H10 Flashcards
Disease, ziekte
een fout of foute aanpassing in biologische en psychofysiologische processen.
Illness, ziektegevoel
persoonlijke, interpersoonlijke en culturele reacties op ziekte en ongemak.
Westen
- Biomedisch model
- biopsychosociaal model
Biomedisch model
ziekte resulteert uit een
specifieke aanwijsbare oorzaak vanwege een genetisch of ontwikkelingsprobleem of fysieke trauma.
Biopsychosociaal model
ziekte resulteert uit biologische, sociale en psychologische factoren.
Gezondheid Elders
- Holistisch model
- homeostase
Holistisch model
gezondheid is gebaseerd op de relaties van het individu tot
zijn/ haar sociale relaties, omgeving en spiritualiteit.
Homeostase
het behoud van een stabiel lichamelijk functioneren onder
omgevingsveranderingen.
3 indicatoren gezondheid
- life expectancy
- infant mortality
- subjective well-being
Life expectancy
hoe oud mensen worden, wordt beïnvloedt door rijkdom/
resources. Binnen landen wordt de meerderheidsgroep vaak ouder dan
immigranten of vluchtelingen.
Infant mortality
het aantal sterftegevallen van 1 jaar of jonger per 1000 levend
geborenen. Hierbij zijn er grote verschillen in etnische groepen, die worden toegewezen aan de beschikbaarheid van resources, zoals goede voeding, verzorging en behandeling. In het Westen sterven minder baby’s dan ergens in Afrika, maar ook binnen het Westen zien we verschillen. In Amerika hebben donkere baby’s (African-American) een hogere infant mortality dan blanken, vooral als ze onderzocht worden door blanke dokters.
Subjective well being
de perceptie van gezondheid en welzijn, die positief gerelateerd is aan fysieke gezondheid. Door een gezondere levensstijl krijg je een hogere subjective well-being en dit zorgt dan weer voor een sterk immuunsysteem en minder gezondheidsproblemen. Er is een wederkerige relatie: als je een hoog welzijn hebt wordt je minder snel ziek en doordat je minder snel ziek wordt heb je ook een hoog welzijn. Verder wordt het verspeld door materiële rijkdom, autonomie en relaties met anderen.
The human genome project
een internationale samenwerking die alle genen in het menselijk DNA heeft geïdentificeerd. Mensen in hetzelfde geografisch gebied zijn vaak genetisch meer gelijk aan elkaar dan aan mensen uit andere gebieden, wat kan verklaren waarom er culturele variaties zijn hoe vaak een bepaalde ziekte voorkomt. Toch lijkt er meer genetische variatie te zijn binnen raciale en culturele groepen dan tussen.
Culturele neurowetenschappen
dit veld combineert recente vorderingen in neurowetenschap met principes van culturele psychologie en populatiegenetica om de dynamische relaties tussen cultuur, gedrag, geest, hersenen en genen te begrijpen
Sociale isolatie/steun
Hoe minder sociale contacten een mensen heeft, hoe groter de kans op sterfte in een bepaalde tijd. Dit komt doordat sociale isolatie zorgt voor een gebrek aan sociale steun die leidt tot stress dat leidt tot gezondheidsproblemen. Dit gaat vooral over de kwaliteit van de sociale contacten. Ook al zijn er weinig sociale contacten om je heen, heeft dit nog steeds een goede invloed op je gezondheid.