HC 6 Epidemiologie en etiologie van kanker

Question 1

Wat is epidemiologie?

Answer 1

Wetenschap die het voorkomen van de verspreiding van een ziekte onder de bevolking bestudeerd

Question 2

Hoe noemen we de kankerregistratie?

Answer 2

Kankersurveillance in Nederland de NKR = Nederlandse kanker registratie

Question 3

Wat zijn de 6 functies van de kankersurveillance?

Answer 3

1. Omvang kankerlast bepalen en ontwikkeling ervan beoordelen met de tijd (Trends incidentie, prevalentie, sterfte en overleving)
2. Effect primaire en secundaire preventie (Primair = tabaksontmoediging, Secundair = screening)
3. Nog onbekende determinanten opsporen om aanknopingspunten voor vervolgstudies te bieden
4. Richtlijn adherentie tav. Diagnostiek en behandeling van kanker (praktijkvariatie)
5. Therapeutische meerwaarde van dure oncolytica buiten studieverband
6. Ondersteunen beleidskeuzes (Discussies over bekostiging en duurzaamheid van dure oncolytica binnen standaardzorg, Centralisatie kankerbehandeling)

Question 4

Welke 2 soorten kankeronderzoek zijn er?

Answer 4

1. Niet experimenteel (observationeel) > retro of prospectief
2. Experimenteel (intervationeel) > prospectief

Question 5

Wat is het doel van ecologische studies?

Answer 5

Alleen hypothese genererend (geen verbanden uit halen)

Question 6

Wat is het doel van patient-controle studies?

Answer 6

Expositie factor gerelateerd aan uitkomst (BV. roken en longkanker)

Question 7

Wat is het doel van patent-controle studies met meta-analyse?

Answer 7

Verschillende studies bij elkaar poolen (meer statistische kracht om associaties aan te tonen) BV. Orale anticonceptie en risico op kanker.

Question 8

Wat wordt er gedaan bij cohort studies?

Answer 8

groep patiënten binnen geografisch gebied bestuderen

Question 9

Wat is de verwachte stijging van kanker en waardoor komt dit?

Answer 9

2000 per jaar door bevolkingstoename en vergrijzing

Question 10

Welke factoren vergroten de kans op slokdarmcarcinoom?

Answer 10

obesitas, reflux, afname helicobacter

Question 11

Wat zijn de voordelen van screening?

Answer 11

Winst in overlevingsjaren
Laag stadium waardoor minder intensieve behandeling

Question 12

Wat is een nadeel van screening?

Answer 12

Overdiagnoses en overbehandeling

Question 13

Waarvoor gebruiken we de relatieve overleving = relative surviving (RS)?

Answer 13

• Een maat voor de ziektevrije overleving
• Ratio van de OS (overal survival) in een patiëntenpopulatie en de verwachte overleving van een naar leeftijd en geslacht vergelijkbare populatie in de algemene bevolking

Question 14

Wat is de relative surviving?

Answer 14

je deelt de verwachte overleving met de absolute overleving. Corrigeert voor verwachte overlijden in bevolking (hoeft niet altijd dood te gaan aan kanker)

Question 15

Wat zijn de 4 fases van interventie onderzoek?

Answer 15

Fase 1: toxiciteit
Fase 2: effect
Fase 3: geïsoleerd effect ten opzichte van oude behandeling
Fase 4: doet het patiënt ook goed = populatie onderzoek

Question 16

Bij welke type maligniteiten zien we de grootste stijging?

Answer 16

Hematologische maligniteiten

Question 17

Wat doen we bij een case control studie?
Wat is de uitkomst maat?

Answer 17

Predisponerende factor relateren aan ziekte
Odds ratio

Question 18

Wat doen we bij een cohort onderzoek?
Wat is de uitkomst maat?

Answer 18

Groep patienten binnen een bepaald geografisch gebied bestuderen
Relatieve risico

Question 19

Wat is de reden voor de absolute toename in kanker aantal?

Answer 19

• Meer mensen
• vergrijzing
• betere overleving

Question 20

Welke tumoren komen het meest voor?
Welke tumoren kennen de hoogste sterfteaantallen?

Answer 20

Aantal
1. Huid
2. borst
3. long
4. prostaat
5. darm
6. hematologisch

Sterven
1. Long
2. darm
3. hematologische
4. borst
5. prostaat
6. pancreas

Question 21

Wat zijn drie redenen waardoor oesophagus carcinoom is gestegen?
Wie krijgen deze kanker vaker?

Answer 21

1. toename obesitas
2. toename chronische reflux met Barret oesophagus
3. afname h. pylori
   Man&raquo_space; vrouw –> hormonen, type reflux, abdominaal vet

Question 22

Wat is de absolute overleving?

Answer 22

Tijd tussen diagnose en sterfte ongeacht de oorzaak van de sterfte

Question 23

Wat is de ziektevrije overleving?

Answer 23

Tijd tussen de diagnose en progressie van de ziekte

Question 24

Wat is de relatieve overleving?

Answer 24

Maat voor de ziektevrije overleving
Ratio absolute overleving in patienten populatie met correctie voor verwachte overleving van een leeftijd en geslacht vergelijkbare populatie in de algemene bevolking

Question 25

Waarin stijgt de overleving?

Answer 25

De 5jaars overleving stijgt met ong 1% per jaar en vooral in hematologische kankers

Question 26

Wat zijn kenmerken van een cohort onderzoek?

Answer 26

Soort: longitudinaal, observationeel
Wat: proefpersonen met een gemeenschappelijk kenmerk herhaaldelijk meten over lange tijd zonder manipulatie
Voor: langdurige ontwikkeling ziektes
en ontwikkeling kenmerk in de tijd

Kan retro en prospectief

Uitkomst: correlatie vaststellen
GEEN causaliteit
In relatieve risico

Question 27

Wat is het absolute risico?

Answer 27

Risico dat iets voorvalt / totaal aantal groep
Wel rokers die wel ziek worden (A) en die niet ziek worden (B)
Niet rokers die wel ziek worden (C) en die niet ziek worden (D)

Question 28

Wat is relatieve risico?

Answer 28

Verhouding van 2 absolute risico’s
Aantal keer dat de kans om ziek te worden bij een blootstelling aan een bepaalde factor groter (RR > 1) of kleiner (RR < 1) dan in de niet blootgestelde groep

Question 29

Noem drie voordelen van een cohort onderzoek?

Answer 29

1. representatieve steekproef (veel natuurlijke diversiteit)
2. Langdurig
3. ethisch verantwoord

Question 30

Noem vier nadelen van een cohort onderzoek?

Answer 30

1. Geen causaliteit
2. hoog risico op bias: confounders, selectie, recall, info, atrition
3. erg duur en duurt lang
4. secundair: bij retro data uit andere onderzoeken gebruiken

Question 31

Noem karakteristieken van een patiënt control onderzoek

Answer 31

Wat: patienten met een aandoening vergelijken met mensen zonder aandoening
Soort: observationeel
Doel: relatie factoren (determinanten) waarvan we denken dat ze met de ziekte te maken hebben tov het werkelijk voorkomen van de ziekte
Uitkomst: odds ratio

Question 32

Noem vier voordelen en vier nadelen van een patient control studie?

Answer 32

Voordelen
- minder deelnemers
- snel (niet wachten tot ziek)
- zeldzame ziektes
- ethisch verantwoord

Nadelen:
- bias (recall, attrition)
- zeldzame blootstellingen missen
- selectie bias
- blootstelling- ziekte volgorde is niet natuurlijk

Question 33

Wat zijn nadelen van een RCT?

Answer 33

1. kosten
2. tijd
3. beperkte externe validiteit door inclusie en exclusie criteria

Question 34

Wat zijn vier voordelen en drie nadelen van ecologische studies?

Answer 34

1. Goedkoop want obv bestaande data
2. snel
3. Grote populaties die erg divers zijn
4. Beperkte risico’s

Nadelen:
1. Fout metingen
2. latentietijd
3. Ecological faillacy: associatie op groepsniveau is niet per se zeker ook op individu niveau