HC week 10 Flashcards
1
Q
Wat zijn de kenmerken van inflammatoire gewrichtsklachten?
A
- Ochtendstijfheid (>60 minuten) (officiële definitie is 60 minuten)
- Beter bij bewegen
- Nachtelijke pijn
- Rubor, calor, dolor, tumor
2
Q
Welke structuren kan je onderzoeken met een isometrische test?
A
spieren, pezen
3
Q
Wat zijn kenmerken van articulaire problemen?
A
- Zwelling/pijn beperkt tot gebied van gewrichtskapsel
- Bewegingen in alle richtingen beperkt (maakt niet uit of jij of de patiënt het doet)
- Actief en passief pijnlijk
- Pijnlijk, met name in volledige strekstand
4
Q
Wat zijn kenmerken van peri-articulaire problemen?
A
- Vaak groter gebied, verloop pees, bursa of spier
- Vaak alleen pijn in een bepaalde bewegingsrichting
- Actief maar niet passief
- Isometrisch testen
- Bij bursitis meeste pijn in buigstand
5
Q
Wat is de DD bij mono-artritis?
A
- Septisch (meestal knie; 60% van de gevallen van septische artritis in de knie)
- Jicht (MTP1, enkel, tenen)
- Pseudojicht (25%)
6
Q
Wat is de DD bij oligo-artritis?
A
- Spondyloartritis (asymmetrisch, DIP, PIP, knie, voet en rug, extra articulaire manifestaties)
- SLE (PIP, knie, extra articulaire manifestaties, symmetrisch, non erosief)
- Gonococcen (enkel, knie)
- Pseudojicht (knie, pols, enkel, vinger)
- Sarcoïdose (enkel, knie, symmetrisch)
- PMR (25%, knie, pols, asymmetrisch)
7
Q
Wat is de DD bij polyartritis?
A
- Reumatoïde artritis (symmetrisch, kleine gewrichten, PIP, MCP, pols, MTP)
- Viraal (PIP, MCP, knie, enkel)
o Parvo 19 - OsteoArtritis (artrose) (DIP, PIP, CMC1, knie, heup, MTP, rug)
8
Q
Wat zijn de kenmerken van acute artritis?
A
Meestal makkelijk herkenbaar: rood, warm en gezwollen gewricht (bv jicht, pseudo-jicht, septisch, haemarthros) -> diagnose dmv gewrichtspunctaat
9
Q
Wat zijn de kenmerken van chronische artritis?
A
Zelden rood of extreem warm
-> diagnose obv symptomencomplex, laboratoriumgegevens, röntgen en beloop
10
Q
Welke typen bacteriële osteomyelitis worden onderscheiden, en welke komt het vaakst voor?
A
- Acute/hematogene osteomyelitis (>90%)
- Subacute of focale osteomyelitis
- Chronische osteomyelitis
- Postoperatieve osteomyelitis
- Neonatale osteomyelitis
11
Q
In welke botten komt acute hematogene osteomyelitis het vaakst voor?
A
vooral lange pijpbeenderen; 70% in humurus, femur en tibia
12
Q
Beschrijf de pathogenese van acute hematogene osteomyelitis
A
- bacterie bereikt de bloedbaan
- via bloedvaatjes gaan de bacteriën vooral naar de metafyse
13
Q
Waarom komt acute hematogene osteomyelitis vaker bij kinderen voor dan bij volwassenen?
A
- groeischijf
- rijke doorbloeding
- onrijp immuunsysteem
14
Q
Waarom is er bij acute hematogene osteomyelitis van schouder- en heupgewricht snel doorbraak naar het gewricht?
A
de kapsels van deze gewrichten liggen over de metafyse heen
15
Q
Wat zijn de symptomen van acute hematogene osteomyelitis?
A
- Koorts
- Malaise
- Lokale drukpijn (vroeg symptoom)
- Niet belasten van aangedane ledemaat
- Later zwelling en roodheid (indien pus naar subperiostaal wordt gedrukt)
16
Q
Wat is stap 1 in de diagnostiek van acute hematogene osteomyelitis?
A
- CRP
- Bloedkweek
- Leukocytengetal
leukocyten differentiatie (steeds minder) (diff vooral belangrijk als je denkt aan iets onderliggends)
17
Q
Wat is stap 1 in de diagnostiek van acute hematogene osteomyelitis?
A
- Kweken
o Bloed
o Biopsie
o Pus uit fistelgang
o Gewrichtsvloeistof - Gouden standaard: biopt voor
microbiologische diagnostiek en PA - Beeldvorming:
o Röntgenfoto (echter pas laat afwijkingen)
o ECHO
18
Q
Wat zijn de meest voorkomende verwekkers van acute hematogene osteomyelitis?
A
> 90% S. aureus
steeds vaker Kingella kingae
19
Q
Wat zijn nadelen van een röntgenfoto bij de diagnostiek van acute hematogene osteomyelitis?
A
relatief laat afwijkingen
20
Q
Wat is de behandeling van acute hematogene osteomyelitis?
A
- Antibiotica!
gericht op meest voorkomende verwekker (= S. aureus)
a. Aanvankelijk iv
b. Later naar per os
c. Totale behandelduur ongeveer 3-4 weken
d. Langer bij: osteosynthese materiaal, immuundeficiëntie - Chirurgisch ingrijpen indien:
a. Combinatie met artritis: gewrichtspuncties/spoelen!
b. Chronische osteomyelitis: uitruimen
c. Sekwestervorming: uitruimen
21
Q
Wat zijn indicaties voor chirurgisch ingrijpen bij acute hematogene osteomyelitis?
A
a. Combinatie met artritis: gewrichtspuncties/spoelen!
b. Chronische osteomyelitis: uitruimen
c. Sekwestervorming: uitruimen
22
Q
Wat zijn complicaties van acute hematogene osteomyelitis?
A
- Artritis
- Sekwestervorming
- Fistelvorming
- Recidief osteomyelitis (ong. 4%)
- Chronische osteomyelitis
Langere termijn:
* Groeiremming aangedaan pijpbeen
* Pathologische fracturen
23
Q
Waarvan is de prognose van acute hematogene osteomyelitis afhankelijk?
A
- Snelle diagnose!
- Adequate antibiotische therapie
- Z.n. besluit tot drainage
en betrokken orgaan
24
Q
Hoe herken je een septische artritis?
A
- Acuut ontstane artritis
o 80-90% monoarticulair - Patiënt is ziek
- Patiënt heeft koorts
- Ontstekingsparameters in bloed verhoogd
25
Welke criteria gelden er voor een artritis?
* Zwelling van het gewricht
* Gewricht beperkt (vergelijk links en rechts)
* Pijn bij het bewegen van het gewricht
26
Wat zijn de gevolgen van een septische artritis voor een gewricht?
ontsteking -> vrijkomen proteolytische enzymen -> verlies kraakbeen en bot -> gewrichtsdestructie
27
Wat zijn de belangrijke vuistregels bij jicht?
* Primaire jicht (door stofwisselingsstoornis)
* Secundaire jicht: ernstig gestoorde nierfunctie
Nooit primaire jicht bij:
* Mannen < 30 jaar
* Vrouwen < 50 jaar
28
Wat is de vuistregel bij pseudojicht / chondrocalcinose?
Het komt alleen voor bij oudere patiënten in door artrose aangedane gewrichten
29
Wat zijn risicofactoren voor een septische artritis?
* Hoge leeftijd
* Diabetes mellitus (verminderd immuunsysteem; hoge bloedsuiker goed voor bacteriën om te groeien en bepaalde afweercellen functioneren minder; port d’entree via diabetische voet; )
* Beschadigd gewricht (bacteriën kunnen zich beter hechten)
* Gewrichtsprothese (vreemd lichaam)
* Recente gewrichtschirurgie
* Huidinfecties (vaak al bacterie, barrière tussen buiten en binnen gestoord)
* Gestoorde afweer (medicamenteus, comorbiditeit)
30
Waaruit bestaat de diagnostiek van een septische artritis?
* Kliniek (ziek, koorts, algemene malaise; ontstekingswaarden bepalen)
* Gewrichtspunctie
31
Wat bepaal je met een gewrichtspunctie bij verdenking op septische artritis?
* Gramkleuring: kan negatief zijn
* Kweek
* Celgetal van synoviaalvocht
o Leukocyten > 30.000/mm
* Beoordelen op kristallen
o Als er kristallen zijn meestal geen septische artritis
32
Wat zijn de verwekkers van een bacteriële artritis?
- S. aureus (60%)
- beta-hemolytische streptococ (10-30%)
- overige m.n. gramnegatieve staven
33
Wat is de behandeling van een septische artritis?
* Ontlasten van ontsteking:
o Frequent puncteren
o Artroscopie
* Antibiotica
* Verwijderen van gewrichtsprothese of osteosynthesemateriaal
34
Wat zijn indicaties om een septische artritis te ontlasten met artroscopie in plaats van frequent puncteren?
o Gewricht niet goed toegankelijk voor punctie
o Gewricht met punctie niet goed te ontlasten
o Contraïndicatie tegen frequent puncteren
o Septische artritis van heup bij kinderen
35
Wat zijn kenmerken van septische artritis op de kinderleeftijd?
* Minder frequent
* Andere DD
* Andere presentatie
o Beweging achteruit. Bijvoorbeeld van lopen naar schuiven op billen
* Andere verwekkers
* Iets andere behandeling
* Betere uitkomst
36
Hoe presenteert een kind met een septische artritis zich?
* Kinderen meer systemisch ziek
* Gezwollen pijnlijk gewricht staat niet op voorgrond, wel zal een kind een ontstoken gewricht minder belasten en gaat het in regressie m.b.t. motoriek
* Heup frequent aangedaan (knie 40%, heup 28%, bij volwassenen slechts 11%)
37
Wat is de DD bij verdenking op septische artritis op kinderleeftijd?
* Artritis als paramaligne verschijnsel bij leukemie
* Systemische juveniele artritis (Still’s disease)
* Virale artritis
* NB kristalarthropathieën komen op kinderleeftijd niet voor
38
Hoe verschilt de behandeling van een septische artritis bij kinderen van die bij volwassenen?
Bij (jonge) kinderen iets eerder artroscopie dan frequent puncteren
39
Wat is de uitkomst van een septische artritis bij kinderen ten opzichte van volwassenen?
* Mortaliteit lager
* Naast gewrichtsbeschadiging, ook kans op groeistoornis van betroffen botten
* Vaak minder verlies dagelijks functioneren
40
Wat is enthesitis?
ontsteking van de aanhechting van de pees op het bot
41
Wat is een dactylitis?
worstvormige zwelling van de vinger
42
Wat is spondylitis?
ontsteking van de wervelkolom
43
Wat zijn extra-articulaire manifestaties van spondylartropathieën?
* Psoriasis
* Uveïtis
* Colitis/Inflammatoire darmziekten
44
Wat zijn typische kenmerken van spondylartropathieën?
- enthesitis
- dactylitis
- spondylitis
- betrokkenheid van met name grote gewrichten
- asymmetrisch
45
Wat zijn kenmerken van een artritis psoriatica?
* Psoriasis
* Uveïtis
* Axiale spondylartritis
* Artritis
* Enthesitis
* Dactylitis
* Nagelpsoriasis
* Inflammatoire darmziekten
46
Wat is kenmerkend aan de artritis bij artritis psoriatica?
* Grote gewrichten
* Asymmetrie
* DIP betrokkenheid (vaak wel)
47
Wat voor gewrichtsschade kan op röntgenfoto's zichtbaar zijn bij artritis psoriatica?
* Erosies
* Gewrichtspleet versmalling
* Osteofyten
* Osteolysis
* Periositis
48
Wat is de behandeling van artritis psoriatica?
* Keuze hangt af van welke kenmerken actief zijn
* STAP 1: MTX (psoriasis en artritis)
* STAP 2: toevoegen SASP / HCQ (artritis)
* Overweeg over te slaan bij enthesitis/spondylitis/dactylitis/ernstige psoriasis
* STAP 3: biological TNF blokker / IL-17 blokker
* STAP 4: IL12/23 blokker, IL23 blokker / JAKi
49
Wat is het Reiter syndroom?
de trias artritis, uretritis en conjunctivitis
50
Wat zijn extra-articulaire manifestaties van een reactieve artritis?
Ogen:
* conjunctivitis / uveïtis
Urogenitaal:
* urethritis, prostatitis, cystitis
Huidafwijkingen:
* keratoderma blennorhagica
Cardiaal:
* pericarditis / klepafwijkingen
51
Wat zijn de musculoskeletale symptomen van een reactieve artritis?
* Artritis: frequent onderste extremiteiten
* Enthesitis
* dactylitis
52
Welke infecties zijn het meest frequent verantwoordelijk voor een reactieve artritis?
* Darm bacteriën
o Salmonella
o Shigella (flexnen)
o Yersinia
o C. jejuni
o C. difficile
* Urogenitaal
o Chlamydia trachomatis
53
Wat is de behandeling van een reactieve artritis?
* Antibiotica
- voor onderliggend infect (niet voor de artritis)
* NSAID
Intra articulaire steroiden
* Chronisch
- SASP/MTX
54
Hoe stel je de diagnose reactieve artritis?
* typische musculoskeletale afwijkingen
* voorafgaande infectie
o evt. bewezen
* andere ziekte minder waarschijnlijk of uitgesloten
* DD / artritis bij IBD
Septische artritis
55
Welke gewrichten zijn vaak aangedaan bij reumatoïde artritis?
- kleine hand- en voetgewrichten
- meestal symmetrisch
- vaak zwelling, pijn en functieverlies (maar geen warmte en roodheid)
56
Wat is een reumafactor?
antistof tegen het Fc gedeelte van IgG
57
Wat is ACPA of anti-CCP?
antistof tegen gecitrilluneerde eiwitten
58
Hoe wordt de diagnose reumatoïde artritis gesteld?
* Kliniek (anamnese en LO) -> belangrijkste voor diagnosestelling
* Labonderzoek
* Radiologie
59
Wat zijn de 3 pilaren van de behandeling van reumatoïde artritis?
1: vroeg herkennen en gelijk adequaat behandelen
2: treat-to-target
3: medicatie afbouwen indien langdurige remissie
60
Hoe bepalen reumatologen de ziekteactiviteit bij RA patiënten?
Met de Disease Activity Score (DAS28)
61
Wat zijn de componenten van de DAS28?
- aantal pijnlijke gewrichten
- aantal gezwollen gewrichten
- bezinking (BSE)
- algemene gezondheid, gescoord mbv een VAS
62
Wat zijn bijwerkingen van biologicals?
* Reacties op de injectieplaats
* TBC (screening vooraf) (zeker als je anti-TNF gaat behandelen)
* Infecties, met name BLWI
* Verhoogde kans op maligniteiten (huidkanker, op alle andere maligniteiten nog niet overduidelijk in onderzoek)
* LET OP bij vaccinaties
63
Wat zijn csDMARDs?
* Methotrexaat (MTX)
* Sulfasalazine (SASP)
* Leflunomide (LEF)
* Hydroxychloroquine (HCQ)
* (Azathioprine)
* (Goudverbindingen) -> niet meer op de markt
64
Wat zijn bijwerkingen van csDMARDs?
* GI-klachten
* Huidafwijkingen
* Labafwijkingen
o Anemie, trombopenie, leukopenie
o Levertestafwijkingen
