HC10 Religie Flashcards
Het sacrale vs het profane
Het sacrale: heilige, buitengewone en het profane: buiten tempel, aardse. Religie onderscheid het sacrale van het profane.
De theoretische analyse van religie
Structureel-functionele analyse
Symbolisch-interactionistische analyse
Sociale conflict benadering
Structureel functionele analyse
Alles heeft een functie: sociale cohesie, sociale controle (conformiteit) en betekenisverlening (groter doel).
Symbolisch interactionistische analyse
Religie is sociaal geconstrueerd, door rituelen (pasen, kerst, communie) wordt de onderscheid tussen het profane en sacrale versterkt.
Sociale conflict benadering
Religie als steunpilaar voor ongelijkheid en als je dit wilt bestrijden dan ga je in tegen de wil van god. bv. god zegt dat vrouwen gemaakt zijn voor mannen en toch zijn er veel vrouwen die gelovig zijn.
Wat is secularisering?
De historische afwijzing van het belang van het sacrale. Het profane neemt toe en het sacrale neemt af.
Sterft religie uit door secularisering?
Veel mensen denken wel, maar er zijn constant nieuwe religieuze bewegingen en we vieren nogsteeds pasen en kerst enzo.
Secularisering als privatisering (Luckmann)
Religie wordt een exclusief, psychologisch fenomeen zonder netwerken. Het is oppervlakkig en met weinig consequenties. Beïnvloed niet hun stem en gedrag.
Secularisering als een zichzelf limiterend proces
Sociale ongelijkheid moet gecompenseerd worden door religie, maar religieuze instituties worden wereldser. Waardoor het uiteindelijke doel niet behaald kan worden: eeuwig voortleven, dus ontstaan er nieuwe cults en sekten om deze te vervangen.
Secularisering als afname gezag en religie (Mark Chaves)
Laicization: seculiere (niet- religieuze) instituties worden belangrijker. –>
Internal secularization: Religieuze instituties conformeren aan seculiere wereld. –>
Religious disinvolvement: afname geloof en kerkgang
Verklaring voor secularisering
Structurele differentiatie
Vermaatschappelijking
Rationalisering
Egalitarisme en culturele diversiteit
Structurele differentiatie
Functionalistische perspectief: Religie heeft een loss of purpose gekregen. Scholen, gezondheidszorg etc. worden nu verzorgd door mensen die ervoor geleerd hebben, niet meer door geestelijken (door verzorgingstaat). Hierdoor morele en spirituele rol ook minder.
Vermaatschappelijking
Verwant aan differentiatie –> staat neemt dingen zoals huwelijk en geboorte over van de kerk.
De kerk staat minder centraal en dit vermindert de plausibiliteit (geloofwaardigheid)
Rationalisering (onttovering)
Weber: religie is de reden dat onttovering er is.
Dualisme is de start
Protestanten
Opkomst wetenschap
Egalitarisme en diversiteit
Reformatie (protestanten): Gelijkheid in ogen van god (priesters niet belangrijker) –>
gelijkheid nodig voor industrialisering, hoort nieuwe normen en waarde bij –> meer aandacht voor individu, minder voor collectief –> dit zorgt voor pluralisme –> verminderde plausibiliteit –> secularisering.
Waarom hebben protestanten meer last van plausibiliteit dan katholieken?
Protestanten hebben een directe relatie met god (niet via paus):
1. Moeillijk te geloven in een god die er niet is
2. Moeilijk te geloven in een gruwelijke god die alles van te voren al heeft bepaald (zoals dat iemand kanker krijgt).
3. Protestants individualisme leidt tot religieus pluralisme. –> dit zorgt voor minder plausibiliteit want iedereen gelooft net in iets anders.
Dualisme als start secularisering
Idee van Judaisme is dat er maar 1 god is en die is niet op de wereld. –> dualisme (onderscheid profaan en sacraal van god) –> begin secularisering want hij is niet op de aarde dus je kan niet met hem communiceren.
Transcendentie: god en de wereld zijn 2 ipv 1
Ethische richtlijnen: bijbel
Historisering: Wereld begin (god maakt aarde) en einde (judgementday).
Tegen secularisering
Sociale transities
Cultural defense
Religieuze markten
Sociale transities
vb van immigranten: Ze verhuizen naar een ander land waardoor ze zich juist meer gaan vasthouden aan het geloof (als houvast) dan mensen die in het land blijven.
Cultural defense
De overgebleven christenen klampen vast aan het geloof, omdat de rest het niet meer doet. Net als wanneer je een argument wilt winnen, je bent steeds meer overtuigend van je eigen idee als iemand zegt dat het niet waar is.
Religieuze markten
Supply-side theorie: mensen hebben altijd behoefte aan zingeving (geloof geeft dit). Door religieus pluralisme zorgt ervoor dat juist meer mensen gaan geloven. Want je kan eigenlijk gewoon kiezen waarin je gelooft.
Nieuwe vormen
Atheïsten: god bestaat niet
Agnosten: weten niet zeker of god bestaat
Gnosten: Individueel spiritualisme (zelfspiritualiteit) –> past bij individualistische cultuur
