GKE neurologie Flashcards
Lumbaalpunctie
-naald inbrengen thv L3-L4 en L4-L5, dr dura en buitenste vlies arachnoïdea,
- VOCHT UIT SUBARACHNOÏDALE ruimte;
- biochemie, cytologie en cultuur;
=> normaal:
0.2-0.4 mg% EIW,
0-5 WBC/mm³ en
geen RBC!
- CAVE: postpunctiesyndroom met hoofdpijn dr lek in dura, doe een autologe patch (kleine hoeveelheid autoloog bloed epiduraal injecteren)
Beeldvorming in neurologie
- RX voor fractuur,
- axiaal CT +/- contrast voor snel tumor, infarct, ander letsel,
- cerebr angio voor vaatinfo,
- VOORKEUR MR +/- contrast ook fMRI en MRS, PET via radioactief, SPECT (beiden vr doorstroming en REC)
EEG
- registratie spontane electrische activiteit,
- epilepsie!!!
- Coma encefalopathie;
- brainmapping
EMG:
registratie elektr activiteit spiervezels, gr van de en re innervatie
neurografie:
voor entrapment syndroom bij carpaal tunnel
geëvokeerde potentialen
EEG na spec stimulus registratie van latentie en geleidingstijd
WADA-test:
- functioneel onderzoek met klassieke angiografie voor taalonderzoek: injectie van benzo met onderdrukken taalcentra => welke hemisfeer is dominant voor taal?
- heden VERVANGEN DOOR FMRI (met taaltesten tijdens onderzoek)
frontaal syndroom
- Motorische afwijkingen (graspreflex en akinisie)
- Stoornissen hogere corticale functies (afasie, niet meer probleem oplossend, geheugen en aandacht gestoord, desinhibitie/ instinctief gedrag)
- Affectieve stoornissen (apathie, euforie, depressie)
Pariëtale kwab letstels
- Hemi-hypo-esthesie,
- hemi-astereognosie,
- sensibele agnosie;
- Contralaterale homonieme hemianopsie
- CAVE indien in dominante helft: GERSTMANN SYNDROOM
Temporale kwab letsels
- Contralat homonieme heminopsie
- Receptieve afasie
- Geheugenstoornissen
- Chronisch vaak: partiele of focale epilepsie (=> hippocampale sclerose
Occipitale kwab letsels
Contralat homonieme hemianopsie
Visuele agnosie
Epilepsie
basale ganglia letsels
- chorea,
- athetose,
- extrapyr syndr
Capsula interna letsels
- Massale uitval contralat helft
- Vooraan sensibel
- Midden motorisch
- Achteraan radiatio optica en gehoor
anatomie hoofdpijn (pijngevoeligheid hersenstructuren)
- Hersenen, dura convexi, schedelbot=> niet pijngevoelig
- Dura basis, grote BV, sinussen => wel pijngevoelig
anatomie pijngevoeligheid hersenstructuren (hoofdpijn)
- Hersenen, dura convexi, schedelbot=> niet pijngevoelig
- Dura basis, grote BV, sinussen => wel pijngevoelig
spanningshoofdpijn
Duur: vrij lang tot 1d
diagnose => minimum 2/4 aanwezig:
- meestal bilateraal
- druk, spannend (NIET kloppend)
- niet ‘zo’ erg
- niet erger bij fysieke inspanningen
- Foto/fonofobie kan
- Geen andere aandoening
Spanningshoofdpijn therapie
- Paracetamol
- NSAID max 3d/w
- evt: onderhoud: amytriptiline (TCA)
- CAVE medication overuse headache: kan alleen indien je teveel paracetamol of NSAID neemt voor hoofdpijn
migraine symptomen en diagnose
- Paroxysmale hemicraniële hoofdpijn (kloppend)
- AURA (visueel of sensibel)
- Nausea en braken
- kan uni/bilateraal
- kloppend
- heel ernstig
- erger bij inspanning
-PIN:
P hotofobie
I nability to function
N ausea
DIAGNOSE: Anamnese + Betering na medicatie
Migraine therapie
- Paracetamol, NSAID (zo vroeg mogelijk in aanval)
- Ergotamines, triptanen (nt meer dan 10dagen/maand!!! geen combi met SSRI!!),
- rust
- Profylaxie vanaf 2aanvallen/maand: B-blokker, topiramaat, VPA, pizotifeen, flunarizine, methysergine
- Liggen in donkere kamer
Arteritis temporalis
- Vaak combi met polymyalgie reumatica!!
- hoofdpijn typisch thv slaap
- diagnose: ECHO en/of Biopsie
- R/ Corticoïden
Trigeminus neuralgie (syn: tic douloureux) symptomen
- typisch >50j
- Plotse 1-2s aanval van ernstige hevige pijnscheuten in 1 gezichtshelft, in gebied van n V (a) b c
- Triggerpoints!
- bewegen aangezicht
- Sensibili oké, soms hyperesthesia
- CAVE MS bij jonge pt!! => bij mensen met MS komt deze aandoening veel frequenter voor dan in de algemene populatie!!
Trigeminus neuralgie therapie
- Carbamazepine, gabapentine,
- neurochirurgisch: janetta-decompressie van zenuwwortel (rationale druk van bloedvaten op nervus trigeminus => vrijmaken)
clusterhoofdpijn symptomen
- Aanvalsgewijze zeer hevige hoofdpijn, bonzend, steken in en rond 1 oog
- 5-15 min tot enkele uren
- Autonome verschijnselen: roodheid, injectie, tranenvloed, neusverstopping of neusloop
- GEEN braken, GEEN lokale zwelling a temporalis,
- radeloze pt!,
- ½ perjaar
Clusterhoofdpijn therapie
- Zuurstof
- Triptanen sc
- Prednisone, methysergide, verapamil, lithium
- paroxysmale hemicranie: indometacine
- Deep brain stimulation/DBS (experimenteel)
TIA symptomen
- Klachten in 1 gebied hersenen minuten tot paar uur, VERDWENEN BINNEN 24 UUR!
- Geen afsterven van neuronen
- Typisch DROP ATTACK= Verlies tonus OL, Geen BWverlies, Pt kan terug opstaan
- Amaurosis fugax =Korte uni-oculaire blindheid, retina ischemie
- fatisch stoornissen
- paresthesie
- parese
- voorbijgaande slikstoornissen
- paresthesie aangezicht
- dysarthrie
- diplopie
- DUIZELIG
- EVENWICHTSTOORNIS
TIA diagnostiek
- Check plaque/stenose met doppler + echo halsvaten
- Arteriografie met contrast IV
- Met spleetlamp (oftalmoscoop) kan je klonter zien in art centralis retinae
Cerebraal infarct etio
= AFSTERVEN hersenweefsel dr tekort bloedtoevoer en zuurstof, vervangen dr littekenweefstel
Etio:
- thrombose (prodromi, groot gebied)
- embolie (van elders) bv ritmestoornis zie EKG en PIP (geen prodromie, kleine zone, vaak kleplijden, ritmestoornis)
cerebraal infarct symptomen
1) Art cerebri media: MEEST FREQ => contralateral hemi-syndroom: -hemiparese -hemi-hypoesthesie -homonieme hemianopsie -globale afasie bij aantasting dominante hemisfeer ARM + gezicht meer aangedaan dan been
2) Art cerebri ant:
=> PARESE BEEN meest
3) Art cerebri post:
=> Homonieme hemianopsie
4) A basilaris: => - mogelijk bilateraal -diep coma -tetraplegie -bilaterale uitval lagere craniale zenuwen -overlijden na enkele dagen
*CAVE nr LOCKED-IN syndroom (LIS): tretraplegie, verlamming alle onderste craniale zenuwen, bovenste niet: bewust + ogen bewegen
Cerebraal infarct therapie
- Opname op stroke-unit!!!
- Trombolyse/trombectomie
=> typisch IV trombolytisch (rt-PA IV binnen 4,5u na begin van de symptomen)
CAVE: risicio => secundaire bloeding
=>intra-arteriële trombolyse: tijd tot 6u
NINDS-criteria
Intracerebrale bloeding symptomen
- Meestal tijdens hypertensieve periode
Acute en hevige symptomen:
- hevige hoofdpijn
- braken (overdruk)
- uitgesproken BWZsstoornissen
- capsula interna: Massale uitval contralaterale lichaamshelft
- CAVE: intracraniële overdruk met inklemming en doorbraak bloeding in ventriculair systeem
- cerebellair: Plotse hevige occipitale hoofdpijn, cerebellaire uitvalstekenen, tentoriële inklemming
IC bloeding therapie
- STEEDS OVERLEG NEUROCHIRURGIE
- conservatief
- bloeddrukcontrole
- bij inklemming : neurochirurgie (aanprikken + leegzuigen haematoom)
- Herstel weefsel veel beter dan bij infarct!!
subarachnoïdale bloeding, symptomen
- acute hoofdpijn
- nausea en braken
- kortdurend BWZ verlies
- megineale prikkel verschijnselen na 12-24u
- HERSENWEEFSEL INTACT!
SAB, subarachnoïdale bloeding, pathologie
- Tss de hersenen en arachnoïdea
- Etio: typisch aneurysma ruptuur; Vnl thv circulus van Willis
- Ook bij jonge mensen, plek in de arteriële wand zwakker dr volume stijging: locus minoris resistentiae
SAB/ subarachnoïdale bloeding therapie
-STEEDS OVERLEG NEUROCHIRURGIE
- operatief afklemmen aneurysmasteel
of interventionele radiologie!!!!
-Calciumblokker tegen laattijdig vaatspasme!!!
Alzheimer dementie, verloop
(50-80% van alle dementie) => “MEEST FREQUENTE NEURODEGENERATIEVE ZIEKTE”
Gradueel, progressief begin (vaak tussen 45-75 jaar)
Alzheimer dementie, symptomen en tekenen
- Inprentingsstoornissen en geheugenstoornissen
- Initiatiefverlies en verlies van belangstelling voor omgeving
- Desoriëntatie (tijd & plaats)
- Corticale uitvalsverschijnselen (fatische stoornissen, woordvindingsstoornissen, echolalie, acalculie, apraxie, visuele agnosie)
- Verlies van decorum (vraatzucht, sexuele ontremming)
- Apathie
- Zelfverwaarlozing
- Incontinentie voor urine en faeces
- Bedlegerigheid
- Patiënt overlijdt aan infecties en sepsis
Alzheimer dementie, diagnostiek
- (hetero-)anamnese en kliniek
- MMSE
- oriëntatie in triplas
- Beeldvorming: temporo-pariëtale corticale atrofie
- Post-mortem: celverlies, seniele plaques en neurofibrillaire degeneraties (‘tangles’), Beta-amyloïde plaques
Vasculaire dementie/ multi-infarct dementie, verloop
= 20-30%
Abrupte of gradueel begin (tussen 60-80 jaar), typisch schommelend verloop met plotse verergering
Vasculaire dementie/ multi-infarct dementie
- Focale neurologische tekenen
- Tekenen van vasculaire ziekte
- Inprentingsstoornissen, verminderd beheersen van emoties
- Geleidelijk: één of meerdere uitvalsverschijnselen:
cerebellaire ataxie, dysarthrie, starre motoriek
Vasculaire dementie/ multi-infarct dementie, diagnostiek
- anamnese en kliniek (incl. Tekenen van vasculaire ziekte), MMSE, oriëntatie in triplas
- Beeldvorming:
multipele kleine infarcten (en/of lacunaire infarcten en/of wittestoflesies)
-CAVE: Voorbeschiktheid tot cerebrovasculaire events!!!
Lewy-Body dementie/ Dementie met Lewy-Bodies (DLB) , verloop
=(10-25%)
Insidieuse onset, progressief met fluctuaties
Lewy-Body dementie/
Dementie met Lewy-Bodies (DLB), symptomen
- Fluctuerende cognitieve functies
- VISUELE HALLUCINATIES!!
- Schuiffelende gang
- Tekenen van Parkinsonisme zoals gestegen tonus en tremoren
- Recidiverend vallen
- OVERGEVOELIGHEID VOOR ANTI-PSYCHOTICA (!Kunnen rampzalige nevenwerkingen hebben! PS: medicatie voor LBD is Levo-dopa)
Lewy-Body dementie/
Dementie met Lewy-Bodies (DLB) , diagnostiek
- typische kliniek en anamnese, MMSE, oriëntatie in triplas
- MRI scan met meting van lewy-bodiescomponent
- Gegeneraliseerde corticale atrofie
- Lewy Bodies in cortex en mesencephalon (in tegenstelling tot de ziekte van Parkinson niet alleen in de Substantia Nigra)
- ‘Neurofibrillaire kluwens’ en ‘seniele plaques’ oa in de hippocampus
Fronto-temporale dementie, verloop
(10-15%)
Insidieuse onset, typisch tussen 50-60 jaar, snelle progressie
Fronto-temporale dementie, symptomen
- Disinhibitie: verlies van decorum, slecht oordelingsvermogen
- Apathie, verlaagde motivaite
- Slechte executieve functie
Fronto-temporale dementie, diagnostiek
- typische anamnese en kliniek, MMSE, oriëntatie in triplas
- Fronto-temporale corticale atrofie
- Pick cellen en Pick bodies in de cerebrale cortex
Ziekte van Parkinson, pathologie
- Tweede meest freq neurodegeneratieve ziekte na Alzheimer
- Etio: Degeneratie van hersenstamkernen, Vnl thv dopaminerge pars compacta van de subs nigra en rol van subthalame nucleus
- rol van dopamine cfr therapie
Ziekte van Parkinson, symptomen
A) Motorisch
- Hypokinetisch
-rigiede syndroom of Parkinsonsyndroom:
=> Brady-hypokinesie met minstens 1/3:
1) rusttremor (*opgelet!!!)
2) RIGIDITEIT = TYPISCH MEEST OP VOORGROND!!
3) houdingsstoornis met posturale instabiliteit
- OPGELET BIJ TREMOR:
- naast rusttremor, ook vaak houdingstremor, ook intentietremor
- SLECHTS IN 70% van de Parkison patiënten is er tremor!!!
- Begin symptomen vaak asymmetrisch: dwz unilateraal
Zoals: kleine pasjes, micrografie, trager initiëren bewegingen, minder meezwaaien met armen bij stappen, freezing en festinatie
B) Niet-motorisch:
Cognitieve en mentale symptomen, autonome stoornissen, sensibele symptomen en slaapstoornissen
Ziekte van Parkinson, diagnostiek
- Vnl KLINISCH !!! (onthoud: typisch rigiditeit op voorgrond)
- MRI
- CT
=> DAT-scan: specialistische scan voor diagnose van Parkinson! dopamine transporter visualiseren met radioactief gelabelde stof! - PET-SPECT
Ziekte van Parkinson, therapie
R/ MEDICATIE! + Toch ook denken aan kiné, logo,.. +evt. DBS STN (in uitzonderlijk therapieresistente gevallen)
MEDICATIES:
1. Levo-dopa (bv Prolopa):
= meest gebruikt, meest efficiënt, passeert BHB daar omzetting van L-DOPA tot dopamine, STEEDS combi met dopadecarboxylaseremmer (gezien levodopa ook perifeer wordt omgezet)
- Bijwerkingen: GI, hypotensie, hypersexualiteit, verward
- CAVE: wearing-off en end-of-dose fenomeen, On Off fenomeen
- Dopamine-Receptor-agonist:
- samen met levo-dopa of monotherapeutisch,
- effect is minder toch goed, vnl bedoeld om levo-dopa te sparen
- Bijwerkingen: GI, hypotensie, verward, oedeem - Remmers van levodopa en dopamine afbraak
* MAO-B remmers
* COMT-remmers (langere on-tijd, indicatie: end-of-dose-fenomeen) - Hiernaast ook anticholinergica, amantadine
Ziekte van Huntington
- Autosomaal dominate overerving korte arm chrm 4, namelijk een abnormaal lange trinucleotide herhaling (CAG) op 4p16.3. => en TYPISCH: triple repeat expansie naar volgende generaties
- KLINIEK:
A) Motorisch:
Chorea, dystonie, oogbewstoornis, gang-slik – en spraakstoornis
=> Hyperkinetisch hypotoon syndroom: onwillekeurig en gedaalde tonus
B) Psychiatrisch:
Depressie, angst, dwangmatigheid, psychose, verslaving,
C) Cognitieve symptomen:
Aantasting geheugen, executieve functies en psychomotoriek
Ziekte van Gilles-de-la-Tourette
Centraal => Tics: motorisch en vocaal vaak plus gedragsafwijkingen
RLS/ restless legs syndrome
- Sensiebele stoornis, leidt tot bewegingsdrang;
- vnl ’s avonds en ’s nachts, kan op elk moment in rust,
- vnl bij:
ZS,
Fe-stoffwisseling,
Mg-stofwisseling,
dopamine-stofwisseling - gaat vaak samen met PLMS (periodieke bewegingen tijdens de slaap)
Complete dwarslaesie
- Totale paralyse met hypotonie
- Volledige areflexie
- Uitval willekeurige lediging blaas en rectum
- Volledig gevoelloos onder letsel
Syndroom van Brown-Sequard
= hemisectie ruggenmerg, in zuivere vorm slechts zelden, meer dr compressio medullae dr tumor
- Homolaterale centrale motorische uitval (pyramidebaan) distaal van de laesie + voorhoornlaesie getroffen segment met dr spieratrofie
- Homolateraal verlies proprioceptie (diepe gevoeligheid)
- Contralateraal uitval pijn + temperatuur (opp gevoeligheid) onder letsel
- Soms homolaterale hyperpathie en contralat anesthesie
Compressio medullae
- Primair syndroom (tumoraal proces drukt op medulla)
- Paresthesie + veel pijn in dermatoom van betreffend medulair niveau dr druk van dorsale radix
PLUS
- BANDvormige hypo- tot anesthesie
- Dr druk op voorhoorncellen: atrofie, hyporeflexie en slappe paralyse in deze segmenten - Secundair syndroom (onder letsel, dr druk op lange banen)
- Uitval onder niveau tumor,
- van Syndr van Brown-Sequard nr totale dwarslaesie
centromedullair syndroom (infarct arteria spinalis anterior)
- Paralyse en verlies pijn en T (opp gevoeligheid)
- Behouden proprioceptie (diepe gevoeligheid) onder letsel
acuut trauma dwarslaesie
- “Spinale shock” fase, kan 2-6w duren
- symptomen:
Totale paralyse met hypotonie
Volledige areflexie
Uitval willekeurige lediging blaas en rectum
Volledig gevoelloos onder letsel - Spontaan herstel => Reflexen vinniger, hypertonie, hyperreflexie, andere pyramidale tekenen
