Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Barnakúrs > Heilalömun > Flashcards

Heilalömun Flashcards

1
Q

Heilalömun (Cerebral palsy) - skilgreining

A

Hópur kvilla sem valda seinkun á hreyfiþroska. Þessir kvillar orsakast af skemmdum eða anatómískum göllum sem verða í heila áður en hann nær fullum þroska (oft talað um

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Hversu margir greinast með CP árlega á Íslandi og hvernig er kynjahlutfall?

A

8-10 einstaklingar (2/1000 lifandi fæddum). Aðeins algengara hjá strákum.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Hvaða breytingar hafa orðið á tíðni CP á Íslandi og hvers vegna?

A

Breytileg tíðni. Dettur niður um 1960 hugsanlega vegna betri næringu m. sondu. Aukning verður 1970 þegar vökudeildir og öndunarvélar koma fram. Tíðni hefur farið svo minnkandi aftur - vökudeildunum að þakka.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Áhættuþættir fyrir CP (3)

A

Fyrirburar
Léttburar
Fjölburar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Tengsl CP við meðgöngulengd?

A

Meiri fyrirburi –> meiri líkur á CP.

37 vikur þá er algengi 1,1/1000

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Orsakir CP - skipting?

A

Heilalömun orsakast af skemmdum á heilanum á meðan hann er í mótum. Þessar skemmdir geta orðið:

  • Prenatal (35%)
  • Perinatal/Neonatal (40%)
  • Postnatal(5%)
  • Óþekkt (20%)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Prenatal orsakir CP

A 
Prenatal = byrjun meðgöngu og að fyrstu samdráttum.
Teratogen
Litningagallar
byggingargallar á MTK
Sýkingar
Placenta
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Perinatal orsakir CP

A

Perinatal = Frá fyrstu samdráttum og að fyrstu viku
Neonatal = frá fyrstu viku og að 4. viku
- Fyrirburar
- Léttburar
- Preeclampsia
- Asphyxia!! - sjaldan nóg eitt og sér (oft líka fyrirburar)
- Sýkingar móður

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Postnatal orsakir CP

A

Postnatal = eftir 4 viku

  • Sýkingar (meningitis)
  • höfuðtrauma
  • stroke
  • SIDS
  • vöggudauði og endurlífguð.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Flokkun á CP.

A

Flokkun fer eftir vöðvaspennu, eðli hreyfinga og útbreiðslu.

  1. Spastísk (70-80%)
  2. Dyskinetic
  3. Ataxísk - sjaldgæf
  4. Blandaður flokkur
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Spastísk lömun/ stjarfalömun /Pyramidal lömun. Skiptist í?

A 
Hemiplegia
- a. cerebri media. 
Diplegia
- fyrirburar! 
- fótleggir stífari en handleggir
Quadriplegia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Dyskinetic. Skemmd hvar? og skiptist í hvað?

A

Basal ganglia. - ósjálfráðar hreyfingar.
Skiptist í:
1. Hægfettulömun (athetoid)
2. Vöðvaspennutruflun (dystonic)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Ataxísk lömun skemmd hvar?

A

Cerebellum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Blandaður flokkur - blanda af hverju?

A

oft spastísk með ósjálfráðum hreyfingum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Hver er algengasta lömunin

A

Hemiplegia 38%

Diplegia 35%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Meingerð spasticitet

A

Upper motor neuron bremsar venjulega lower motor neuron af með GABA. Ef skaði verður á upper motor neuron þá minnkar þessi bremsa og lower motor neuron verður ofvirk.
Skyntaug frá vöðvunum viðheldur svo spastisitet - ein meðferð að klippa á hana

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Spastísk hemiplegia - hvar er meinsemdin?

A

Vascular infarct - focalt

18
Q

Spastísk diplegia - meinsemd?

A

periventricular leukomalacia

19
Q

Spastísk quadriplegia - meinsemd?

A

Asphyxia eða infarct á vatnaskilum.

20
Q

Hver er algengasta ástæða CP?

A

Periventricular leukomalacia

21
Q

Periventicular leukomalacia - pathologia (veiiiii)

A

Autoregulation hjá fyrirburum á periventricular svæði er lélegt - viðkvæm! Necrosa myndast á þessum svæðum og þá myndast cystur sem sameinast heilahólfum –> víkkun á heilahólfum.

22
Q

Periventricular leukomalacia - börn þurfa að vera í eftirliti hjá?

A

Augnlækni! sjónbrautir eru á þessu svæði.

23
Q

Af hverju fá fyrirburar með spastíska diplegiu í fætur?°

A

Hreyfisvæði fyrir fætur er í fissuru í cortex en hendur og andlit meira periphert.

24
Q

Einkenni CP (10)

A
  1. Seinkaður hreyfiþroski
  2. Hypotonia fyrst en svo spasticitet
  3. auknir reflexar
  4. Clonus og babinski pos.
    - babinski pos fram að 8 mán.
  5. Hnefar krepptir eftir 3 mánaða
  6. Ríkjandi hlið komin fram fyrir 18 mánaða aldur
  7. Ungbarnaviðbrögð hverfa ekki /seint
  8. Stöðuviðbrögð birtast ekki/seint
  9. Varnarviðbrögð birtast ekki/seint
  10. Rýrnun á útlimum
25
Q 
Þróun grófhreyfinga.
Hvað gerist við:
4 mánaða aldur
6 mánaða
8-10 mánaða
11-18 mánaða
A

4 mán - rísa upp á úlnliði
6 mán - setjast upp en styðja sig með höndum.
8-10 mán - farin að tosa sig upp og skríða
11-18 mánaða - ganga

26
Q

Hvenær er mikilvæga pinsettugripið komið

A

12 mánaða

27
Q

Fingurgrip - hverfur?

A

4 mánaða - geta farið að færa þá hluti milli handa.

28
Q

Tágrip - hverfur?

A

10 mánaða - farin að toga sig upp þá og ganga - geta ekki gengið með krepptar tær.

29
Q

Moro viðbragð - hverfur

A

6 mánaða - Fara þá að sitja - geta ekki gert það með moro viðbragðið í gangi

30
Q

Asymmetric Tonic Neck (ATNR) - hverfur

A

4 mánaða - Fram að því er handleggur útréttur þeim megin sem höfðið snýr. Breytist við 4 mánaða þegar þau fara að snúa sér.

31
Q

Varnarviðbrögð - hvenær koma þau fram?

A

um 7-8 mánaða. Eru s.s. ekki meðfætt.

32
Q

Hliðarvörn (lateral prop) - hvenær kemur fram?

A

7 mánaða. Barni hallað til hliðar og setur handlegg út.

33
Q

Framvörn (parachute) - hvenær kemur fram?

A

8 mánaða. Barni hallað fram og setur hendur fram fyrir sig.

34
Q

Greining á CP

A
  1. Fyrir 2 ára
  2. sjúkrasaga
  3. Skoðun
    - almenn, hreyfi og stoðkerfi og taugaskoðun.
  4. Blóð, þvag og mænuvökvi
  5. MRI af heila og mænu.
35
Q

Fylgikvillar CP

A
  1. Þroskahömlun 40-75%
  2. Flogaveiki 50%
  3. Skyntr. (Sjón og heyrn)
  4. Meltingarfæravandamál/næring/tennur
  5. Hreyfi- og stoðkerfi
  6. Hegðunar og tilfinningaerfiðleikar
  7. Hydrocephalus
36
Q

CP - meðferð

A

Engin lækning.

Markmið að auka færni, auðvelda umönnun, koma í veg fyrir kreppur, minnka sársauka og meðhöndla fylgikvilla

37
Q

CP - meðferð - bæklun

A
  1. Spelkur
  2. Hjálpartæki
  3. Skurðaðgerðir (20% krakka með CP)
    - sinar (tenotomia) - lengja.
    - bein (osteotomia) - frekar sjaldgæft nú.
38
Q

CP - lyfjameðferð

A
  1. Diazepam (Stesolid)
  2. Klonazepam (Rivotril)
  3. Baclofen (Lioresal) - GABAb
  4. Botox
  5. Baklofen intrathecal
    - hér mest notað botox og baklofen intrathecal
39
Q

Botox virkar hvernig?

A

Clostridium botulinum myndar taugaeitur sem hindrar losun ach presynaptic og lamar vöðvann tímabundið í 3-6 mánuði - passa að sprauta í réttan vöðva!

40
Q

Baklófen í mænugöng - kostir?

A 
GABA agonisti sem berst illa yfir BBB.
Kostir við að gefa í mænugöng:
- Bein áhrif á viðtaka í mænu
- lægri og breytilegur skammtur
-afturkræf meðferð
41
Q

Baklófendæla - ábendingar

A 
Spastísk fjórlömun
Dyskinetic lömun
Börn með höfuðtrauma
Stærð barns er takmarkandi þáttur
Áreiðanleg fjölskylda
Nálægð við Rvk - relatívt
42
Q

Selective dorsal rhizotomy

A

Aðgerð þar sem skorið er á skyntaugar til að draga úr spastíska reflex
- aðallega diplegia (fyrirburar)

Barnakúrs (9 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions