HC.7 Van gewone cel tot kankercel Flashcards
Wat is Hallmark 1 en wat houdt deze in?
1 = blijven delen
Tumor: maakt zelf groeifactor of heeft geen groeifactor nodig voor activering
Verandering in receptor maken waardoor aan blijft (of een van andere ‘hups’ in signaaltransductie (eiwitten actief blijven zonder signaal)
Wat hebben cellen nodig om tot deling aangezet te worden?
Groeifactoren die bindt aan receptor
Wat is Hallmark 2 en wat houdt deze in?
2 = remming ontwijken
Tumor: schakelt groeiremmers uit
Wat is het gevolg van Hallmark 2?
Of continue deling of niet meer ‘luisteren’ naar rem
Wat is Hallmark 3 en wat houdt deze in?
3 = celdood weerstaan
Tumor: schakelen uit of minder waarschijnlijk maken dat cel apoptose kiest
Waarom bestaat apoptose?
Homeostase cellen: cellen bij en cellen af in evenwicht
Door geplande celdood: geactiveerd bij te veel aan cellen of te veel DNA-schade (cel zelf) = apoptose > geprogrammeerd eiwitten en DNA afbreken
Wat is Hallmark 4 en wat houdt deze in?
4 = oneindige celdeling
Tumor: schakelt telomeerverlenging weer in (zoals in stamcellen
Hoe wordt het aantal celdelingen gereguleerd in normale cellen?
Normale cel: beperkt aantal delingen (stamcellen uitgezonderd BV. darmen)
> Door telomeren korter worden bij elke celdeling (uitgeschakeld in meer gedifferentieerde cellen)
Hoe zorgt een tumor voor oneindige celdeling?
Hij schakelt de telomeer verlenging weer in
Wat is Hallmark 5?
Vorming van bloedvaten = angiogenese
Wat is Stroma?
De omgeving rondom cellen. Bindweefsel van een orgaan met bloedvaten en zenuwen.
Wat doet een tumor met het stroma?
Manipuleren
Waaruit bestaat het stroma van een tumor?
Endotheleel, fibroblasten, ontstekingscellen van gastheer
Wat doet een tumor om de angiogenese te bevorderen?
Endotheleel groeifactoren verspreiden > bloedvaten reageren met groei
Kan ook remmers inactiveren
Wat is de angiogene switch?
Als het aantal pro-angiogene factoren meer is dan het aantal anti-angiogene factoren. Hierdoor zal het angiogenese proces doorgaan waardoor er meer bloed naar de tumor zal gaan en deze kan uitgroeien.
Noem een voorbeeld van de therapeutische inzet op de angiogenese?
VEGF (receptor) remmers bij colon kanker
Nb. Bij sommige mutaties bij colon kanker werkt het averechts
Wat is Hallmark 6?
Invasie en metastase
Wat is invasie?
Tumor dringt in het omringende weefsel binnen met doorbraak door basaalmembraan
Wat is metastasering?
Tumorcellen kunnen over grote afstand worden getransporteerd en daar nieuw tumor geven
Noem de 8 stappen van invasie en metastasering?
Stap 1: met enzymen basaalmembraan losser maken (barrière verslechteren)
Stap 2: EMT van vierkante cel naar spitser
Stap 3: migratie door de basaalmembraan = detachment
Stap 4: verplaatsing door extra cellulaire matrix (invasie)
Stap 5: intravasatie
Stap 6: transport door bloedbaan/lymfebaan als embolus
Stap 7: extravasatie en metastatic deposit
Stap 8: colonisatie en uitgroei > MET nodig
Mesenchymale endothelial transition
Wat is Hallmark 7?
Genoom instabiliteit en mutaties
Wat houdt Hallmark 7 in?
DNA-schade reparatie mechanismen cel uitschakelen waardoor mutaties sneller ophopen
Wat is Hallmark 8?
Tumor bevorderende ontsteking
Chronische ontstekingen kunnen tumor bevorderend zijn
Hoe beïnvloed een tumor zijn omgeving/stroma zodat dit gunstiger wordt?
Gebruiken immuuncellen (macrofagen en granulocyten)
- macrofagen (met signaalstoffen) helpen pad vormen voor tumor(cel)
- macrofagen bepaalde groeifactoren losmaken waardoor verder kan groeien
Tumorstroma lijkt erg op ontstekingsweefsel (geen herstel mogelijk)
