HC.5 Bloed: proliferatie en differentiatie verstoring bij kanker

Question 1

Wat is kenmerkend voor cellen in het bloed?

Answer 1

Het zijn uitgedifferentieerde en functionele cellen

Question 2

Wat is de functie van de milt?

Answer 2

Opslagplaats voor vnl erytrocyten

Question 3

Welke cellen ontwikkelen in de lymfeklieren?

Answer 3

B en T-cellen

Question 4

Waar ontwikkelen zich de T-cellen?

Answer 4

In de thymus

Question 5

Wat is acute myeloide leukemie?

Answer 5

ophoping ongedifferentieerde cellen van zelfde cellen

Question 6

Wat gebeurt er bij AML?

Answer 6

Cellen dus onrijp en niet functioneel, beenmerg hier vol mee kan niet goed meer functioneren (aanmaak cellen verstoord geeft klachten)

Question 7

Wat is een sterke aanwijzing voor leukemie?

Answer 7

Aanwezigheid van onrijpe myeloide cellen (blasten, promyelocyten) of lymfoide cellen (lymfoblasten) in het bloed

Question 8

Wat zijn 5 kenmerken van stamcellen?

Answer 8

• Pluripotentent
• Zichzelf vermeerderen (self renewal): 1 cel wordt weer stamcel en 1 wordt progenitor cel
• Hoog delingspotentieel: veel nakomelingen ontstaan, lage delingsfrequentie
• Relatief ongevoelig genotoxische invloeden (bestraling, chemo, reactieve O2)
• Verantwoordelijk lange termijn herstel van beenmerg en bloedcelvorming bij stamceltransplantatie

Question 9

Wat zijn 5 kenmerken van progenitor cellen?

Answer 9

• Delingspotentieel is beperkt (niet terug naar pluripotent): tot unipotent of multipotent (enkele) bloedceldifferentiatielijnen
• Hoge delingsfrequentie
• Geen self renewal
• Gevoelig voor genotoxische invloeden
• Verantwoordelijk korte termijn herstel van bloedcelvorming bij stamceltherapie

Question 10

Wat is een delingskenmerk van een rijpe cel?

Answer 10

Differentiëren niet meer (met uitzondering van lymfocytaire cellen)

Question 11

Wanneer wordt er gekozen voor auto-SCT?

Answer 11

Als er geen kankercellen in het beenmerg zitten en de chemo de stamcellen kapot zou maken
- Lymfomen
- Mammacarcinoom

Question 12

Wanneer wordt er gekozen voor een allo-SCT?

Question 13

Wat is de functie van een niche?

Answer 13

Homing van stamcellen voor:
- Regulatie stamcel eigenschappen
- Bescherming toxische invloeden

Question 14

Waardoor wordt de deling gereguleerd (en de cellen in leven gehouden)

Answer 14

Door cel-cel interacties en hormonen

Question 15

Waar bevinden zich de niches?

Answer 15

In het beenmerg, in buurt van bot

Question 16

Wat is de functie van osteoblasten bij homing?

Answer 16

Creëren een micro-omgeving voor de regulatie van stemcel aanmaak

Question 17

Hoe werkt het oogsten van stamcellen?

Answer 17

Stof geven waardoor cellen naar het bloed migreren

Question 18

Wat gebeurt er bij het teruggeven van stamcellen (bij een SCT)?

Answer 18

stamcellen via bloed en via homing naar beenmerg (chemoattractie)

Question 19

Wat zijn 3 belangrijke groeifactoren bij de bloedcelproductie en voor welke cel is dit?

Answer 19

1. EPO voor erytrocyten
2. G-CSF voor granulocyten
3. trombopoetine voor trombocyten

Question 20

Wat doen de groeifactoren op de cel?

Answer 20

Zorgen ervoor dat de voorloper cel gaat vermeerderen en differentiëren

Question 21

Hoe werken de groeifactoren op de cel?

Answer 21

Via receptoren (eiwitstructuren buitenkant PC): herkenning > signaal (cytoplamsatisch) > instructie kern deling en differentiatie

Question 22

Wat is leukemie?

Answer 22

Kwaadaardige (meestal levensbedreigende) ontsporing van bloedcelvorming

Question 23

Welke 3 dingen gebeuren er bij leukemie met de hematopoiese?

Answer 23

• Ongecontroleerde aanmaak
• Gereduceerde aanmaak (celdood)
  Van niet of verminderd functionele bloedcellen
• Meestal normale bloedcelvorming onderdrukt (infecties, bloedingen, anemie)

Question 24

Wat is chronische leukemie?

Answer 24

Chronische, aanvankelijk minder levensbedreigende symptomen veroorzaakt door ophoping van (gedeeltelijk) uitgerijpte en (deels) functionele leukemiecellen die de normale bloedcelvorming in minder ernstige mate remmen.

Question 25

Wat zijn 2 dingen gebeuren er met de cellen bij chronische leukemie?

Answer 25

• Defect in groeiregulatie (verstoorde aanmaak, niet per se in differentiatie)
• Nog genoeg normale cellen voor niet meteen hele erge symptomen

Question 26

Wat is acute leukemie?

Answer 26

Acute symptomen, veroorzaakt door ophoping van niet functionele cellen (meestal blasten) die de normale bloedcelvorming ernstig onderdrukken.

Question 27

Welke 2 dingen gebeuren er met de cellen bij acute leukemie?

Answer 27

• Defecten in groeiregulatie en differentiatie
• Normale bloedcelvorming wordt helemaal weggedrukt

Question 28

Wat kan een vervolg zijn van chronische leukemie?

Answer 28

Acute leukemie

Question 29

Welke 2 typen leukemie heb je? (Als het gaat om type cel)

Answer 29

• Myeloide leukemie
• Lymfoide leukemie

Question 30

Wat is myeloide leukemie?

Answer 30

Leukemiecellen dragen kenmerken van granulocytaire, monocytaire, erythroide (zeldzaam) of megakaryoblastaire (zeldzaam) cellen.

Question 31

Wat is lymfoide/lymfatische leukemie?

Answer 31

leukemie cellend ragen kenmerken van lymfoide cellen

Question 32

Wat zijn drie voorbeelden van myeloide leukemie?

Answer 32

• Acute myeloide (of myeloblastaire) leukemie (AML)
• Chronische myeloide leukemie (CML)
• Acute promyelocyten leukemie (APL)

Question 33

Wat zijn drie voorbeelden van lymfoide/lymfatische leukemie?

Answer 33

• Acute Lymfoblastaire leukemie (ALL)
• Chronsiche lymfocytaire leukemie (CLL)
• Plasmacel leukemie

Question 34

Welke type leukemie komt vooral bij kinderen voor en wat is de genezingskans?

Answer 34

Vaak ALL > goede genezing

Question 35

Welke type leukemie komt het meest bij volwassen voor?

Answer 35

AML > kleine genezingskans (zware therapie)

Question 36

Waaruit ontstaan leukemische cellen?

Answer 36

Progenitor- of stamcellen

Question 37

Wat wordt vaak gezien als oorzaak van AML?

Answer 37

Radioactieve straling

Question 38

Wat zijn factoren die bijdragen aan het krijgen van leukemie?

Answer 38

• Radioactieve straling
• Mutagene stoffen
• Erfelijke factoren (immuundef, down)

Question 39

Welke 4 technieken worden gebruikt voor de diagnostiek?

Answer 39

1. Morfologie: als eerste, met microscoop
2. Cytogenetica: chromosomen (mutaties)
3. immuunfenotypering
4. moleculaire diagnostiek: detecteren eendefecten en residuele ziekte na behandeling > bepalen behandeling

Question 40

Wat zijn een belangrijke prognostische factor?

Answer 40

Moleculaire defecten

Question 41

Wat is next generation sequencing?

Answer 41

hele exoom snel bekijken (mutaties, clonaliteit)

Question 42

Hoe wordt de clonale architectuur weergegeven?

Answer 42

In een fishplot

Question 43

Wat zijn de eerste mutaties en wat doen zij?

Answer 43

Driver mutaties en zij zetten het leukemie proces in gang