Heila&Tauga (smá eftir) Flashcards

1
Q

ástæður SAH? (2)

A

1) höfuðáverkar algengastir

2) sprungnir æðagúlar í heila

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

SAH: á 3. til 4. degi byrja ___ og því gefum við ___

A

Vasospasmar

Nimotop (Ca blokkari)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

hvað er æðaflækja í heila?

A

meðfæddur æðagalli með blæðingarhættu 2-4% á ári

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

alg staðsetningar ICH?

A
50% á basal ganglia
15% í thalamus
15% í pons
10% í cerebellum
20% í cerebral white matter
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

orsakavaldur spinal stenous er?

A

slit

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

þeir sem geta hjólað langt en gengið stutt eu með?

A

spinal stenous

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

brjósklos er algengara í yngra fólki, s,ó?

A

S

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

% sem lagast af bjóskloksi án aðgerðar á 6 vikum?

A

80%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

hvenær aðgerð við brjósklosi?

A

ef lagast ekki á 6 vikum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

hvaða brautir eru ascending í mænunni? (3)

A

1) dorsal columns
2) spinothalamic tract
3) spinocerebellar tract

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

hvaða brautireru í dorsal columns? (2)

A

1) fasciculus gracilis og fasciculus cuneatus (gracilis = ganga á grasi = skyn og halda jafnvægi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

hvað aðskilur heilahvelin tvö?

A

great longitudinal fissure

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

lýsa heilahólfunum? (4)

A

1) 4. er á dorsal yfirborði medullu
2) úr 4. liggur cerebral aquaduct sem í 3.
3) 3. opnast í gegnum foramen of munro í lateral.
4) í hliðarveggjum 3. hólfsins er thalamus og hypothalamus

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

hvaða fissura og sulcusa þarf að þekkja ?(3)

A

1) lateral fissure
2) parieto-occipital sulcus
3) cingulate sulcus (milli frontal lobe og cingulate gyrus)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

hvaða gyrusa þarf að þekkja? 3)

A

1) precentral gyrus (motor)
2) postcentral gyrus (somatosensory)
3) visual cortex (í occipital)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

eðlilegur ICP?

A

5-15 cm vatns

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

meðferð við hækkuðum ICP? (ICP HEAD)

A
intubera
calm (róandi)
paralysis (slakandi?)
hyperventilate
elevate head
adequate blood pressure (halda bþ)
diuretics-mannitol
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

afh hyperentilatea í ICP?

A

co2 velur dilatation æða, eykur blóðrúmmál í höfði sem við villjum EKKI og því mikið súrefni.. Bara í stutta stund

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

nefna 4 heila herniation?

A

1) subfalcine
2) central
3) uncal /transentorial
4) tonsillar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

hverju valda parasagittal massi í heila?

A

subfalcine hernation

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

hvaða herniation fellir niður GCS?

A

transentorial / uncal herniation og tonsillar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

kjarninn í hrygg?

A

1) annulus fibrosus

2) nucleus pulposus

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

hvað gúlpast út í brljósklosi?

A

nucelus pulposus

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

áhættuþættir brjóskos? (7)

A
1 Frekar yngra fólk
2Algengara hjá kk.
3Reykingar, 4andlegt álag.
5Þungar lyftingar, snúningar og beygjur, titringur, 
6 kyrrseta.
7 Mögulega erfðaþættir
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

gerðir af brjósklois? (3) algengats?

A

1) posterolateral er algengast
2) median
3) lateral

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

staðstening brjóskos?

A

1) 90% eru L4/L eða L5,S1

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

veldur L4/L5 brjóslkos L4 eða 5 einkennum?

A

L5 (auðveldara að þrýsta niður?)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

brjósklos: Mögulega verkir í neðra baki en alltaf leiðni niður í fót.. s,ó?

A

S

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

hvar er dofi í l4-l5 brjósklosi? (2)

A

1) lateral á neðri fótleggnum

2) kannski tær 1-3

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

hvar er dofi í L5-S1 brjósklosi? (2)

A

1) aftan á kálfa

2) jarkanum (litlu tá)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

hvar er veikleiki í L4-L5 brjóskloi?

A

dorsiflex -> drop foot (L5 fellifótur)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

hvar er veikleiki í L5-S1 brjósklosi?

A

plantarflex -> erfitt að ganga á tám (kannski vöðvarýrunun í gastrocnemius)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

hvernig eru reflexar í brj´soklosi?

A

patellar í L3-L4.
ekkert í L4-L5.
akkiles í L5-S1.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

hvar er veikleiki í L3-L4 brjósklosi?

A

quadriceps

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

hvaða úttaug veldur dropfoot?

A

peroneus taugin frá sciatic n

36
Q

4 algengustu heilaæxli?

A

1) metastasar
2) astrocytoma
3) meningioma
4) heiladingulsæxli

37
Q

undirflokkar glioma? (4)

A

1) astrocytoma
2) oligodendroglioma
3) glioblastoma
4) ependyoma

38
Q

hvernig er grade 1 glioma?

A

góðkynja og læknast með aðgerð

39
Q

hvaða glioma eru grade 2?

A

astrocytoma og oligoastrocytoma

40
Q

hvaða glioma eru grade 3?

A

anaplastic astrocytoma og anaplastic oligodendroglioma

41
Q

hvaða glioma eru grade 4? (5)

A

1) Glioblastoma
2) Gliosarcoma
3) Medulloblastoma
4) atypical teratold
5) MPNST

42
Q

MPNST?

A

malignant peripherla nerve sheath tumor

43
Q

lifun í grade 3 glioma?

A

3 ár

44
Q

lifun í grade 4 glioma?

A

9-12 mán

45
Q

klínísk einkenni heilaæxla? (5)

A

1) hækkaður ICP og þasem því fylgir
2) taugabrottfölllskeninknni
3) flog, krampar
4) persónuleikabreytingar
5) hromónabreytingar

46
Q

ný flogaveiki hjá 35+ bendir til?

A

tumors í heila

47
Q

hvað meinv til heila? (4)

A

1) lungu
2) melanoma
3) nýru
4) colorectal

48
Q

Algengasta heilameinvarp hjá yngra fólki?

A

leukemia og lymphoma

49
Q

eru einhver heilameivnörp lyfjanæm?

A

já nsclc, rcc og melanoma

50
Q

hversu algeng eru meinvörp af öllum heilaæxlum?

A

50%

51
Q

hversu algeng eru menanigoma af öllum heilaæxlum?

A

20%

52
Q

úr hvaða himinu koma meningioma?

A

oftast duru

53
Q

grades í astrocytoma? (4)

A

grade I = pilocytic

  1. low grade
  2. anaplastic
  3. glioblastoma multiforme
54
Q

lifun með pilocytic astrocytoma?

A

10 ár

55
Q

lifun með glioblastoma multiforme?

A

1 ár

56
Q

50-60% með heiladingulsæxli presentera með?

A

sjóntruflunum

57
Q

hvar eru menangioma oftast?

A

í kúpubotni eða á sagittal sinus

58
Q

ef epidural blæðing er >90% líkur á..?

A

höfuðkúpubroti

59
Q

hvort eru arteríur eða venur í epidural blæðingu?

A

geta verið bæði

60
Q

hvernig æðar valda epidural bælðingu?

A

dural æðar eða höfuðkúpuæðar

61
Q

epidural blæðign er oftast rof á greinum frá?

A

A. meningea media

62
Q

venublæðingar í epidural geta verið?

A

frá transverse eða sigmoid sinus

63
Q

mortality af epidural blæðingu?

A

10%

64
Q

meðferð við epidural?

A

oft wait and see. en aðgerð ef >30mL blóð (1cm)

65
Q

hvar er subdural blæðingin?

A

milli duru og arachnoid

66
Q

algengasta blæðining eftir áverka er?

A

subdural blæðing

67
Q

hvernig virkar mannitol?

A

það er hyperosmolar og fer EKKI yfir BBB þannig það dregur vökva frá heilanum yfir í blóðrásina

68
Q

subdural blæðin meðf?

A

oft ekkert, hægt að bora og drenera

69
Q

hvar er SAH?

A

á milli pia og arachnoid himnanna

70
Q

röðin á heilahimnunum?

A

dura mater
arachnoid mater
pia mater

71
Q

hvar er yfirleitt æðagúllin sem springur og veludr SAH?

A

í circle of Willis

72
Q

einkenni SAH? (5)

A
1) Mjög
skyndilegur höfuðverkur
vegna ertingar s
ársaukanema í
heilahimnum og æðum
2) Hnakkastífleiki (ekki endilega alveg
frá byrjun)
3) Ljósfælni, ógleði, uppköst
4) Minnkuð meðvitund
5) Oft breytingar á EKG í kjölfar
blæðingarinnar, geta komið
hættulegar arrythmíur vegna
sympatísks storms
verður
þegar gúllinn e
r nýsprunginn
73
Q

hvað erum við hræddust við í SAH? (5)

A

1) skyndidauða
2) endurblæðingar eru hættulegastar
líka
3) hydrocephalus
4) vasospasmi
5) flogaveiki

74
Q

SAH Me
ðaðaldur við
rof gúls er ?

A

50 ára

75
Q

hvað heita æðarnar í circule of willis?

A

1) posterior communicating
2) anterior communicating
3) anterior cerebral

76
Q

SAH meðferð? (4)

A

1) Gjörgæsla
2) Dren ef akút hydrocephalus
3) Aðgerð <72 klst. ef klínískt ástand leyfir. Ef fólk er mjög
óstabílt þá er
ekki hjálplegt að gera aðgerð. Það breytir þá engu með horfurnar.
4) Gúll >1cm: íhuga sterklega aðgerð

77
Q

hvað er AVM?

A

Æðaflækja í heila. Afbrigðileg tenging víkkaðra slagæða og bláæða innan heilavefs. Uppbyggingin er óeðlileg því það vantar háræðanetið á milli. Einnig vantar slétvöðvalagið í litlu slagæðarnar.

78
Q

meðferð við AVM? (3)

A

1) ef yfirborslægt þá er aðgerð besti kosturinn.
2) Oft er hægt að minnka höfuðverk og þrýsting með endovascular mefðerð.
3) Einnig hægt að beita geislum ef djúpt og lítið (blæðingarhætta, lokast á 4 árum)

79
Q

skilgr á hydrocephalus (vatnshöfuð)?

A

truflun á myndun eða upptöku CSF sem leiðir til aukins vökvarúmmáls
í MTK

80
Q

eðl magn CSF?

A

120 ml

81
Q

orsakir hydrocephalus? (4)

A

1) 60% meðfætt (50% klofinn hryggur)
2) 20% vegna blæðinga
3) 10% vegna tumor obstrcuiont
4) 10% vegna MTK sýkinga

82
Q

lýsa flæði CSF

A

1) myndast í plexus choroideus í lateral heilahólfum og þarf að fara um heilahólfin
og þröng göng (
aqueductus) til að
komast út á yfirborð heilans
2) flæðir um yfirborðið og síðan síaður í sinus sagittalis

83
Q

höfuðverkurinn í hydrocephalus?

A

verri á kvöldin og léttir við að setjast upp

84
Q

einkenni hydrocephalus? 8

A

1.höfuðverkur
2. hálsverkur
3vitsmunaskerðing, hæg hugsun
4.þokusýn vegna papilledema
5. tvísýni
(CN 6)
6. breytt göngulag
7. sljóleiki
8.höfuð getur verið stæ
kkað

85
Q

4 flokkar hydrocephalus?

A

1) ubstructive
2) communicating
3) normal pressure
4) ex vacuo