HC 1-2 Normale ontwikkeling lezen en spellen Flashcards
Verschillende vormen van lezen
Technisch lezen
Begrijpend lezen
Studerend lezen
Belevend lezen
Alfabetisch schrijfsysteem
Eenheden uit de gesproken taal komen overeen met eenheden uit de geschreven taal
Logografisch schrijsysteem
Alle symbolen hebben een betekenis
Niet-transparante taal
Nederlands, geen een op een relatie tussen gafemen en fonemen
Leesontwikkeling
- Ontluikende geletterdheid
- Beginnende geletterdheid
- Gevorderde geletterdheid
Ontluikende geletterdheid
De spontane belangstelling van kleuters & peuters voor het geschreven en de inzichten die ze ontwikkelen in de functies van geschreven taal
–> Pre-alfabetisch
–> Partieel-alfabetisch
0-4 jaar
Pre-alfabetisch
kind herkent woorden op basis van visuele kenmerken
Bv. Coca Cola, Quick
Partieel-alfabetisch
wel kennis over letter-klank relatie, beperkt aantal letters
Bv. Eigen naam kunnen schrijven maar niks anders
Fonologisch bewustzijn
Gevoeligheid voor de fonologische structuur v woorden in een taal. Reflecteren over en manipuleren van een uiting (woord, lettergreep, klank), los van de betekenis. Geeft inzicht in de klankstructuur van een taal en het kunnen ‘goochelen’ met taal.
= abstracte vaardigheid
vanaf 3 jaar tot 9-12 jaar
Fonemisch bewustzijn
= al het auditieve nog verder verfijnen tot niveau van kleine units
Segmenteren (in stukken hakken) van spraakstroom (woorden) in klanken. Fonologisch BZ is noodzakelijk om tot het fonemisch BZ te komen.
Ontwikkelt niet spontaan
Gevolg van geletterdheid
Inzicht nodig dat afzonderlijke klanken overeenkomen met de klankvorm van een woord
Alfabetisch principe
Kinderen leren beseffen dat letters en lettercombinaties symbolen zijn om spraakklanken te representeren
TKK of FGK
Grafemen
Tekens voor een fonemen
Fonemen
Kleinste klankeenheden met een betekenisonderscheid
Allofonen
Klankverschillen zonder betekenisonderscheid
Bv. Huig-R en tongpunt-r
Fonologisch decoderen
De mogelijkheid om grafemen in fonemen om te zetten en dit inzicht te gebruiken om nieuwe woorden te decoderen
= de elementaire leeshandeling
Self-teaching mechanisme/hypothesis
Vakkundigheid om grafemen en grafeemclusters om te zetten in fonemen en deze kennis gebruiken om nieuwe woorden te vormen
Woordspecifieke kennis
Alle details van de schrijfwijze en de daarnaan gekoppelde klankcode en betekenis van het hele woord
Pijlers leesontwikkeling
Fonemisch bewustzijn
Orthografische component
Fonemisch bewustzijn als pijler leesontwikkeling
Kunnen isoleren van fonemen in woorden Multi-sensorisch inoefenen bevordert ontwikkeling van foneembewustzijn - rol van articulatie - grafemen visueel aanbieden - letters laten schrijven - ordenen van klanken
Orthografische component + niveaus
= Letters leren
Subwoordniveau
- Morfemen (snoep en snoepje)
- Rijm (boom room)
- Body (boom boos)
Woordspecifieke kennis
Verwerkingssnelheid bij woordherkenning afhankelijk van
- Eigenschappen vh te lezen woord
- Factoren bij de lezer
Gevorderde geletterdheid
Automatiseren en verhogen van leestempo, vlotter lezen & moeilijkere woorden lezen.
vanaf het 2de leerjaar