H10 Flashcards
Disease, ziekte
een fout of foute aanpassing in biologische en psychofysiologische processen.
Illness, ziektegevoel
persoonlijke, interpersoonlijke en culturele reacties op ziekte en ongemak.
Westen
- Biomedisch model
- biopsychosociaal model
Biomedisch model
ziekte resulteert uit een
specifieke aanwijsbare oorzaak vanwege een genetisch of ontwikkelingsprobleem of fysieke trauma.
Biopsychosociaal model
ziekte resulteert uit biologische, sociale en psychologische factoren.
Gezondheid Elders
- Holistisch model
- homeostase
Holistisch model
gezondheid is gebaseerd op de relaties van het individu tot
zijn/ haar sociale relaties, omgeving en spiritualiteit.
Homeostase
het behoud van een stabiel lichamelijk functioneren onder
omgevingsveranderingen.
3 indicatoren gezondheid
- life expectancy
- infant mortality
- subjective well-being
Life expectancy
hoe oud mensen worden, wordt beïnvloedt door rijkdom/
resources. Binnen landen wordt de meerderheidsgroep vaak ouder dan
immigranten of vluchtelingen.
Infant mortality
het aantal sterftegevallen van 1 jaar of jonger per 1000 levend
geborenen. Hierbij zijn er grote verschillen in etnische groepen, die worden toegewezen aan de beschikbaarheid van resources, zoals goede voeding, verzorging en behandeling. In het Westen sterven minder baby’s dan ergens in Afrika, maar ook binnen het Westen zien we verschillen. In Amerika hebben donkere baby’s (African-American) een hogere infant mortality dan blanken, vooral als ze onderzocht worden door blanke dokters.
Subjective well being
de perceptie van gezondheid en welzijn, die positief gerelateerd is aan fysieke gezondheid. Door een gezondere levensstijl krijg je een hogere subjective well-being en dit zorgt dan weer voor een sterk immuunsysteem en minder gezondheidsproblemen. Er is een wederkerige relatie: als je een hoog welzijn hebt wordt je minder snel ziek en doordat je minder snel ziek wordt heb je ook een hoog welzijn. Verder wordt het verspeld door materiële rijkdom, autonomie en relaties met anderen.
The human genome project
een internationale samenwerking die alle genen in het menselijk DNA heeft geïdentificeerd. Mensen in hetzelfde geografisch gebied zijn vaak genetisch meer gelijk aan elkaar dan aan mensen uit andere gebieden, wat kan verklaren waarom er culturele variaties zijn hoe vaak een bepaalde ziekte voorkomt. Toch lijkt er meer genetische variatie te zijn binnen raciale en culturele groepen dan tussen.
Culturele neurowetenschappen
dit veld combineert recente vorderingen in neurowetenschap met principes van culturele psychologie en populatiegenetica om de dynamische relaties tussen cultuur, gedrag, geest, hersenen en genen te begrijpen
Sociale isolatie/steun
Hoe minder sociale contacten een mensen heeft, hoe groter de kans op sterfte in een bepaalde tijd. Dit komt doordat sociale isolatie zorgt voor een gebrek aan sociale steun die leidt tot stress dat leidt tot gezondheidsproblemen. Dit gaat vooral over de kwaliteit van de sociale contacten. Ook al zijn er weinig sociale contacten om je heen, heeft dit nog steeds een goede invloed op je gezondheid.
SES
SES
Een hogere SES is geassocieerd met een betere gezondheid. Dit wordt verklaard door verschillen in gewoontes, zoals roken, beweging en alcohol gebruik, maar ook psychologische kenmerken, zoals depressie en stress. De subjectieve perceptie van SES lijkt gezondheid beter te kunnen voorspellen dan een objectieve beoordeling.
Perceived discrimination
Wanneer men discriminatie ervaart, zorgt dat voor een grotere stressreactie die op zijn beurt een negatieve invloed heeft op zowel mentale als fysieke gezondheid. Verder heeft het ook invloed op het gezondheidspatroon, zoals voeding en beweging, van mensen. Hoe meer discriminatie er ervaren wordt, hoe ongezonder het gedrag wordt. Sociale steun, stigma identificatie en coping style hebben een dempende werking en zorgt voor minder negatieve gezondheidsuitkomsten.
Paper: Castañeda et al. (2015). Immigration as a social determinant of health.
In dit paper wordt de relatie tussen immigratie en gezondheid onderzocht. Volgens hen zijn er 1 miljard migranten waarvan 11 miljoen ongedocumenteerde migranten in de Verenigde Staten. Volgens hen verhoogt het immigratiebeleid stress en verlaagt het de kans op toegang tot zorg.
Behavioral framework
In dit framework wordt er gekeken naar sociale determinanten van gezondheid met focus op het individu. Verder ligt de focus op eigen verantwoordelijkheid, keuzes, self- efficacy, maar er ligt weinig aandacht voor structurele factoren die de keuze kunnen beperken, zoals omgeving. Er werd onderzocht wat voor gezondheidsgedrag mensen uiten en welke keuzes over de gezondheid worden er gemaakt.
Immigranten paradox
immigranten doen het soms beter in termen van fysieke gezondheid ondanks de vele obstakels. Dit zou komen doordat ze de Amerikaanse cultuur nog niet onder de knie hebben, waardoor ze gezond gedrag vertonen (geen fastfood), sociale support hebben (sterk netwerken van andere immigranten) en immigrant selectivity (alleen gezonde mensen maken
een kans op te kunnen migreren).
Culturele framework
Dit framework legt de nadruk op groepslidmaatschap in termen van ras, etniciteit of nationale achtergrond om individueel gedrag te verklaren. Echter, kom je hier vaak terecht op een ecological fallacy (hij is Mexicaan, dus daarom heeft hij bepaalde gezondheidsuitkomsten), maar er zijn ook grotere verschillen binnen groepen.
Structureel framwerk
Dit framework legt de nadruk op structurele sociale determinanten van gezondheidsgedrag in een migranten context. Hierbij ligt de focus op twee aspecten:
• Toegang tot de zorg: als een ongedocumenteerde naar de arts gaat, is de kans groot om uitgezet te worden. Hierdoor mijden veel migranten overheidsinstanties, zoals de zorg.
• Gezondheidsuitkomsten die direct gelinkt kunnen worden aan het zijn van een immigrant, leefomgeving en uitzetting
Frameworken combineren
Het beste is om alle frameworks samen te nemen. Wanneer de omstandigheden van immigranten worden gezien als een keuze, is het minder waarschijnlijk dat beleidsmakers geneigd zijn hun beleid aan te passen om ze sociale- en gezondheidszorg te geven (de meeste vluchtelingen hadden geen keuze om te vluchten, maar deze keuze wordt vaak wel zo weerspiegeld). Er moet meer focus liggen op resiliency (de mogelijkheid van een populatie om positief te reageren op factoren die gezondheid negatief beïnvloeden). Castañeda et al. raden aan om te werken aan beleid als het gaat om toegang tot zorg, arbeidswetgeving, de weg naar inburgering en statushouder, inclusie van migranten in de samenleving.
Klimaat, agricultuur en cultuur
De Theory of Climatic demands stelt dat alle afwijkingen van
Theory of climatic demands
stelt dat alle afwijkingen van een normaal klimaat enorme uitdagingen (=climatic demands) voor mensen teweeg brengen, want hierdoor wordt het lastiger om het lichaam op temperatuur te houden en het voorzien van je basisbehoeften. Er is vastgesteld dat wanneer we leven in een omgeving van 22 graden het beste voor ons is. Climatic demands zijn geassocieerd met een legio van
gezondheidsuitkomsten, voor suïcide verklaard het klimaat 37,6%.
Het effect van climatic demands kunnen gemodereerd worden door inkomen, omdat een hoog inkomen zorgt dat de demands overkomen kunnen worden door de juiste
middelen (airco of kassen voor voedsel verbouwen). Hoe hoger de climatic demands, hoe hoger of lager de ill-beings, afhankelijk van het inkomen. Bij arme landen met veel climatic demands is er veel ill-being, maar bij rijke landen is er meer wellbeing,
ongeacht de climatic demands.
Rijst/graan agricultuur
Er zijn grote verschillen binnen Aziatische culturen. Dit hebben Talhelm et al. onderzocht door mensen op te delen in of ze rijst verbouwden of graan. Er is daarbij namelijk een verschil in de mate van sociale coöperatie (bij rijst meer dan graan). Doordat er meer coöperatie nodig is bij rijstteelt, zullen mensen die daar zijn opgevoed interdependenter zijn dan bij graan. In het Noorden van China wordt vooral graan verbouwd en in het Zuiden vooral rijst. Dit hebben ze afgesteld tegen de modernisatie hypothese
Modernisatie hypothese
die stelt dat wanneer landen zich ontwikkelen ze independenter (onafhankelijk) worden. Dit deden ze door middel van de triad task.
Triad task
De proefpersoon moet kiezen of het konijn bij de hond of de wortel past.
• Analytisch/ onafhankelijk zelfbeeld: hond (categorie dieren).
• Holistisch/ afhankelijk zelfbeeld: wortel (konijn eet wortelen).
Rijst/graan en collectivisme
Normaal wordt bij collectivisme verwacht dat hoe collectivistischer, hoe traditioneler en hoe minder tolerant tegenover afwijkende patronen. Echter gaat het bij de rijst-theorie over functionele interdependentie (ik ben afhankelijk van anderen en dit kan ik functioneel inzetten), hierdoor wordt men toleranter en minder traditioneel. In het Zuiden (rijst en interdependent) zijn ze juist veel toleranter dan in het Noorden. Functionele interdependentie is dus niet hetzelfde als de ideologie van collectivisme.
Climatic demands in china
Climatic demands heeft verschillende effecten op mensen en de keuze voor migratie. Het blijkt dat wanneer iemand een extreme wisseling heeft, dus van heel koud naar heel warm en vice versa, iemand veel stress ervaart. Hieruit concludeerden onderzoekers dat de climatic demand theory dit niet weergaf. De climatic fit theory stelde dat hoe groter het verschil in situaties, hoe moeilijker iemand het heeft qua stress en socio culturele aanpassing. Met de huidige klimaatverandering is het interessant om te onderzoeken of dat ook invloed heeft op onze stress.
Culturele discrepantie en fysieke gezondheid
De discrepantie tussen persoonlijke culturele waarden en de waarden van de maatschappij kunnen zorgen voor stress wat niet goed is voor de gezondheid. Hoe groter culturele discrepanties, hoe meer coping behoeftes en hoe meer fysieke gezondheidsproblemen.
Lichaamsontevredenheid
Hoe hoger de lichaamsontevredenheid, hoe groter de kans op het ontwikkelen van een eetstoornis. Er zijn minder interculturele verschillen in gewichtsidealen en lichaamsontevredenheid, maar deze waren meer gelinkt aan SES. Vrouwen die meer blootgesteld waren aan Westerse media rapporteerden grotere lichaamsontevredenheid.
Obesitas
De obesitasepidemie lijkt mede veroorzaakt te worden door teveel fastfood en frisdrank en te weinig beweging. Deze epidemie is vooral gaande in Amerika. Culturele verschillen in voedselkeuze, gedrag en levensstijlen spelen een rol bij de hoeveelheden overgewicht en obesitas.
Suïcide
Landen met religies die zelfmoord veroordelen hebben aan lager suïcidecijfer dan landen zonder deze religies. De subjectieve religiositeit zorgt voor een minder grote kans op suïcide. Daarnaast zorgt trauma in een bepaalde cultuur (zoals forced migration van een gehele culturele groep en uitroeiing van een cultuur) voor meer suicide. Culturele dimensies van power distance, vermijding van onzekerheid en masculiniteit zijn positief gecorreleerd met suïcide.
