HC 10 heart Flashcards
nummer 1 doodsoorzaak mannen en vrouwen
- overall oorzaak is kanker
- voor vrouwen is het hart- en vaatziekten
samnhang psychologie en hart- en vaatziekten
een keer een hartprobleem hebben geeft een groter risico op psychologische problemen, maar psychologische problemen zijn ook risicofactoren
boosheid en hart- en vaatziekten
boosheid is een acute trigger van een hartaanval
3 circulatiesystemen van het cardiovasculaire systeem
het cardovasulare systeem bestaat uit het hart (pomp) en de aderen om alle tissue te voorsien van zuurstof en voedingsstoffen.
- pulmonary = via je longen (voor zuurstof)
- coronary (kransslagader) = hartspier van vers bloed voorzien
- systemic circulation = slagader (van hart naar spier) en ader (van spier naar hart)
binnenkant van je hart
aorta = hoofdslagader, gaat van je hart af.
hart is een pomp dat bloed met zuurstof uit het de linker ventrikel pompt en gebruikt bloed door de longen via de rechter ventrikel
het heeft bloed van de krangsslagader nodig om te functioneren.
buitenkant hart
van buiten zie je kransslagaders op de hartspier liggen (voorziet het hart van bloed)
als je hier een vernauwing in krijgt krijgt het deel van het hart achter die vernauwing geen bloed en sterft af.
belangrijkste typen cardiovascular disease (CVD)
- coronary artery disease (CAD)/myocardial infarction (MI)
- hartfalen (HF)
- valve disease
- arrythmias/sudden cardiac death (SCD)
- Stroke/CVA (en TIA)
wat gebeurt er bij coronary atherosclerosis en myocardial infarction (zijn hetzelfde)
achter een vernauwde kransslagader ontwikkeld het tissue schade. Dit is de laatste staat bij een vernauwing.
fases van kransslagader vernauwing
- vet opbouw: risicofactor en preklinisch
- meer opbouw (atheroma): CAD en Ischemia/angina
- vernauwing (fibrous plaque): ischemia/angina
- Propje (lesion/rupture): MI en sudden death
hartklachten bij 50% vernauwing
behandeling van coronary artery disease
- PCI = percutanous coronary intervention; ballonnen op plek vernauwing brengen, opblazen om vernauwde aderen te heropenen.
- CABG = coronary artery bypass graft; nieuw vat om ader heenleggen
- Thrombolysis = medicatie gebruiken om bloedstolsel op te lossen en nieuwe vorming voorkomen bij MI
psychosociale risicofactoren voor coronary artery disease
- acute factoren: boosheid en mentale opwinding
- episodische factoren: major depressive disorder, moeheid
- chronische factoren (persoonlijkheidstrekken): anxiety, hostility, type D/negatieve effectiviteit, lage SES
gaat hier niet over psychopathologie, maar continue zaken
wat is stress en twee types
proces wat heel de persoon betrekt en kan verwijzen naar een stressor, gevoel of consequentie.
maar wat we vooral bedoelen is distress response = hoe omgevings gebeurtenissen ons bedreigen, we ze interpreteren en ons laten voelen.
reactie op stress word beinvloed door; tijd, controle en individuele vatbaarheid
twee types
- eustress = uitgelokt door positieve emoties en gebeurtenissen
- disstress = uitgelokt door negatieve gevoelens en gebeurtenissen
Yerkes-Dodson wet
er is een optimaal punt van arousal (gemiddeld) waarbij je performance hoog is. (= boogje)
tijdscomponenten van stress en link met onderliggende pathofysiologische hart- en vaatziekten
tijdscomponenten = chronisch, episodisch etc.
- chronisch zorgt voor vroege CAD (wat leid tot intermediate en severe)
- episodisch zorgt voor de uitbarsting van severe CAD in acute hart- en vaatsyndromen
- acute zorgt voor acute hart- en vaatsyndromen, maar heeft geen efffect als er niet al onderliggende plaklaag was
chronische factoren kunnen voor acute zorgen
buffer factoren
- sociale support
- coping resources
- optimisme