Guyton H36 Flashcards
Hoeveel veelvoorkomende antigenen en hoeveel zeldzame antigenen zijn er gevonden op bloedcellen?
30 veelvoorkomende
100en zeldzame
Wat zijn 2 belangrijke typen antigenen?
OAB type (bloedgroep)
Rh-type (Rhesus)
Hoe noem je de antigenen op bloed ook wel?
Agglutinogenen
Wat gebeurt er als je iemand ‘verkeerd’ bloed geeft? (Dus bloedgroep = geen match)
Agglutination (samenklontering van bloedcellen en antilichamen)
Wat is de universele donor?
Bloedgroep O
Kan je aan iedereen geven, want O-bloedcellen hebben geen antigenen op hun oppervlak
Wat is de universele ontvanger?
Bloedgroep AB (want hebben geen antistoffen in hun plasma)
Wat is het recessieve allel van ABO?
O is recessief t.o.v. A en B
A en B zijn co-dominant, dus even dominant
Wat is de prevalentie van elke bloedgroep?
O: 47%
A: 41%
B: 9%
AB: 3%
Wanneer begint iemand antiglutinins (antibodies) te maken tegen bloedgroepen (dus in geval van bloedgroep B antibodies tegen bloedgroep A)?
Tussen de 2 en 8 maanden na de geboorte
Wanneer is de maximale titer bereikt van antiglutinins?
Op een leeftijd van 8-10 jaar
Wat voor type immunoglobulins zijn antiglutinins?
Type IgM en IgG
Aan hoeveel rode bloedcellen (RBCs) kan een antibody tegelijk binden?
2 (IgG)
10 (IgM)
Hoe noem je een membraan attack complex ook wel?
Cytolytic complex
Waarom is immediate intravasculaire hemolysis minder vaak voorkomend dan delayed type hemolysis? (2 redenen)
Omdat er een hele hoge titer van antibodies (Anti A of Anti B) moet zijn en ook veel IgM antibodies aanwezig moeten zijn (hemolysins)
Hoe noem je de IgM antibodies ook wel?
Hemolysins
Wat wordt er bedoeld met blood typing of blood matching?
Proces waarin wordt gekeken welk bloedtype jouw donor kan zijn
Hoe wordt blood typing/ matching gedaan?
Eerst worden de rode bloedcellen (RBCs) losgemaakt van het plasma, daarna worden de RBCs in anti-A agglutin en anti-B agglutin gedaan en kijken ze of er samenklontering ontstaat.
Wat zijn agglutinogens? Waarom heten ze zo?
Dat zijn de antigenen die zich bevinden op rode bloedcellen (type A of type B).
Omdat ze vaak agglutinatie veroorzaken van RBC
Wat zijn agglutinins?
Dat zijn een soort antibodies specifiek tegen rode bloedcel agglutinogens (antigenen)
Waarom worden agglutinins geproduceerd in mensen die de agglutinogenen niet hebben (dus anti-A in mensen die A helemaal niet heeft?)
Dus hoe komt het dat ondanks mensen nooit in aanraking komen met de verkeerde bloedcellen, alsnog wel een antireactie vormen?
Een mogelijk antwoord hierop is dat kleine hoeveelheden A of B antigenen door middel van eten, bacteriën of andere manieren terecht komen in het lichaam.
Wat gebeurt er als bloed niet goed gematcht is?
(Iemand met bloedgroep A krijgt bloedgroep B bijvoorbeeld)
Rode bloedcellen zullen samenklonteren (agglutination) doordat agglutinins meerdere bindingsplaatsen heeft voor agglutinogens, hierdoor zullen ze aan elkaar vastplakken.
Wat gebeurt er nadat bloed is gaan agglutineren (samenklonteren)?
Hemolyse
Directe: de agglutinins (antibodies) lysis veroorzaken door het complement systeem te activeren en hierbij een membraan attack complex (MAC) maken.
Vertraagde: de geagglutineerde cellen worden vernietigd door fagocytose (WBC) van membranen, hemoglobine komt vrij.
Wat doet het membrane attack complex (MAC)?
Zet zichzelf in het lipide bilayer membraan en creëert poriën, waardoor lysis van de cel veroorzaakt wordt. Poriën zijn doorlaatbaar voor ionen, waardoor osmotische scheuring ontstaat.
Je hebt 2 soorten hemolyse:
- Immediate hemolysis
- Agglutination followed by delayed hemolysis
Welk type hemolyse komt vaker voor?
Delayed type hemolyse
Immediate bijna nooit (doordat er zo’n hoge titer antilichamen nodig is van een specifieke soort, namelijk IgM)
Wat is een groot verschil tussen O-A-B- en Rh systeem?
In O-A-B- systeem heeft iemand met bloedgroep A agglutinins tegen bloedgroep B, maar in Rh heb je pas agglutinins (antilichamen) tegen een andere groep als je echt in contact bent geweest met die andere groep.
Noem 6 veelvoorkomende Rh antigenen?
C, D, E & c, d, e
Wat is een regel voor deze antigenen?
Je hebt altijd of een kleine letter of een grote, nooit beide (van dezelfde letter), nooit geen een van beide.
Dus je kan niet C én c hebben, maar als je C niet hebt moet je wel c hebben (zelfde voor D en E)
Welke antigen is veelvoorkomend?
Type D antigen
Wat is er nog meer speciaal aan type D?
Meer antigeen dan de andere Rh antigenen
Hoe noem je iemand met antigen type D?
Rh positief
Hoe noem je mensen zonder Type D antigen?
Rh negatief
Hoeveel % van alle witte mensen zijn Rh positief?
85%
Hoeveel % van alle witte mensen zijn Rh negatief?
15%
Hoeveel % van de Afro-Amerikanen zijn Rh positief?
95%
Hoeveel % van alle zwarte Afrikanen zijn Rh positief?
Bijna 100%
Hoeveel Native Amerikanen/Aziaten zijn Rh positief?
> 95%
Wat is de wereldwijde prevalentie van Rh positief en negatief?
Rh+ 95%
Rh- 6%
Wanneer bereikt een Rh negatief persoon die in aanraking komt met Rh positief bloed, een maximale concentratie van agglutinins?
2-4 maanden later
Wat als iemand meerdere malen in contact komt met Rh antigenen (dus een Rh negatief iemand met Rh positief)?
Dan wordt de antigeen reactie steeds sterker.
Als iemand voor het eerst in aanraking komt met Rh antigen, heb je dan een snelle reactie hiertegen?
Nee, geen immediate reactie, want agglutinins moeten nog gevormd worden.
Na contact met Rh antigen, duurt het 2-4 maanden voordat maximale concentratie van agglutinins bereikt is, maar hoe lang duurt het voordat agglutination ontstaat?
2-4 weken
Hoe snel kan agglutination ontstaan als iemand voor de 2e keer in contact komt met Rh antigen?
Immediate (gelijk)
Wat is Erythroblastosis fetalis?
Een ziekte van de foetus en pasgeborenen die gekarakteriseerd worden door agglutination en gafocytosis van de foetus RBCs
Hoe ontstaat deze ziekte vaak?
Doordat moeder Rh negatief is en vader Rh positief en kind ook Rh positief, hierdoor gaat moeder agglutinins ontwikkelen tegen foetus Rh. Deze agglutinins diffuseren door placenta naar kind en zorgen voor RBC agglutination.
Ontstaat deze ziekte vaak al bij moeders eerste kind?
Nee, want dat is dan eerste contact van moeder met Rh, en duurt dus wel ff voordat antibodies ontwikkelen.
Hoeveel % van de 2e Rh positieve kinderen van een Rh negatieve moeder laten deze ziekten zien?
3%
Hoeveel % van de 3e Rh positieve kinderen van Rh negatieve moeders laten deze ziekte zien?
10%
Wordt de incidentie hoger naarmate de moeder meer kinderen krijgt?
Ja
Wat gebeurt er precies met de foetus tijdens deze ziekte?
Als de agglutinins naar de baby door de placenta heen diffuseren, dan zal dit zorgen voor agglutination en hemolysis. Hemolysis zorgt voor hemoglobine in bloed, wat wordt afgebroken door macrofagen die het naar bilirubine omzetten, wat zorgt voor geelzucht. De antilichamen kunnen ook andere cellen aanvallen van de foetus.
Hoe lang blijven baby’s last hebben van deze agglutinins van moeder na geboorte?
Hebben anemie bij geboorte en de agglutinins van moeder circuleren vaak nog wel 1-2 maanden in baby wat zorgt voor meer hemolysis van RBCs baby
Wat gebeurt er in de baby tijdens deze hemolysis die nog wel 1-2 maanden duurt?
Lever en milt vergroten heel erg en zorgen voor snelle RBC productie. Door de versnelde productie, zullen er veel nucleated blastic forms (vroege vormen RBCs) al in circulatie worden afgegeven.
Waarom wordt de ziekte erythroblastosis fetalis genoemd?
Doordat er dus veel vroege vormen van RBCs worden vrijgelaten in circulatie.
Als de baby’s dit overleven, wat zie je dan alsnog vaak in dit soort kinderen?
Mentale problemen of schade aan motor regionen in het brein.
Hoe komt het dat er hersenproblemen zijn in deze kinderen?
Door opstapeling van bilirubine in neuronale cellen, waardoor de cellen stukgaan (kernicterus)
Wat is kernicterus?
Gevolg van lange termijn hersenschade door teveel bilirubine dat aanwezig is.
Wat is een behandeling voor een baby met erythroblastosis fetalis?
Vervangen van baby’s bloed met Rh negatief bloed, dat geïnfuseerd kan worden binnen 1.5 uur of langer, terwijl het Rh positieve bloed wordt verwijderd.
Is 1 transfusie goed genoeg voor een baby?
Vaak zijn meerdere transfusies nodig in de eerste weken van zijn leven.
Waarom zijn die bloedtransfusies vooral belangrijk?
Om bilirubine laag te houden en kernicterus te voorkomen.
Als een baby net een transfusie heeft gehad, hoe lang duurt het dan voordat alle Rh negatieve cellen weer vervangen zijn door eigen Rh positieve cellen?
6 weken of meer
Blijf je het kinds bloed transfuseren zijn of haar hele leven?
Nee, totdat de moeders Rh agglutinins vernietigd zijn.
Wanneer is er een anti-D antibody ontwikkeld die gegeven werd aan moeders die 28-30 weken zwanger waren?
In 1970
Wat doet het Anti-D antilichaam?
Remt de antilichaamproductie van moeder tegen het D-antigen en het bindt ook aan het D-antigen op Rh-positieve cellen die de placenta kruisen.
Als iemand bloed gedoneerd krijgt en het is niet de juiste donor (dus iemand van bloedgroep A krijgt B), welke cellen zullen dan agglutineren?
De getransfuseerde donorcellen zullen aan elkaar gaan kleven en niet de cellen van de persoon zelf, want daar zijn te weinig agglutinins van aanwezig in het plasma dus die zijn verwaarloosbaar.
Als iemands leverfunctie normaal is, hoeveel bloed moet er dan gehemolyseerd worden om geelzucht te veroorzaken?
Meer dan 400 mL in minder dan een dag
Wat is een van de meest lethal effecten van mislukte transfusies?
Nierfalen
Hoe snel kan nierfalen beginnen na een mislukte transfusie?
Binnen een paar minuten tot een paar uur en kan doorgaan totdat iemand doodgaat van acute nierfalen.
Wat zijn de 3 oorzaken van nierfalen veroorzaakt door de mislukte transfusie?
- Antigen-antibody reactie veroorzaakt toxische substanties van hemolysing bloed wat voor renale vasoconstrictie zorgt.
- Verlies van RBCs + toxische stoffen = circalutoire shock, bloeddruk verlaagd en heeft effect op renale bloedflow.
- Als er meer hemoglobine is dan haptoglobine dan zal de excess door glomelaire membranen stromen (schadelijk)
Wat is haptoglobine?
Een plasma eiwit dat kleine hoeveelheden hemoglobine kan binden en naar de lever brengt.
Leg mechanisme uit voor schadelijkheid van hemoglobine in nieren?
Als er grote hoeveelheden hemoglobine in de nieren zitten, kan het niet allemaal worden gereabsorbeerd, terwijl water wel gewoon wordt gereabsorbeerd. Hierdoor zullen er hemoglobine opstapelingen uitslaan in niertubule en zal niertubule blokkeren —> renale shutdown.
Hoe snel kan iemand doodgaan als de renale shutdown compleet is?
Binnen 7-12 dagen.
Zijn de verschillende antigenen die je vindt op bloedcellen ook op andere cellen in het lichaam te vinden?
Ja, vaak veelvoorkomend op andere cellen in het lichaam en elke set weefsel heeft zijn eigen bijpassende antigenen.
Hoe noem je een transplantatie van dezelfde persoon van een stuk weefsel?
Dus bijvoorbeeld een stukje spier uit dijbeen naar de knie van dezelfde persoon?
Autograft
Hoe noem je een transplantatie van een geheel orgaan tussen een identieke tweeling?
Isograft
Hoe noem je een transplantatie tussen 2 verschillende mensen van een geheel orgaan/weefsel?
Allograft
Hoe noem je een transplantatie van dier naar mens?
Xenograft
Bij welke twee soorten transplantaties zul je niet snel met afstoting te maken hebben?
Isografts en autografts
Bij welke type transplantatie heb je altijd een immuunreactie?
Xenograft
Hoe snel gaan de gedoneerde cellen in het orgaan dood, tenzij je therapie geeft
Xenograft
Binnen 1 dag tot 5 weken na transplantatie
Hoe lang leven niertransplantiaties vaak in iemand?
5-15 jaar
Hoe lang leven lever- en harttransplantaties in iemand?
1-15 jaar
Hoe heten de meest belangrijke antigenen die rejectie veroorzaken?
Human leukocyte antigenen (HLA)
Hoeveel HLA antigenen zijn aanwezig op weefsel celmembranen per persoon?
6
Hoeveel verschillende HLA antigenen zijn er in totaal?
150
Hoeveel verschillende combinaties zijn er dan als er 150 uit te kiezen zijn voor 6 plekjes op een celmembraan?
Meer dan 1 biljoen (trillion)
Is het mogelijk voor mensen om precies dezelfde 6 HLA antigenen te hebben?
Gebeurt eigenlijk nooit, tenzij identical twin
Wanneer ontstaat rejectie?
(Transplantaat)
Kan al ontstaan als 1 antigen verschillend is
Waar vind je de HLA antigenen allemaal?
Witte bloedcellen en weefselcellen
Hoe kan je kijken of iemand een weefselmatch is?
Doen ze doormiddel van bloedonderzoek, waarbij ze naar de lymfocyt membraan kijken en mixen met antisera en complement, na incubatie kijk je of er membraanschade is, meestal doormiddel van een dye kleuring.
Waarom is een precieze overeenkomst tussen de 6 antigenen niet per se nodig tussen donor en acceptor?
Omdat sommige van de HLA antigenen niet heel antigeen zijn (wat betekent dat het niet snel een immuunreactie uitlokt)
Bij een gezond immuunsysteem, heeft iemand die een orgaan ontvangt met goede tissue typing eigenlijk altijd therapie nodig om rejectie te voorkomen?
Ja, zelfs met goede tissue typing
Welke immuuncellen zorgen voornamelijk voor het doden van de donororgaan cellen?
T-cellen
Dus welke cellen moet je vooral onderdrukken voor voorkomen van rejectie?
T-cellen
Noem 4 medicijnen die worden gebruikt om rejectie te voorkomen via onderdrukking T-cellen?
- Glucocorticoid hormonen
- Azathioprine
- Cyclosporine + tracrolimus
- Immunosuppresieve antibody therapie
Waar komen glucocorticoid hormonen vandaan?
Bijniercortex
MOA glucocorticoid hormonen?
Remmen genen die coderen voor cytokinen zoals IL-2 en IL-2 is essentieel voor T-cell proliferatie en antilichaam formatie.
MOA azathioprine?
Heeft een toxisch effect op lymphoid systeem en blokkeert antibody formatie en T-cell formatie.
MOA cyclosporine en tacrolimus?
Remmen calcineurin die normaal zorgt voor expressie van cytokinen die T-helper cellen stimuleren.
MOA immunosuppressieve antibody therapie?
Specifieke antilymfocyt of IL-2 receptor antibodies
Wat is het nadeel van het gebruik van al deze immunosuppresieve middelen?
Immuunsysteem zwaar onderdrukt. Hierdoor komt kanker vaker voor en kan een milde infectie al gevaarlijk zijn.
Hoe noem je de 3 allelen van bloedgroepen?
Ia, Ib, Io
Waar staat de ‘I’ voor in de allelen?
Immunoglobulin
Welke 6 genotypen komen er voor in mensen?
OO, OA, OB, AA, BB, AB
Bij de geboorte hoeveel agglutinins heeft iemand dan in zijn/haar plasma?
Bijna niets
De maximale titer van agglutinins bereikt iemand op de leeftijd van 8-10 jaar, blijft hij daarna constant?
Nee, daarna zakt hij weer langzaam naar beneden.
Dus hoeveel Rh antigenen heeft elk persoon?
3 (1 van elk paar van CDE/cde)
Hoe noem je geelzucht in het engels?
Jaundice
Is de titer van Anti-A of anti-B agglutinins hoger?
Anti-A agglutinins is hoger
Max: 400 vs 150
Waar worden agglutinines geproduceerd?
In beenmerg en lymfeklieren net zoals antilichamen
Waaruit bestaan agglutinins?
Gamma globulines, net zoals normale antilichamen
Bloed is verkeerd gemixt, noem de vervolgstappen:
Kleine klontjes verstoppen kleine bloedvaten. Na uren tot dagen worden membranen van de geagglutineerde cellen vernietigd en ontstaat hemolysis van RBC.
Wat vernietigt de celmembranen van geagglutineerde cellen na mixen van verkeerd bloed bij vertraagde hemolyse?
De fysieke vervorming of aanval van fagocytotische WBC
Na hoelang? Wat.
Agglutinatie?
Een paar uur tot dagen
Hoe gaat overerving Rh factor?
Ieder persoon erft 1 van elk van de 3 paren
Waarom agglutineren de donorcellen bij transfusie reactie en niet de ontvangers RBC?
Omdat het plasma van het donorbloed zich meteen verdunt door al het plasma van de ontvanger. Relatief zitten er heel weinig agglutinines in het donorbloed en gaat de titer sterk omlaag na mening met plasma van ontvanger.
Hoe zit het met de verdunning van het eigen bloed?
De kleine hoeveelheid toegediend bloed verdunt de agglutinines in plasma van de ontvanger nauwelijks, waardoor de agglutinines van de ontvanger nog steeds kunnen klonteren met de donorcellen.
Leg geelzucht uit
Door hemolyse een overschot aan hemoglobine. Wordt door fagocyten omgezet in bilirubine en door lever via gal uitgescheiden. Door hoge concentratie kleurt huid en weefsel geel door gele galpigmenten.
Weefsel en organen die weleens getransplanteerd zijn?
Huid, hart, nieren, lever, long, glandulair weefsel, beenmerg en …?
