HC. 11. 7 huidtumoren - premaligne naar maligne Flashcards
uit welke lagen is de huid opgebouwd?
- epidermis
- dermis
- subcutis
waaruit bestaat de epidermis voornamelijk en uit welke verschillende lagen is deze opgebouwd?
de epidermis is opgebouwd uit kerotinocyten, melanocyten (maken eumelanine en phoemelanine) en langerhanscellen (APC)
van diep naar oppervlakkig:
stratum basale, stratum spinosum, stratum granulosum, stratum lucidus en stratum corneum.
wat zijn oorzaken van huidkanker?
- zoncultuur
- solarium
- immunosuppressie
- vergrijzing
- surveillance
- awareness
de incidentie neemt steeds toe nu is het 1:5
wat zijn risicofactoren voor huidkanker?
- genetica: hoe lichter het huidtype, hoe groter de kans op DNA schade door UV-straling
- leeftijd en geslacht
-UV-expositie - dermate-oncologische voorgeschiedenis
- iatrogene factoren
- leefstijl
- chronische ulcera
- fenotype
- virus infectie
- UV-expositie
wat zijn de verschillen tussen UVB en UVA?
- UVA: langgolvig en gaat dieper in de huid
- UVB: kortgolvig en blijft oppervlakkiger.
–> zorgt voor verbranding van de huid
Huidverdikking: 1. - 2. +
pigmentatie: 1. + 2. +
vitamine D aanmaak: 1. - 2. +
zonnebrand: 1. + 2. ++
mutaties: 1.+ 2. +
tumoren: 1. + 2. +
immuunsuppressie: 1. + 2. +
Huidveroudering: 1. + 2. -
wat is indirecte DNA schade en directe DNA schade?
directe schade zorgt voor DNA schade wat kan leiden tot een P53 mutatie.
indirecte schade: heeft een immuunosuppressief effect, wat ervoor zorgt dat ziekten makkelijker kunnen ontwikkelen.
wat zijn de voorlopers van een basaalcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom en melanoom?
bcc: geen
PCC: intra-epitheliale carcinomen. (CIS), actinische keratosen en Morbus Bowen
Melanoom: melanoma in situ, lentigo maligna, congenitale melanocytaire naevi (CMN)
wat zijn actinische keratosen?
- dit is een cutane premaligniteit
- histologisch is dysplasie in de onderste laag van het basaalmembraan zichtbaar
- de uitrijping naar het stratum corneum is verminderd waardoor er cellen met een celkern in deze laag terecht komen –> parakeratose
des te meer AK’s, des te hoger de kans op PCC.
wat is Morbus Bowen?
- een in situ plaveiselcelcarcinoom
- het is meestal solitair, soms multipel
- het kan overal voorkomen, ook op de slijmvliezen
- de kans op progressie naar PCC is 3-10%
wat is het therapie beleid bij AK en Morbus Bowen?
- lokale destructie: bij een of enkele laesies:
- cryotherapie (bevriezen)
- curettage/electrocoagulatie
- excisie (alleen bij Bowen)
- veldbehandeling (grotere gebieden): bij multipele laesies
- efudix creme (5 FU)
- aldara creme (imiquimod)
- picato gel (ingenol mebutate)
*PDT (fotodynamische therapie) - darmabrasie/peeling
wat is 5 FU? en wat zijn de voor- en nadelen?
het is een cytostaticum en zorgt voor lokale chemotherapie. 2-4 weken lang 2dd/
wordt gegeven bij AK’s, superficieel BCC’s en Morbus Bowen.
voordeel: het is een veldbehandeling en kan door de patiënt zelf worden gedaan.
nadeel: er kan een allergie of lokale reactie optreden en er wordt veel gevraagd van de therapietrouw van de patiënt
wat is imiquimod? en wat zijn de nadelen
dit is een immunomodulator. het wordt 4 weken lang, drie x per week gegeven bij AK en bij BCC 1x per dag, vijf dagen per week, 6 weken lang.
nadelen: 1-10% krijgt systemische bijwerkingen. ook kan het voor lokale reacties en alleen gebruikt worden bij een beperkt oppervlak.
wat is fotodynamische therapie? en wat zijn de voor- en nadelen?
hierbij treed de volgende reactie op: O2 + licht + fotosensitzer –> protoporfyrine IX.
deze zuurstof radicalen zorgen voor apoptose en necrose.
nadeel: dagebehandeling en pijn
voordeel: therapietrouw en fraaie genezing.
wat zijn congenitale melanocytaire naevi (CMN)?
dit zijn gele grote moedervlekken.
het lifttime risico op een melanoom is <5%–> gerelateerd aan de hoeveelheid en grootte.
bij het verwijderen van de CMN plekken wordt de kans op een melanoom niet kleiner.
wat zijn lentigo maligna?
dit is een in situ melanoom.
mediane leeftijd > 70 jaar
komt voor op een zon blootgestelde huid
progressie naar melanoom = 5%
diagnostiek: dermatoscolpie en biopten
behandeling: conventionele excise met 5 mm marge
recidief kans 7 - 20%
ook kan breuninger chirurgie: de excisie randen worden beoordeeld. recidief kans 2-5%.