H27: Geld en monetair beleid

Question 1

de 4 functies van geld

Answer 1

• ruilmiddel
• rekeneenheid
• spaarmiddel
• kredietmiddel

Question 2

Geld als ruilmiddel

Answer 2

Geld als middel om goederen & diensten te kopen zonder dat er een verkoop tegenover moet staan

Question 3

Geld als rekeneenheid

Answer 3

Geld als een monetaire meeteenheid voor het meten van de waarde van goederen, diensten en activa

Question 4

Geld als spaarmiddel

Answer 4

Geld als middel om huidige waarde te bewaren voor de toekomst

Question 5

Geld als kredietmiddel

Answer 5

Geld als middel om waarde tijdelijk uit te lenen aan een ander, meestal tegen bepaalde vergoeding

Question 6

4 belangrijke karakteristieken van goederen die je als geld kan gebruiken

Answer 6

• Oneindig deelbaar
• Schaars
• Waardevast / duurzaam
• Transporteerbaar

Question 7

goederengeld

Answer 7

Een goed dat door iedereen wordt aanvaard als middel van betaling

oorspronkelijk: zout, schelpen, kralen, edelstenen, tabak, slaven, sigaretten
later: edele metalen met de nominale waarde = intrinieke waarde
nog later: munten met beeld van heerser met de Nominale waarde > intrinsieke waarde

Question 8

Intrinsieke waarde van een munt

Answer 8

de waarde van de edele metalen die gebruikt zijn om de munt te slaan. De intrinsieke waarde kan lager liggen dan de nominale waarde

Question 9

nominale waarde van een munt

Answer 9

de waarde die vermeld staat op een munt

Question 10

De wet van Gresham

Answer 10

• Steeds lager gehalte aan edelmetalen in de munten met dezelfde nominale waarde
• De wet van Gresham: “slecht geld verdringt goed geld uit de geldomloop.”
  - Goed geld: intrinsieke waarde = nominale waarde
  - Slecht geld: intrinsieke waarde < nominale waarde

Question 11

Van goederengeld naar papiergeld

Answer 11

probleem bij goederengeld: hoge transactiekosten door gewicht
oplossing: papierengeld, dit begon bij wisselbireven in verschillende landen

Question 12

Wisselbrief

Answer 12

= getekend document met belofte tot betaling van vastgelegd bedrag op vastgelegde toekomstige datum, van een koper aan een verkoper, gegarandeerd door zakenbankier.

vb: tobacco notes: Tabak fungeerde als geld in de Nieuwe Wereld

Question 13

eerste moderne banken: van goud naar fiat geld

Answer 13

De goudsmeden werden de eerste moderne banken en mensen deponeerden goud in kluis bij de goudsmid. De Goudsmid gaf hen papieren bewijs (promesse) voor dit deposito (=/= wisselbrief).

Gevolg 1: Goudsmid had grote hoeveelheid goud in kluis en Begon goud uit te lenen (krediet) tegen vergoeding (intrest) in de vorm van papieren bewijzen die ook als betaling werden aanvaard. Maar na een tijdje waren er dus meer papieren bewijzen (promesses) dan er goud was. = fractioneel reservebankieren ( het geld is niet langer volledig en 100% gedekt door goud)

Gevolg 2: papiergeld vervangt goud = fiat geld (geld waarvan de waarde volledig gebaseerd is op het vertrouwen van
de deponenten in de waarde van het geld). De bankier r houdt maar een deel van het goud in de kluis aan: reservecoëfficiënt.

Question 14

2 kenmerken van een bankier

Answer 14

1. lange termijn vorderingen: uitstaande promesse vervalt na afloop van krediet
2. korte termijn verplichtingen: iedereen kan elk moment goud komen ophalen

Question 15

promesse

Answer 15

getekend document met belofte tot betaling, van vastgelegd bedrag zonder vermelding van betalingsdatum, koper en verkoper

Question 16

chartaal geld

Answer 16

Chartaal geld is het geld dat je daadwerkelijk in je handen kunt houden in de vorm van bankbiljetten en munten. (CH)

Question 17

giraal geld

Answer 17

direct opvraagbare tegoeden op zichtrekeningen bij commerciële banken. Giraal geld D wordt gecreëerd
via kredietverlening door de commerciële banken.

Question 18

M1, M2, M3 geldhoeveelheid in de EU idee

Answer 18

Om monetair beleid te kunnen bijstellen, monitoren centrale banken zoals de ECB diverse definities van de totale geldhoeveelheid. Dat noem je “monetaire aggregaten” en in de EU kennen we er 3.

Question 19

M0 of de geldbasis

Answer 19

M0 = CH + R

CH = De bankbiljetten in omloop of het chartaal geld 
R = reserve rekeningen van gewone banken bij de ECB

Question 20

M1 monetair aggregaat

Answer 20

Dit is de meeste nauwe definitie van geld die de ECB monitort. Onder de M1 geldhoeveelheid vallen het chartale geld (biljetten en munten) dat in omloop is buiten de banken en het elektronische geld. Ook direct opvraagbare spaargeld op spaarrekeningen valt hieronder.

M1 = CH + D

Question 21

M2 monetair aggregaat

Answer 21

Deze definitie is breder van M1. Het omvat al het geld uit het M1 monetair aggregaat + deposito’s die als behoorlijk liquide gezien kunnen worden (een korte looptijd van minder dan 2 jaar of een opzegtermijn tot 3 maanden).

M2 = M1 + LT deposito’s

Question 22

M3 monetair aggregaat

Answer 22

M3 is de meest ruime definitie van geld die de ECB hanteert. Hier valt alles uit M2 onder + de kortlopende leningen tussen banken onderling (repo’s), langer lopende deposito’s en geldmarktfondsen.

M3 = M2 + quasigeld

Question 23

reserves van private banken

Answer 23

private banken hebben reserves (R) bij de ECB en ze ontvangen deposito’s (D) van spaarders, zo wordt het geld op bankrekeningen gemaakt. Niet al het geld op rekeningen hebben ze in chartaal geld, slechts een fractie.

Question 24

De (minimale) reservecoëfficiënt

Answer 24

r = R/D

Question 25

vrije reserves van een private bank

Answer 25

= de totale bankreserves – de verplichte reserves.

= R – r.D

Question 26

kredietmultiplicator

Answer 26

De kredietmultiplicator toont ons hoeveel de girale geldhoeveelheid maximaal kan toenemen door een stijging van de vrije bankreserves.

= inverse van r = 1/R

Question 27

dubbelgelaagd geldsysteem: actieve en passieve zijde van Centrale bank en privé banken

Answer 27

Question 28

de omgekeerde kredietpiramide in een dubbelgelaagd banksysteem

Answer 28

Question 29

intrestvoet

Answer 29

= de vergoeding die die de ontlener betaalt aan de uitlener
= rente

• meestal in %
• symbool i

Question 30

nominale en reële intrestvoet

Answer 30

2 formules foor i(R):

1. eenvoudig: i(R) = i(N) - pi
2. perfect: i(R) = (i(N) - pi)/(1 + pi )

Question 31

Onderscheid in looptijd / maturiteit: kortetermijnintrestvoet en langetermijnintrestvoet

Answer 31

Intrestvoet op kortetermijn beleggingen:

• vb: staatsobligaties op 3 maand
• stel voor 1 jaar: i(1)

Intrestvoet op langetermijnbeleggingen

• vb: staatsobligaties op 5 jaar
• Stel voor 5 jaar: i(5)

Belegger heeft de keuze: ofwel 5 keer kort beleggen ofwel 1 keer lang beleggen

eerste keuze:
i(2), i(3, i(4), i(5) nog niet bekend
5 belegingen op 5 jaar levert op: (1 + i(1)) * (1 + i(2)) * (1 + i(3)) * (1 + i(4)) * (1 + i(5))

tweede keuze
i(5) wel bekend
1 belegging levert op: (1 + i(5)) * (1 + i(5)) * (1 + i(5)) * (1 + i(5)) * (1 + i(5))

DUS: de liquiditiet van de markt:

(1 + i(1)) * (1 + i(2)) * (1 + i(3)) * (1 + i(4)) * (1 + i(5)) = (1 + i(5)) * (1 + i(5)) * (1 + i(5)) * (1 + i(5)) * (1 + i(5))
dit is de pure verwachtingstheorie

Question 32

pure verwachtingstheorie

Answer 32

belegger kiest keuze met hoogste rendement

• als i(5) > i(1) => stijging KT rente voeten
• als i(5) < i(1) => daling KT rente voeten

Question 33

yield curve

Answer 33

Heeft het rendement weer op verschillende looptijden

• als i(5) > i(1) => stijgende curve
• als i(5) < i(1) => dalende curve

Question 34

risicopremie

Answer 34

Risicovollere belegging vereist hogere intrest dus risico premie p bovenop intrest

• Intrest = i(N) + p

Question 35

geldaanbod en geldvraag

Answer 35

geldaanbod = MA
geldvraag = MV

Verschuivingen

• Geldvraag, door:
  - Transactievraag: geld om transacties uit te voeren
  - Vermogensvraag: geld aanhouden als vermogenscomponent
  - Speculatieve geldvraag: geld aanhouden in afwachting van hogere toekomstige intresten
• Geldaanbod, door: centrale bank, krediet door de banken

Onevenwicht?

• Verband met de markt voor obligaties (vermogen)
• Evolutie naar evenwicht in beide markten

Monetair beleid

• Expansief (hoger geldaanbod, lagere intrestvoet)
• Restrictief (lager geldaanbod, hogere intrestvoet)