HC.5 Bloed: proliferatie en differentiatie verstoring bij kanker Flashcards
Wat is kenmerkend voor cellen in het bloed?
Het zijn uitgedifferentieerde en functionele cellen
Wat is de functie van de milt?
Opslagplaats voor vnl erytrocyten
Welke cellen ontwikkelen in de lymfeklieren?
B en T-cellen
Waar ontwikkelen zich de T-cellen?
In de thymus
Wat is acute myeloide leukemie?
ophoping ongedifferentieerde cellen van zelfde cellen
Wat gebeurt er bij AML?
Cellen dus onrijp en niet functioneel, beenmerg hier vol mee kan niet goed meer functioneren (aanmaak cellen verstoord geeft klachten)
Wat is een sterke aanwijzing voor leukemie?
Aanwezigheid van onrijpe myeloide cellen (blasten, promyelocyten) of lymfoide cellen (lymfoblasten) in het bloed
Wat zijn 5 kenmerken van stamcellen?
- Pluripotentent
- Zichzelf vermeerderen (self renewal): 1 cel wordt weer stamcel en 1 wordt progenitor cel
- Hoog delingspotentieel: veel nakomelingen ontstaan, lage delingsfrequentie
- Relatief ongevoelig genotoxische invloeden (bestraling, chemo, reactieve O2)
- Verantwoordelijk lange termijn herstel van beenmerg en bloedcelvorming bij stamceltransplantatie
Wat zijn 5 kenmerken van progenitor cellen?
- Delingspotentieel is beperkt (niet terug naar pluripotent): tot unipotent of multipotent (enkele) bloedceldifferentiatielijnen
- Hoge delingsfrequentie
- Geen self renewal
- Gevoelig voor genotoxische invloeden
- Verantwoordelijk korte termijn herstel van bloedcelvorming bij stamceltherapie
Wat is een delingskenmerk van een rijpe cel?
Differentiëren niet meer (met uitzondering van lymfocytaire cellen)
Wanneer wordt er gekozen voor auto-SCT?
Als er geen kankercellen in het beenmerg zitten en de chemo de stamcellen kapot zou maken
- Lymfomen
- Mammacarcinoom
Wanneer wordt er gekozen voor een allo-SCT?
Wat is de functie van een niche?
Homing van stamcellen voor:
- Regulatie stamcel eigenschappen
- Bescherming toxische invloeden
Waardoor wordt de deling gereguleerd (en de cellen in leven gehouden)
Door cel-cel interacties en hormonen
Waar bevinden zich de niches?
In het beenmerg, in buurt van bot
Wat is de functie van osteoblasten bij homing?
Creëren een micro-omgeving voor de regulatie van stemcel aanmaak
Hoe werkt het oogsten van stamcellen?
Stof geven waardoor cellen naar het bloed migreren
Wat gebeurt er bij het teruggeven van stamcellen (bij een SCT)?
stamcellen via bloed en via homing naar beenmerg (chemoattractie)
Wat zijn 3 belangrijke groeifactoren bij de bloedcelproductie en voor welke cel is dit?
- EPO voor erytrocyten
- G-CSF voor granulocyten
- trombopoetine voor trombocyten
Wat doen de groeifactoren op de cel?
Zorgen ervoor dat de voorloper cel gaat vermeerderen en differentiëren
Hoe werken de groeifactoren op de cel?
Via receptoren (eiwitstructuren buitenkant PC): herkenning > signaal (cytoplamsatisch) > instructie kern deling en differentiatie
Wat is leukemie?
Kwaadaardige (meestal levensbedreigende) ontsporing van bloedcelvorming
Welke 3 dingen gebeuren er bij leukemie met de hematopoiese?
- Ongecontroleerde aanmaak
- Gereduceerde aanmaak (celdood)
Van niet of verminderd functionele bloedcellen - Meestal normale bloedcelvorming onderdrukt (infecties, bloedingen, anemie)
Wat is chronische leukemie?
Chronische, aanvankelijk minder levensbedreigende symptomen veroorzaakt door ophoping van (gedeeltelijk) uitgerijpte en (deels) functionele leukemiecellen die de normale bloedcelvorming in minder ernstige mate remmen.
Wat zijn 2 dingen gebeuren er met de cellen bij chronische leukemie?
- Defect in groeiregulatie (verstoorde aanmaak, niet per se in differentiatie)
- Nog genoeg normale cellen voor niet meteen hele erge symptomen
Wat is acute leukemie?
Acute symptomen, veroorzaakt door ophoping van niet functionele cellen (meestal blasten) die de normale bloedcelvorming ernstig onderdrukken.
Welke 2 dingen gebeuren er met de cellen bij acute leukemie?
- Defecten in groeiregulatie en differentiatie
- Normale bloedcelvorming wordt helemaal weggedrukt
Wat kan een vervolg zijn van chronische leukemie?
Acute leukemie
Welke 2 typen leukemie heb je? (Als het gaat om type cel)
- Myeloide leukemie
- Lymfoide leukemie
Wat is myeloide leukemie?
Leukemiecellen dragen kenmerken van granulocytaire, monocytaire, erythroide (zeldzaam) of megakaryoblastaire (zeldzaam) cellen.
Wat is lymfoide/lymfatische leukemie?
leukemie cellend ragen kenmerken van lymfoide cellen
Wat zijn drie voorbeelden van myeloide leukemie?
- Acute myeloide (of myeloblastaire) leukemie (AML)
- Chronische myeloide leukemie (CML)
- Acute promyelocyten leukemie (APL)
Wat zijn drie voorbeelden van lymfoide/lymfatische leukemie?
- Acute Lymfoblastaire leukemie (ALL)
- Chronsiche lymfocytaire leukemie (CLL)
- Plasmacel leukemie
Welke type leukemie komt vooral bij kinderen voor en wat is de genezingskans?
Vaak ALL > goede genezing
Welke type leukemie komt het meest bij volwassen voor?
AML > kleine genezingskans (zware therapie)
Waaruit ontstaan leukemische cellen?
Progenitor- of stamcellen
Wat wordt vaak gezien als oorzaak van AML?
Radioactieve straling
Wat zijn factoren die bijdragen aan het krijgen van leukemie?
- Radioactieve straling
- Mutagene stoffen
- Erfelijke factoren (immuundef, down)
Welke 4 technieken worden gebruikt voor de diagnostiek?
- Morfologie: als eerste, met microscoop
- Cytogenetica: chromosomen (mutaties)
- immuunfenotypering
- moleculaire diagnostiek: detecteren eendefecten en residuele ziekte na behandeling > bepalen behandeling
Wat zijn een belangrijke prognostische factor?
Moleculaire defecten
Wat is next generation sequencing?
hele exoom snel bekijken (mutaties, clonaliteit)
Hoe wordt de clonale architectuur weergegeven?
In een fishplot
Wat zijn de eerste mutaties en wat doen zij?
Driver mutaties en zij zetten het leukemie proces in gang
