Hfst 0/1: inleiding + centrale zenuwstelsel Flashcards
Functionele beeldvorming technieken (4)
PET, fMRI, ERP/EEG, MEG
Letselstudies
De enige techniek waarbij men oorzakelijkheid kan vaststellen via TMS of patiëntenonderzoek
anterieur
(ook wel rostraal) voorkant
posterieur
(ook wel caudaal) achterkant
superieur/dorsaal
boven
inferieur/ventraal
onder
mediaal
binnenkant/midden
lateraal
buitenkant
sagitale sneden
Sneden van achter naar voor van de hersenen zodat 1 hemisfeer wordt afgebeeld.
Coronale sneden
Sneden van links naar rechts zodat beide hemisferen worden afgebeeld.
Horizontale sneden
Sneden horizontaal op de hersenen, waarbij beide hemisferen worden afgebeeld.
ventriculair systeem
Dit zijn onderling verbonden holtes die zich in de hersenen bevinden. In deze ventrikels bevindt zich het hersenvocht (= cerebrospinaal vocht). Dient ter bescherming van de hersenen en het aanvoeren van voedingstoffen.
Dermatomen
Gebied v.d. huid dat op zelfde plaats in ruggengraat het CZS binnengaat. Hoe hoger op het lichaam, hoe hoger het wordt aangestuurd door het zenuwstelsel in de ruggengraat.
dorsaal op de ruggenmerg
(achteraan) informatie van lichaam naar hersenen = sensorische info
ventraal op de ruggenmerg
(vooraan) motorische zenuwen die commando’s vanuit de hersenen naar de effectoren sturen
de medulla
Deel van de hersenstam, waarin zich de cellichamen van de craniale zenuwen bevinden. Deze hebben sensorische en motorische controle over delen van het hoofd en de organen.
Nervus Vagus
Deel van de medulla, die signalen uitstuurt naar de ingewanden.
reticulaire formatie
Deel van de medulla. Zorgt voor arousal, regulatie slaap-waak cyclus en het gemoed.
Raphé Nuclei
Deel van de reticulaire formatie. Dit zijn neurotransmitters die serotonine afstoten en regelen dus het gemoed. Reguleert bepaalde circuits.
Pons
Deel van de medulla. Ligt ventraal in de hersenstam en vormt de brug tussen het cerebellum en de rest van de hersenen.
Locus coereleus
Deel van de/het pons. Regelt via noradrenaline het adaptief gedrag (exploit/explore).
Het cerebellum
Verbonden met de hersenen via de Pons. Zorgt voor de precisie en coördinatie van motoriek door het produceren van forward models.
Tectum
Deel van de middenhersenen, zorgt voor sensorische functies via superieure (visueel) en inferieure (auditief) colliculi. + (occuli)motorische oriëntatiereacties.
tegmentum
Deel van de middenhersenen, die dopamine regulerende kernen bevatten (VTA en substantial nigra)
Hypothalamus
Deel van het diencepahlon. Zorgt voor homeostatische regulatie en regeling van het hormonale systeem.
Thamalus
Deel van het diencepahlon. Doorschakelstation van sensorische en motorische informatie vanuit en naar de cortex.
magnocellulaire laag
Een laag met grote cellen in de thalamus die lichtgevoelig zijn.
parvocellulaire
Een laag met kleinere cellen in de thalamus die kleurgevoelig zijn.
Basale ganglia
Deel van de voorhersenen die dopaminebetrokken zijn. . Dopamine zorgt voor aansturing van de motoriek en het beloningsysteem. Substantia nigra projectieert naar de basale ganglia.
levodopa
Een geneesmiddel tegen parkinson dat dopamine toedient. De juiste dosis is belangrijk!
deep brain stimulation
men gaat bepaalde kernen (bv globus pallidus) stimuleren om zo de dopamine secretie te verhogen (om neuronen in basale ganglia te activeren)
Limbisch systeem
Verzameling van structuren die allemaal samenwerken aan de emotionele verwerking. Zorgt voor de integratie van emotie-gerelateerde info. (thalamus, hypothalamus, amygdala en hippocampus)
Cytoarchitectonische onderverdeling/Brodmann gebieden
Gebieden van de hersenen die een andere structuur en samenstelling hebben, 52 namen opgedeeld in 3 functies: sensorische gebieden, motorische gebieden en associatieve cortex.
Retinotopische organisatie
De visuele informatie wordt gemapped in de visuele cortex in de hersenen.
hemianopsia
Een beschadiging van de hersenen aan 1 kant van de hemisferen, waardoor met problemen heeft met dingen te zien in één visueel veld.
quadranopsia
Een beschadiging van de hersenen aan één kwadrant van de hemisferen, waardoor met problemen heeft met dingen te zien in één kwadrant van het visueel veld.
scotoma
Het is vooral de grootte die quadranopsia en scotoma onderscheidt.
De weg die auditieve informatie aflegt
luchtdrukgolven -> projecties van trilhaartjes naar cochleaire nucleus -> superior olive -> inferieur colliculum -> thalamus -> auditieve cortex (bovenaan in de temporaal kwab)
Cochleaire nucleus
zorgt voor de volledige contralaterale en ipselaterale projectie van auditieve informatie (itt de visuele informatie)
olfactorische en gustatorische cortex
Geuren worden snel doorgestuurd naar de amygdala, zonder dat er eerst gemapped moet worden op de cortex. Ook de hippocampus speelt een rol, want geuren kunnen herinneringen oproepen. + smaak, maar niet veel over geweten
de somatosensorische cortex
zorgt voor de tastzin en de proprioceptie (= weten in welke toestand/houding het lichaam zich bevindt) via somatotopische mapping
somatotopische mapping
Wat dichtbij elkaar licht in het lichaam, zal ook dichtbij elkaar liggen in de hersenen.
Het primaire motorische gebied
Somatotopische mappen. Bij schade geen verlamming, enkel distonie (verzwakking).
De frontale lob
Zorgt voor het plannen en sturen van gedrag (executieve functie).
De pariëtale lob
Gaat informatie samenbrengen in het hersenen (zoals interne toestand + externe sensorische wereld, sensorische info + info in geheugen, zintuigmodaliteiten)
alexie
schade in de pariëtale lob waardoor men geen letters meer kan herkennen.
agrafie
schade in de pariëtale lob waardoor men geen letters meer kan schrijven.
apraxie
schade in de pariëtale lob waardoor men geen handelingen meer op commando kan uitvoeren (wel nog spontaan)
hemineglect
schade aan 1 kant in de pariëtale lob waardoor men geen aandacht meer kan richten op 1 deel vh visueel veld.
dyscalsulie
schade in de pariëtale lob waardoor men problemen heeft met rekenen.
De temporale lob
Zorgt voor het geheugen (hippocampus), object identificatie, emotie, sociale functies en auditieve verwerking.
