HC 1-2 Normale ontwikkeling lezen en spellen

Question 1

Verschillende vormen van lezen

Answer 1

Technisch lezen
Begrijpend lezen
Studerend lezen
Belevend lezen

Question 2

Alfabetisch schrijfsysteem

Answer 2

Eenheden uit de gesproken taal komen overeen met eenheden uit de geschreven taal

Question 3

Logografisch schrijsysteem

Answer 3

Alle symbolen hebben een betekenis

Question 4

Niet-transparante taal

Answer 4

Nederlands, geen een op een relatie tussen gafemen en fonemen

Question 5

Leesontwikkeling

Answer 5

1. Ontluikende geletterdheid
2. Beginnende geletterdheid
3. Gevorderde geletterdheid

Question 6

Ontluikende geletterdheid

Answer 6

De spontane belangstelling van kleuters & peuters voor het geschreven en de inzichten die ze ontwikkelen in de functies van geschreven taal
–> Pre-alfabetisch
–> Partieel-alfabetisch
0-4 jaar

Question 7

Pre-alfabetisch

Answer 7

kind herkent woorden op basis van visuele kenmerken

Bv. Coca Cola, Quick

Question 8

Partieel-alfabetisch

Answer 8

wel kennis over letter-klank relatie, beperkt aantal letters

Bv. Eigen naam kunnen schrijven maar niks anders

Question 9

Fonologisch bewustzijn

Answer 9

Gevoeligheid voor de fonologische structuur v woorden in een taal. Reflecteren over en manipuleren van een uiting (woord, lettergreep, klank), los van de betekenis. Geeft inzicht in de klankstructuur van een taal en het kunnen ‘goochelen’ met taal.
= abstracte vaardigheid
vanaf 3 jaar tot 9-12 jaar

Question 10

Fonemisch bewustzijn

Answer 10

= al het auditieve nog verder verfijnen tot niveau van kleine units

Segmenteren (in stukken hakken) van spraakstroom (woorden) in klanken. Fonologisch BZ is noodzakelijk om tot het fonemisch BZ te komen.
Ontwikkelt niet spontaan
Gevolg van geletterdheid
Inzicht nodig dat afzonderlijke klanken overeenkomen met de klankvorm van een woord

Question 11

Alfabetisch principe

Answer 11

Kinderen leren beseffen dat letters en lettercombinaties symbolen zijn om spraakklanken te representeren
TKK of FGK

Question 12

Grafemen

Answer 12

Tekens voor een fonemen

Question 13

Fonemen

Answer 13

Kleinste klankeenheden met een betekenisonderscheid

Question 14

Allofonen

Answer 14

Klankverschillen zonder betekenisonderscheid

Bv. Huig-R en tongpunt-r

Question 15

Fonologisch decoderen

Answer 15

De mogelijkheid om grafemen in fonemen om te zetten en dit inzicht te gebruiken om nieuwe woorden te decoderen
= de elementaire leeshandeling

Question 16

Self-teaching mechanisme/hypothesis

Answer 16

Vakkundigheid om grafemen en grafeemclusters om te zetten in fonemen en deze kennis gebruiken om nieuwe woorden te vormen

Question 17

Woordspecifieke kennis

Answer 17

Alle details van de schrijfwijze en de daarnaan gekoppelde klankcode en betekenis van het hele woord

Question 18

Pijlers leesontwikkeling

Answer 18

Fonemisch bewustzijn

Orthografische component

Question 19

Fonemisch bewustzijn als pijler leesontwikkeling

Answer 19

Kunnen isoleren van fonemen in woorden
Multi-sensorisch inoefenen bevordert ontwikkeling van foneembewustzijn
- rol van articulatie
- grafemen visueel aanbieden
- letters laten schrijven
- ordenen van klanken

Question 20

Orthografische component + niveaus

Answer 20

= Letters leren

Subwoordniveau

• Morfemen (snoep en snoepje)
• Rijm (boom room)
• Body (boom boos)

Woordspecifieke kennis

Verwerkingssnelheid bij woordherkenning afhankelijk van

• Eigenschappen vh te lezen woord
• Factoren bij de lezer

Question 21

Gevorderde geletterdheid

Answer 21

Automatiseren en verhogen van leestempo, vlotter lezen & moeilijkere woorden lezen.
vanaf het 2de leerjaar

Question 22

Leesstrategieën

Answer 22

Visueel niveau

• Elementaire leeshandeling
• Lezen m.b.v. clusters en spellingspatronen
• Lezen m.b.v. de visuele woordvorm

Morfologisch niveau
- Lezen m.b.v. morfologische analyse

Semantisch en syntactisch niveau
- Lezen m.b.v. context

Question 23

Elementaire leeshandeling

Answer 23

m/aa/n = maan

Question 24

Lezen m.b.v. clusters en spellingspatronen

Answer 24

str/ui/k = struik

str is een stuk van struik

Question 25

Lezen m.b.v. de visuele woordvorm

Answer 25

circus

Question 26

Lezen m.b.v. morfologische analyse

Answer 26

Voor- en achtervoegsels | ondiep, vriendelijk

Question 27

Lezen m.b.v. context

Answer 27

ze bibberen van de... | kou

Question 28

Leesmodellen

Answer 28

- Duale route model | - Fonologisch coherentie model/connectionisme

Question 29

Duale route model

Answer 29

Bottom-up en top-down

Question 30

Bottom-up (onderdeel duale route model)

Answer 30

Opbouw vanaf de bodem: visueel niveau Grafemen --> Opbouw van woorden en woordgroepen --> Betekenis - Indirecte woordherkenning via volledige verklanking (t/ie/n) - Indirecte woordherkenning op basis van directe herkenning van woorddelen en verklanking (t/ien) - Directe woordherkenning

Question 31

Auditieve deelvaardigheden

Answer 31

- objectivatie - discriminatie - analyse - synthese - temporeel ordenen - klankpositie bepalen

Question 32

Visuele deelvaardigheden

Answer 32

- discriminatie - analyse - synthese - spatieel ordenen - letterpositie bepalen

Question 33

Noodzakelijke vaardigheden voor indirecte woordherkenning

Answer 33

Auditieve deelvaardigheden Visuele deelvaardigheden (Taalvaardigheden = kennis van begrippen)

Question 34

Top-down model

Answer 34

Herkennend en verwachtend lezen op basis van de context

Question 35

Interactiemodel

Answer 35

Afwisseling tussen bottom-up en top-down, afhankelijk van leesmateriaal, lezen, omstandigheden,...

Question 36

Connecttionisme

Answer 36

Netwerk van knopen: orthografische, fonologische en semantische knoop Als je leest, activeer je een specifiek patroon van letter- en klankelementen, tussen al deze elementen groeien verbindingen. Ontstaan functionele eenheden (combinaties van verbindingen tussen letter- en klankkenmerken)

Question 37

Covariaat lezen

Answer 37

= klankstructuur en visuele gaan elkaar wederzijds positief beïnvloeden --> Veel lezen heeft invloed op spellingsontwikkeling en andersom Voortdurende associatie tussen orthografie en fonologie --> versterking van 1 element tot versterking van het andere --> samengaan fonologische en orthografische unit in een steeds andere omstandigheid

Question 38

Belangrijk leesmethoden

Answer 38

Goed - Alfabetisch principe expliciet en systematisch aanleren Slecht - starten met hele woorden of zinnen

Question 39

Begrijpend lezen

Answer 39

complex, multifactorieel, actief proces dat steunt op kennis, inzichten, attitudes, vaardigheden en op een aantal algemene cognitieve vaardigheden

Question 40

Individu-gebonden tekstonafhankelijke factoren

Answer 40

- Decodeervaardigheden - Woordenschatkennis - Syntactische vaardigheden - Leesstrategieën toepassen - Algemene (achtergrond)kennis van onderwerp van de tekst - Genetische basis - Algemene cognitieve factoren: redeneren en geheugen - Intrinsieke leesmotivatie - Metacognitief bewustzijn

Question 41

Individu-gebonden tekstafhankelijke factoren

Answer 41

- Kunnen omgaan met verschillende tekstsoorten | - Extrinsieke leesmotivatie

Question 42

Verschillende tekstsoorten

Answer 42

- Informatieve tekst - Amuserende/verhalende tekst - Opiniestuk - Persuatieve tekst - Activerende tekst

Question 43

Niet individu-gebonden tekstonafhankelijke factoren

Answer 43

- Didactiek van de leerkracht | - Leesmethode

Question 44

Niet individu-gebonden tekstafhankelijke factoren

Answer 44

- Tekstorganisatie en tekststructuur: illustraties, opbouw ...

Question 45

Denkcategorie verbaal begrip | microniveau

Answer 45

Woorden - betekenisnuances - betekenis morfologisch bepaald - betekenis syntactisch bepaald Zinnen - voegwoorden, anafora Beeldspraak

Question 46

``` Denkcategorie interpretatie (meso- en macroniveau) ```

Answer 46

Interpretatie op mesoniveau - Elaboratieve inferenties (instrumentale, causale, categorale, logische) - Overbruggingsinferenties (given new inferenties, anaforische inferenties) Interpretatie op macroniveau - Analyse en synthese

Question 47

Infereren

Answer 47

Meest cruciale kenmerk van begrijpend lezen voorspellen, afleiden, integreren, substitueren van informatie uit hetgeen tot dan toe gelezen is. Gevolg = meer samenhangende en/of volledigere representatie van de tekst

Question 48

Inferenties op basis van plaats in de tekst

Answer 48

Micro inferenties = dicht bij elkaar | Macro inferentie = verder van elkaar

Question 49

Inferenties op basis van de bron

Answer 49

Tekst: overbruggingsinferenties | Opgeslagen voorkennis: elaboratieve inferenties

Question 50

Overbruggingsinferenties + 2 subtypes

Answer 50

Koppeling maken met informatie uit vorige zinnen Werkt met signaalwoorden en verwijswoorden - Given new inferenties: in iedere zin een nieuwe gedachte en reeds vermelde gedachte - Anaforische inferenties: anafora = verwijzingen naar eerdere zelfstandige naamwoorden of voornaamwoorden

Question 51

Elaboratieve inferenties + 4 subtypes

Answer 51

Elementen afkomstig uit voorkennis toevoegen aan informatie in tekst - Instrumentele: verwijzing naar het instrument waarmee de handeling wordt uitgevoerd (wordt niet expliciet vernoemd - Causale: leggen van oorzakelijke verbanden tussen teksdelen - Categorale: in deze inferentie staat het plaatsen van een begrip in een bepaald ordeningskader centraal - Logische: verwant met het logisch denken

Question 52

Denkcategorie extrapolatie

Answer 52

Verder redeneren o.b.v. tekst - Voorspellen van verder verloop van het verhaal - Toepassen van inhoud op nieuwe situatie

Question 53

Denkcategorieën

Answer 53

Verbaal begrip (microniveau) Interpretatie (meso- en macroniveau) Extrapolatie (verder redeneren o.b.v. tekst)

Question 54

Didactiek

Answer 54

5 onderling verbonden sleutels voor effectieve begrijpend leesdidactiek - Sleutel ‘Functionaliteit’ - Sleutel ‘Interactie’ - Sleutel ‘Strategie-instructie’ - Sleutel ‘Leesmotivatie’ - Sleutel 'Transfer'