HC 1, Inleiding en antieke filosofen Flashcards
Synoniem epistomologie
Kennisleer
Synoniem kennisleer
epistemologie
Wat is wetenschapsfilosofie?
Dit is een filosofische reflectie op wat wetenschap is, doet en aan kennis genereert
Voorbeeldvraag van wetenschapsfilosofie
Waarom vallen Stephen Hawkings beweringen over zwarte gaten binnen het domein van de wetenschap, en beweringen over witte geesten niet?
Wat is er moeilijk aan ‘wetenschap’
We hebben wel een idee van wat wetenschap is, maar geen helder antwoord, we gebruiken het woord wel goed en kunnen mensen wijzen op foutief gebruik, maar wat is wetenschap nu precies?
3 onderdelen van de vraag ‘Is psychologie wetenschap?’
Kennis, kunde en karakter
Kennis (onderdeel van de vraag is psychologie wetenschap)
Je moet weten wat de verschillende antwoorden zijn die in de geschiedenis van het denken over de wetenschap geven zijn op de vraag ‘wat is wetenschap?’
Kunde (onderdeel van de vraag is psychologie wetenschap)
De vaardigheid om kritisch te reflecteren op vragen als ‘Is psychologie wel een wetenschap?’ ‘Is het terecht dat wetenschap het monopoly heeft op kennisverwerving?’
Waarom is de replicatiecrisis van belang voor dit vak?
Wijst dit misschien op een pseudowetenschap?
Karakter (onderdeel van de vraag is psychologie wetenschap)
Kennis en kunde hebben beide als doel om karakter te bouwen. Je wil goede mensen afleveren. Door kritisch na te denken wordt je een betere wetenschapper en dus een betere burger
Waar begon wetenschapsfilosofie mee?
Epistemologie. Vroeger dachten ze enkel over kennis en niet over wetenschap
Welke 3 vragen stelt epistemologie
- Wat is zekere kennis?
- Hoe kunnen we de kennis rechtvaardigen?
- Wat is de bron van kennis?
Wat zijn de 2 traditionele posities voor de antwoorden op de vragen van epistomologie
Rationalisme en empirisme
Rationalisme
Echte kennis is afkomstig van de ratio, de rede en het verstand
Empirisme
Echte kennis is afkomstig van de zintuiglijke ervaring
Scepticisme
Ik weet niets zeker, en dat weet ik niet eens zeker. Er is geen kennis mogelijk
Welke stroming volgde socrates?
Scepticisme
Socrates over kennis
Perhaps the conclusion must even be that we do not know anything at all, and never will. Je kunt alles betwijfelen.
Als je niet uit kunt leggen hoe je weet dat de maan rond is kun je dus niet zeggen dat de maan rond is
Socrates zijn dood
Hij werd veroordeeld tot de gifbeker voor het verpesten van de jeugd en voor atheisme. Hij kreeg deze dus eigenlijk voor kritisch denken.
Welke stroming volgde Plato?
Rationalisme
Centrale bewering rationalisme
Echte kennis komt (deels) voort uit het goed gebruiken van je verstand.
Wat is gerelateerd aan de centrale bewering van rationalisme
Nativisme
Nativisme
Er bestaat ingeboren kennis, als baby weet je al dingen
Plato van een leerling van
Socrates
Welke taak heeft plato?
Hij moet zelf met een nieuw wereldbeeld komen omdat socrates met de mythologie gebroken had
Anamnesis
Als je geboren wordt heb je alle kennis al
Wat denkt plato dat er na je dood gebeurd?
Reincarnatie
Hoe legt Plato uit dat je al kennis hebt voor je geboren wordt?
Door reincarnatie. Je ziel was voor je geboorte in de wereld van vormen en ideeen
Wereld van vormen en ideeen
Volgens Plato de plek waar echte kennis zit. Het is een soort van hemel. Je ziel leert hier dingen, en weet dus alles al. Bij je geboorte verlies je deze kennis
Episteme
Kennis van hoe de dingen zijn
Doxa
Mening over hoe de dingen zijn
Hoe zag plato kennis
Kennis is een ware en gerechtvaardige overtuiging
Heraclitus
Panta rhei
Panta rhei
Alles stroomt, alles in onze wereld veranderd continu. Er is dus eigenlijk niets, dus we kunnen ook niets weten > scepticisme
Bekende uitspraak van Heraclitus
Je kunt niet 2x in dezelfde rivier stappen. Zowel de rivier als jij verandert. Alles is in een continue veranderende wereld. Alles is in fluxe
Platos allegorie van de grot
Het is alsof we vastgeketend zitten en enkel de schaduwen op de muur kunnen zien. Omdat we verder niets anders gezien hebben gaan we ervanuit dat dat echt is. Wanneer je losgeketend zou worden zou je in het begin niet geloven dat de wereld, met zijn 3d dingen en kleuren echt is.
Ho beschreef plato zijn bevindingen?
Hij schreef ze in dialoogvorm, met socrates als hoofdpersoon
Meno
- Slaveneigenaar
- Vroeg zich af of zijn slaven ook aangeboren kennis hadden
- Dit werd onderzocht aan de hand van een vierkant van 1 bij 1. De opdracht was om het vierkand 2x zo groot te maken. De slaaf tekent een vierkand van 2 bij 2. Dit klopt niet. Socrates tekent diagonalen in de door de slaaf getekende vierkant. De slaaf erkent dat socrates gelijk heeft
- Doordat de slaaf zegt dat socrates gelijk heeft zou dit aan moeten tonen dat hij dit zelf herinnerd heeft
Fouten bij het verhaal van meno
- De slaaf krijgt woorden in zijn mond gelegd
- De slaaf kan zien wat er gebeurd
Wat voor type rationalist was plato?
En heule extreme. Bij algemene vragen pak je hem niet als voorbeeld
Waar komt de term empirisme vanaf
Het latijnse experienta, wat een soort van ervaren betekend
Wat is een geassocieerde bewering die hoort bij empirisme
Als alle kennis uit de ervaring via de waarneming voortkomt is er geen ingeboren kennis
Empiristisch
De opvatting dat kennis voortkomt uit zintuiglijke waarneming
Empirisch
De wetenschappelijke methode, waarbij men gebruik maakt van observeerbare of experimentele gegevens om conclusies te trekken over de wereld
Tabula rasa
Door Aristoteles, je wordt geboren als een blank papier
Waar komt de naam peripatisch principe vanaf
Aristoteles gaf wandelend les. Dit heette peripateo. Thomas van Aquino was degene die dit uiteindelijk de naam gaf
Peripatisch principe
Nihil est in intellectu quod non prius fuerit in sensu
Niets is in het intellect dat zich niet eerst in de zintuigen bevond. Kennis komt voort uit het goede gebruik van zintuigen
Is aristoteles echt een empirist?
Hij heeft wat rationalistische elementen in zijn epistemologie, dus een echte rationalist is hij niet. Aquino zei van wel, dus dat klopt niet helemaal
Wat geeft Aristoteles als antwoord op de vraag hoe het kan dat we een algemeen beeld van een stoel hebben, als we enkel individuele stoelen kunnen zien?
Dit gaat aan de hand van inductie, of epagoge in het Grieks
Inductie
Op basis van een aantal, maar niet alle waarnemingen waarin A B is, of op A B volgt, concluderen dat A altijd B is, of op A altijd B volgt
Probleem met inductie
Op basis van waarnemingen kun je nooit alle opties testen. Je kunt wel zien dat deze 10 mensen sterfelijk zijn, maar je weet nooit zeker dat alle mensen dat zijn
Hoe lost Aristoteles zijn inductieprobleem op?
Er is nog een tweede stap nodig, naast inductie. Je moet via je onfeilbare intellectuele capaciteit van de geest (nous) inzien dat abstracties als ‘ alle mensen zijn sterfelijk’ waar zijn. Dit is intuitieve inductie. Dit is een rationalistisch element in zijn epistomologie
Hoe keken ze in de middeleeuwen tegen kennisleer aan?
- De katholieke kerk had veel macht. Kwesties over kennis werden opgelost door of de bijbel te citeren, of door Aristoteles te citeren.
- Er zijn 2 wegen tot de waarheid, openbarig en je verstand goed gebruiken
- In de middeleeuwen stonden zowel de filosofie als de wetenschap min of meer stil
Thomas van Aquino
Probeerde de christelijke leer met de opvattingen van Aristoteles, of De Filosoof hoe hij hem noemde, te verenigen
Voorbeeld over Aristoteles koppelen aan de bijbel
Aristoteles vond dat stof iets in aanleg is. Een beeld is eigenlijk al aanwezig in het stuk marmer. Het kan hierna ook weer kapot. Dit is een proces van ontstaan en vergaan. Aquino stelt dat god dit proces van ontstaan en vergaan in gang gezet heeft. Hij is aristoteles onbewogen beweger ( de eerste oorzaak)
Wat dacht Aristoteles over experimenten?
Ze vertellen ons niets over de natuurlijke wereld. Door dingen te manipuleren ging men tegen de natuur in en leerde dus ook niets over haar
Inductie
Individueel geval naar resultaat naar regel
Inductie is geen geldige manier van redeneren, omdat je nooit alle opties kunt testen
Deductie
Algemene regel naar individueel geval
Ik heb een zak gevult met witte bonen, dus als ik hier een boon uitpak zal deze wit zijn
Deductie is wel een geldige manier van redeneren
Abductie
Redenering naar de beste verklaring. Er liggen witte bonen op de stoep, naast de zak met witte bonen. Ik gga er vanuit dat de bonen uit de zak kwamen
Geen geldige manier van redeneren
Hoe kun je de drie redeneermanieren ook zien?
Inductie - ontdekken
Deductie - voorspellen
Abductie - Verklaren
