HC2 Normale ontwikkeling van spellen

Question 1

Spellen

Answer 1

Manier waarop je een woord moet schrijven, schrijfwijze van een woord

Question 2

Orthografie

Answer 2

Vorm waarin woorden geschreven worden

Question 3

4 principes Nederlandse spelling

Answer 3

• Fonologisch (= basisprincipe)
• Morfologisch
• Etymologisch
• Syllabisch

Question 4

Fonologisch principe

Answer 4

Basisprincipe = je schrijft zoals je het hoort
Uitgangspunt = uitspraak
Vooral in eerste leerjaar gebruikt

Question 5

Morfologisch principe

Answer 5

= vormleer = wijze waarop woorden gevormd zijn

2de tot 6de leerjaar

Question 6

Morfeem

Answer 6

Kleinste eenheid van een taal met een zelfstandige betekenis en/of grammaticale functie

Question 7

Soorten morfemen

Answer 7

• Vrije morfemen: kunnen als zelfstandig woord voorkomen (huis)
• Gebonden morfemen: kunnen niet afzonderlijk voorkomen

Question 8

Morfologische procedures

Answer 8

• Samenstellingen
• Afleidingen
• Verbuigingen
• Vervoegingen

Question 9

Morfologische deelprincipes

Answer 9

• Principe van gelijkvormigheid: morfeem zoveel mogelijk op dezelfde manier schrijven (uitzondering buis)
• Principe van analogie of overeenkomst: woorden die gelijk zijn gevormd/opgebouwd, worden op dezelfde manier geschreven (uitzondering = hij wacht)

Question 10

Etymologisch principe

Answer 10

Historisch gegroeide schrijfwijze bepaald door de herkomst

Niet geschreven hoe we de woorden horen en geen regels

Question 11

3 types woorden etymologisch principe

Answer 11

• Inheemse woorden: vroeger uitspraakverschil bij ei/ij
• Leenwoorden: uit een vreemde taal, niet aangepast (carrière, computer)
• Bastaardwoorden: uit een vreemde taal, wel aangepast (calorie, sigaar)

Question 12

Syllabisch principe

Answer 12

Syllabe = klankgroep meestal zonder betekenis
maar ≠ lettergreep
pet-ten = lettergreep
pe-ten = klankgroep

Question 13

2 regels syllabisch principe

Answer 13

Verenkelingsregel: een lange klinker wordt aan het einde van een klankgroep verenkeld: je schrijft er maar één

Verdubbelingsregel: na een korte klinker aan het einde van een klankgroep verdubbel je de medeklinker van de volgende klankgroep

Question 14

Fases spellingsontwikkeling

Answer 14

Spellingsontwikkeling loop parallel met de leesontwikkeling

• Elementaire spellingshandeling/aanvankelijk spellen
• Gevorderde spellinghandeling/gevorderde speller
• Geautomatiseerde spellinghandeling/eindfase einddoel

Question 15

Noodzakelijke vaardigheden elementaire spellingshandeling

Answer 15

• Auditieve vaardigheden
• Visuele vaardigheden
• FGK
• Specifieke taalvaardigheden: abstracte begrippen, beheersing mondelinge taal, inzicht in com. functies en functies geschreven taal en motivatie
• Algemene taalvaardigheden: spraakmotoriek, schrijfmotoriek & algemene taalontwikkeling vd woordenschat

Question 16

Elementaire spellinghandeling

Answer 16

Gesproken woord –> Auditieve analyse –> Temporele ordewaarneming –> FGK –> Geschreven woord

Question 17

Gevorderde spellinghandeling

Answer 17

Hoorstrategie
Regelstrategie
Onthoudstrategie

Question 18

Geautomatiseerde spellinghandeling

Answer 18

Spellen gebeurt onbewust, automatisch en direct en is in functie van de inhoud.

Question 19

2 Spellingsmodellen

Answer 19

Twee-routemodel

Connectionisme

Question 20

Twee-route model

Answer 20

• Indirecte route (auditieve/fonologische route): via een omweg komen tot het orthografisch beeld van een woord
• Directe route (lexicale route): zonder omweg, rechtstreeks het geschreven woord

Question 21

Versnellingstheorie (fasetheorie)

Answer 21

Beeld opgeslagen in mentale lexicon, onderdeel van langetermijngeheugen.
Woorden of woordvormen met hun:
- Fonologische/akoestische/articulatorische identiteit
- Morfologische identiteit
- Semantische identiteit
- Pragmatische identiteit
- Orthografische identiteit

Question 22

Connectionisme

Answer 22

Veel schrijven –> Sterke verbindingen tussen foneemclusters en grafeemclusters maar ook tussen woordbeeld/klankbeeld en betekenis. Knopen worden makkelijker geactiveerd

Question 23

Spellingsstrategieën

Answer 23

• Fonologische strategie
• Regelstrategie
• Woordbeeldstrategie
• Analogieprincipe
• Hulpstrategie

Question 24

Fonologische strategie

Answer 24

= Je schrijft wat je hoort

• Elementaire spellingshandeling: woorden opsplitsen in afzonderlijke fonemen
• Klankclusterstrategie
  - -> Bepaalde foneemclusters hebben 1-1 relatie met grafeemclusters: ng, nk, ooi, aai, oei
  - -> Eerst inprenten en op basis van schrijfervaring en frequentie van voorkomen leer je het woord vanbuiten

Question 25

Regelstrategie

Answer 25

Welke spellingsregels zijn er?

Question 26

Woordbeeldstrategie

Answer 26

Woorden als geheel opslaan/onthouden, waarom?

• Etymologisch principe
• Automatisatie
• Hoogfrequente woorden: omdat je het woord al zo vaak geschreven hebt

Question 27

Analogieprincipe

Answer 27

Schrijven op basis van analogie door gebruik te maken vd reeds aanwezige spelling van onderdelen van bepaalde woorden

• Op basis van klank (dromen - komen)
• Op basis van betekenis (verouderen - oud)

Question 28

Hulpstrategie

Answer 28

Hulpmiddel, ezelsbruggetje

Niet gebaseerd op inzicht of principe, meestal zelf verzonnen en persoonlijk

Question 29

Welke strategie kies je?

Answer 29

Op basis van didactische leeftijd (= spellingservaring)

• beginnende spellers: fonologische strategie
• ervaren spellers: flexibel gebruik van stategieën

Op basis van het te schrijven woord
- hoorwoorden, regelwoorden, weetwoorden en net-als woorden

Question 30

Didactiek spelling

Answer 30

Geïsoleerde aanpak in de klas: enkel oefenen op spelling tijdens de spellingsles
Stapsgewijze instructie:
- Aanbieden v bordwoorden
- Vaststellen v overeenkomsten tussen woorden
- Bepalen vd strategie
- Formuleren vd strategie
- Oefenen
- Terugblikken en evalueren

Nadeel: geen automatische transfer naar echte schrijven

Question 31

Instructieprincipes didactiek

Answer 31

Inprenten

• van KTK
• van klankclusters gekoppeld aan grafeemclusters
• van woorden

Werken naar analogie

Aanleren van regels

• leren van een regel
• deductief (aanbrengen) of inductief (zelfontdekkend)
• via een regel
• via een algoritme/stappenplan
• via analogie

Question 32

Effectieve werkvormen om spelling van woorden te leren

Answer 32

• Woord hardop lezen, daarop hardop spellen (zonder visueel beeld)
• Visueel dictee
• Spellingsprobleem in een woord aanduiden
• Mondeling spellen
• Grafeemselectie (woord hardop lezen; daarna uit twee alternatieven het juiste woordbeeld aanduiden)

Question 33

Niet effectieve werkvormen om spelling van woorden te leren

Answer 33

• Woorden hardop lezen
• Woorden overschrijven
• Woorden opschrijven

Question 34

Beste aanpak spelling

Answer 34

Combinatie van geïsoleerde en geïntegreerde aanpak