HC5 Dyscalculie

Question 1

Typisch leren

Answer 1

Leren met normale variatie

Question 2

Atypisch leren

Answer 2

= Leerproblemen

Problemen met schoolse vaardigheden

• leesproblemen
• spellingsproblemen
• rekenproblemen

Problemen op basis vd vermoedelijke oorzaak

• leermoeilijkheden
• leerstoornissen

Question 3

Leerstoornis

Answer 3

= primair leerprobleem
Gevolg van tamelijk geïsoleerde problemen die zich manifesteren in het leren van schoolse vaardigheden
- Dyslexie en dyscalculie

Question 4

Leermoeilijkheden

Answer 4

= secundair leerprobleem
Gevolg van omstandigheden buiten het leren vd vaardigheid zelf
- in de omgeving vh kind
- in een ander probleem vh kind

Question 5

Intergenerationele multiple deficit model

Answer 5

ZIE SCHEMA

Genetische factoren
Breinstructuur- en functie
Cognitieve processen
Gedrag(sstoornissen)

Interactie met ouders maar ook met omgeving

Question 6

Dyslexie op beschrijvend niveau = gedragsniveau

Answer 6

= objectief waarneembaar gedrag

= datgene wat we zien en horen wanneer een cliënt leest en/of spelt

Question 7

Definitie Dyslexie

Answer 7

Dyslexie is een specifieke leerstoornis die zich kenmerkt door een hardnekkig probleem in
het aanleren van accuraat en vlot lezen en/of spellen op woordniveau, dat niet het gevolg is van omgevingsfactoren en/of lichamelijke, neurologische of algemene verstandelijke beperking

Question 8

Onderdelen definitie dyslexie

Answer 8

• Specifiek: specifiek primair probleem
• Significante achterstand
• Accuraat: lezen wat er staat
• Vlot: lezen moet geautomatiseerd zijn
• Hardnekking: probleem gedurende 6 maanden aanwezig ondanks interventies gericht op verhelpen
• Niet gevolg van een ander probleem: exclusiefactor

Question 9

Classificatiecriteria dyslexie

Answer 9

A. Moeite met aanleren en gebruiken van schoolse vaardigheden persisterende aanwezigheid van minstens 1 (van lezen v woorden, begrijpend lezen, spellen, schriftelijke expressie) gedurende minstens 6 maanden, ondanks interventies
B. Vaardigheden zijn lager dan verwacht op basis van leeftijd + beïnvloeden schoolse functioneren/dagelijkse leven negatief
C. Problemen beginnen gedurende de schooljaren, kunnen onopgemerkt blijven totdat de taakeisen te groot worden
D. Problemen zijn niet exclusief het gevolg van andere problemen

Question 10

Ernst bepalen

Answer 10

Licht
- Enige moeilijkheden met leervaarigheden. Cliënt kan compenseren of functioneert goed met nodige aanpassing of ondersteuning

Matig
- Duidelijke moeilijkheden met leervaardigheden. Beheerst vaardigheden niet zonder periodieke, intensieve en gespecialiseerde ondersteuning tijdens de schooljaren, mogelijks aanpassingen/vormen van ondersteuning nodig

Ernstig = ernstige moeilijkheden met leervaardigheden
Beheerst vaardigheden niet zonder aanhoudende individuele en gespecialiseerde ondersteuning tijdens het grootste gedeelte vd schooljaren.

Question 11

Operationaliseren van definities: Criteria

Answer 11

Criterium van achterstand/ernst
Criterium van harnekkigheid
Criterium van exclusiviteit

Extra
Criterium van last
Discrepantiecriterium

Question 12

Criterium van achterstand/ernst

Answer 12

Ernstige achterstand op gebied van lezen en/of spellen
onder percentiel 10 in vergelijking met normgroep
RIZIV betaald terug van percentiel 16

Question 13

Criterium van herdnekkigheid/didactische resistentie

Answer 13

Adequate instructie en oefening hebben aantoonbaar onvoldoende resultaten = 6 maanden therapie

Problemen zijn niet van voorbijgaande aard

Question 14

Criterium van exclusiviteit

Answer 14

Exclusie van leerproblemen tgv algemene problemen in het kind of problemen in omgeving
Milde vorm - comorbiditeiten
Problemen worden niet volledig verklaard door andere codities in of buiten het kind Bv. langdurige ziekte, verandering van school

Question 15

Comorbiditeit

Answer 15

Gelijktijdig optreden van 2 of meer stoornissen
Bij dyslexie meer kans op ADHD, dysfasie of ADD

Successief = iets begint en andere stoornis komt erbij
Simultaan = tegelijk optreden binnen hetzelfde of een ander domein

Question 16

Dyslexie op cognitief niveau

- deterministische en probablistische modellen

Answer 16

Deterministische = 1 oorzaak

• preventieve zorg
• opnemen in diagnostiek en/of/behandeling

Probablistische = multifactorieel bepaald

• samenspel van factoren
• risicofactoren (verhoogt kans dat de stoornis ontstaat)

Question 17

Cognitieve risicofactoren

Answer 17

Fonologisch deficit hypothese
Snelbenoemen
Visuele aandachtsspanne hypothese
Sensomotorische problemen

Question 18

Fonolofisch deficit hypothese

Answer 18

Fonologie kan niet goed verwerkt worden door de gebrekkige representaties vd klankstructuur in het geugen. Koppeling fonologie aan orthografie onvoldoende –> Invloed op orthografische representaties

Question 19

Taken die vallen onder fonologische vaardigheden

Answer 19

Fonologisch bewustzijn (= primaire risicofactor voor dyslexie)
Verbale kortetermijngeheugen
- non-woord repetitietaak
- Onthouden en herhalen van reeksen cijfers, letters; woorden
Letterkennis
Paarsgewijs leren

Question 20

Snelbenoemen

Answer 20

Zo veel mogelijk een set bekende symbolen benoemen (prentje/voorwerpen, kleuren, letters of cijfers)

Sterkste voorspeller voor leesvaardigheid/dyslexie
Geen of zwakke relatie met spelling

Question 21

Visuele aandachtsspanne hypothese (VAS)

Answer 21

Aantal orthografische elementen dat in één oogopslag verwerkt kan worden

Dyslectici hebben een specifiek tekort in de VAS, fonologische vaardigheden zijn een tussenliggend proces

Question 22

Sensomotorische problemen

Answer 22

Komen vaker voor bij dyslectische dan bij niet-dyslectici

Weinig bewijs voor deze risicofactor van dyslexie

Question 23

Conclusie voor dyslexie op cognitief niveau

Answer 23

Samenspel van specifieke en minder specifieke risicofactoren op cognitief vlak.
Tekort in fonologisch bewust zijn = primaire risicofactor
Snelbenoemen is sterk gerelateerd aan lezen
Vas ook risicofactor voor lezen

Verder onderzoek is noodzakelijk

Question 24

Neurobiologie van dyslexie

Answer 24

Niet-invasieve beeldvormingstechnieken zoals EEG en MRI
Voordelen
- structureel en functioneel
- lokaal en connecties
- tijdens lezen en tijdens leesgerelateerde taken
- bij grote groep
- bij jonge kinderen

Question 25

Neuro-functionele basis van dyslexie

Answer 25

Verminderde activatie temporo-pariëtale crotex en occipito-temporale cortex
Problemen met visuele woordherkenning, zwakke fonologische vaardigheden

Hyperactivatie bilateraal in gyrus frontalis inferior en in rechter achterste delen

Deel vh complex leesnetwerk functioneert niet optimaal

Question 26

Neuro-anatomische basis van dyslexie

Answer 26

Structurele afwijking in de linken Temporo-pariëtale cortex

Question 27

Dyslexie op genetisch niveau

Answer 27

Dyslexie komt vaker voor in bepaalde families
79% vd verschillend in leesvaardigheid kunne verklaard worden door genetische verschillen
21% door omgevingsverschillen

Kans op dyslexie neemt toe wanneer er aanwijzingen zijn voor een erfelijke aanleg