisde de Italiaan Leonardo Fibonacci

Answer 39

Hij leerde alles over Al-Kindi’s numerieke systeem en schreef er het boek ‘Liber Abaci’ (1202) over. Hij werd bekend
door zijn Fibonacci-reeks, waarin elk nieuw getal de som is van de twee voorgaande getallen. Deze reeks heeft veel
interessante kenmerken, zoals dat de ratio tussen elk getal en dat erna steeds dichter in de buurt komt van de gulden
snede.

Question 40

Scholastiek

Answer 40

Debatteren over geleerde

Question 41

Kritiek op democritus

Answer 41

zijn werk werd door vrijwel iedereen verworpen. Socrates zag een onsterfelijke ziel die telkens reïncarneert, en
de kennis sluimerend vasthoudt. Plato ook. Aristoteles kwam het meest overeen, maar verwierp het ook: zijn materiële
en werkoorzaak passen wel, maar formele en doeloorzaak niet, volgens Democritus bestaat zo’n vooropgezet plan niet