GKE endocrinologie Flashcards
DM type 1 symptomen
- Dorst
- Polyurie (osm diurese)
- Vermageren (door vetafbraak)
- Asthenie (door spierafbraak)
- Drang nr zoet
- Deshydratatietekens
DM type 1 en 2 diagnose labo
- glycemie
a) Nuchter suiker >126mg/dl
b) at random > 200mg/dl
c) >200mg/dL 2 uur na OGTT (75g glucose)
(in bloed > 3 mmol/l of urine > 5mmol/l)
-Gestegen osmolariteit
-Acidose
-Ketonurie
DM type 2 symptomen
- vage klachten
- moe
- gedaalde concentratie
- voos gevoel
- vermageren/deshydratatie
- micro- en macrovasculaire complicaties bv. angor/claudicatio/visusdaling
- cave voor zij met gestegen CV risico/obstetr antec/obees/cortico/diuretica
DM type 1 therapie
- DOEL: HbA1c<7%
- controle KH
- beweging
- Insuline (max 40 E/d). Start met snelwerkend (novorapid (ultrasnel)) via infuus.
a) Dan 4-5/d snelwerkend.
b) 1-2/d lang/traagwerkend (lantus)
DM type 2 therapie
- regelen glycemie (OAD)
- reductie CV risicofactoren
- beweging/hygiëne
- educator
- bariat chirugie
- dieet
Geef de klassen OAD (orale anti-diabetica) (6 + insuline wanneer?)
1) Biguanide (metformine)(dalen resistentie)
* NIET nierinsuffi en anoxemie/GEEN hypo’s)/ gunstig CV
2) sulfonylurea (stimuleren secretie)
* NIET bij zwanger/ CAVE hypo/NIET ketoacidose of vaatlijden of nierlijden/CAVE polyfarmacie
3) Incretine (glucagon like peptide 1) mimetica (SC)en enhancers (pas terugbet indien al op metformine / GEEN hypo/ beiden NIET bij zwanger
4) PPARY-agonist of glitazone
* NIET bij hartfalen/zwanger
5) Gliniden cfr sulfamide zonder hypo risico
Niet bij zwanger
6) inh Glucosidasen
7) nr insuline bij nuchter glyc > 150mg/dl of HbA1c > 7.5% start ’s avonds met 1x 12 tot 24 E traagwerkend
Ketoacidose symptomen en therapie
- kan teken 1 zijn van diabetes mellitus
- symptomen: (cave coma), hyperglyc, ketonemie/urie, metabole acidose, anion-gap, electrolytenst, leucocytose, amylasemie
-R/vocht (IV isotoon NaCl-) CAVE hersenoedeem, mineralen, insuline
Hyperosmolair niet-ketotisch coma
- labo: Hypergly (2000mg/dl, hyperNA, geen anion-gap, geen acidose,
- deshydratie met shockrisico (cerebrale dehydratie)
R/vocht!!! + lage dosis insuline
Follow-up diabetes mellitus
- BDcontrole: Stel te hoog, Zout beperken , ACE- inh (ook zonder hypertensie zinvol voor de nieren) of ARB
- EKG
- bloedlipiden
- nieren: microalbuminurie? creatinine klaring
- urinekweek
- jaarlijks oogfundus
- perifere neuropathie? voeten nakijken
Prediabetes / Gestegen glucosetolerantie: labo
glycemie:
a) Nuchter tss 100 en 126
b) 2u na OGTT >= 140 en < 200
Hypoglycemie symtomen
-adrenerge symptomen: palpitaties, tremor, transpiratie, honger, bleek
- ’s nachts heel bizarre dromen
- cave: hypoglycemia unawereness
-neuroglycopenie (bij <40mg/dL, glucose tekort in CZS): diplopie, spraakmoeilijkheden, concentratieverlies, gedragstoornissen, convulsie, coma
- Triade van Whipple:
- symptomen hypo
- reële hypo (<50mg/dL)
- verdwijnen symptomen na glucose
chronische verwikkelingen van Diabetes mellitus
- MICRO-angiopathie:
- retinopathie (NDPR/PDR)
- nefropathie (intercap glom sclerose)
- MACRO-angiopathie:
- angor/infarct/claudicatio
- Diabetische (poly)NEUROpathie
- sensorieel freq, vnl OL: pijn, paresthesieën,..
- motorisch: voetdrop, facpara
- autonoom (!): ortho hypot, gastroparese, constipatie, blaasretentie,…
-COMBI: diabetische voet
Diabetes insipidus oorzaak + symptomen
-symptomen: Polyurie (4-20L/d) vrij plots Polydipsie ook s nachts -teveel secretie van ADH (dr hypofysetumor: craniofaryngeoom; trauma hypofysesteel, idiopatisch)
Hypofysetumor symptomen
-lokale tumorgroei:
Hoofdpijn / visusproblemen
Zelden hypofysaire apoplexie
-uitval normale hypofysefunctie:
LH/FSH uitval: amenorree, libidoverlies, erect disfctie
TSH/ACTH uitval: asthenie, hypotensie
-hypersecretie hormoon: Prolactinoma (vnl microadenomata) meest freq (40%) => overdreven vochtverlies uit tepel GH: acromegalie ACTH: Cushing TSH: zelfzaam
Hypopituïtarisme oorzaken
- start uitval GH, dan LH/FSH, ACTH/TSH, laatst prolactine
- oorzaken:
hypofyse tumor,
SHEEHANSYNDROOM (postpartumnecrose), craniofaryngioom,
empty sella syndroom,
AI-hypofysitis,
na RT/chirurgie,
trauma,
M,
kiemceltumor,
infectie,
infiltr,
genetisch,
congenitaal
Endocrinologische oorzaken van zweten
acromegalie, diabetes, hyperthyreoïdie menopauze, feochromocytoom, carcinoid syndroom Cushing syndroom (?)
Syndroom van Cushing symptomen (16 + bijkomende kenmerken bij man en vrouw)
- Typische vetverdeling: vetopstapeling ter hoogte van de buik (centrale adipositas), terwijl de armen en benen slank zijn en soms zelfs mager door spierafbraak.
- Gewichtstoename. Door de ongewone vetverdeling over het lichaam lijkt iemand ook veel dikker.
- Moonface (letterlijk ‘maangezicht’), een rond opgeblazen gelaat
- Bisonnek (ook wel ‘buffalo hump’ genoemd), een bochel van vet hoog op de rug
- Dunnere huid, waarbij er sneller dan normaal blauwe plekken ontstaan
- Striae (zwangerschapsstrepen) op buik en billen door gewichtstoename en verzwakking bindweefsel.
- Vermoeidheid
- Slaapproblematiek, waarbij het dag/nacht ritme moeilijk is te handhaven.
- Dunner wordende spieren (spieratrofie) en vermindering spierkracht
- Dunner en brokkelig wordende haren
- Vaak moeten plassen (polyurie)
- te hoog cortisol in het bloed. Het cortisol kan ook in het speeksel en de urine gemeten worden.
- Overmatige acne
- Hypertensie (hoge bloeddruk)
- Kwalitatief minder parodontium
- Verminderde vruchtbaarheid of verminderd libido.
- bij vrouwen ook nog
- hirsutisme op gelaat, borsten, buik en ledematen.
- dysmenorree, amenorree
- Op lange termijn kan osteoporose
- Bij mannen ook nog
- impotentie.
Syndroom van Cushing: wat en oorzaken
- verzameling van klinische tekens en symptomen die veroorzaakt wordt door hypercortisolemie
- Oorzaken:
a) hypofysetumor (ACTH) : “de ziekte van Cushing”
b) de bijnier
c) iatrogeen, behandeling met corticosteroïden voor een andere ziekte
d) zware depressie
e) de hypothalamus (overmatige afgifte van het hormoon CRH; corticotropin-releasing hormone)
f) een tumor buiten de hypofyse, die ACTH produceert (bijvoorbeeld een longcarcinoom): “ectopische Cushing”
Ziekte van Cushing
overproductie van ACTH in de hypofyse tgv goedaardige tumor met syndroom van Cushing tot gevolg
Ectopische Cushing
tumor buiten de hypofyse, die ACTH produceert (bijvoorbeeld een longcarcinoom). met syndroom van Cushing tot gevolg
Schildkliercysten
- Stoornis in migratie met ectopisch thyroïdweefsel/ resten uit ductus thyreoglossus
- Colloïdcysten
- Bloeding
- ‘echte’
- Thyroglossuscysten (check op echo, nog vrij veel frequent)
- Dermoidcysten
Struma
- goedaardig progressieve opzetting/ dr gestegen TSH stimulatie door bv joodgebrek (gebergte, puberteit, zwanger), genetische enzymstoornis)
- Vergroting schildklier: diffuus, beperkt tot solitaire nodus of multipele noduli
- symptomen vnl door lokale druk: ADHproblemen, soms veneuze stuwing
Maligne schildkliertumoren types
- papilair Tcarcinoom (goed gediff, meest frequent)
- folliculair Tcarcinoom, CAVE M: lymfogeen en hematogeen (vnl long/bot)
- medullair Tcarcinoom (woekering van C-cellen, tumormarkers: calcitonine en CEA; 20% familiaal met MEN)
Diagnose schilklierCA
-Echo
-Scintigrafie: kleurt nodule zwakker dan omliggend = koude nodus => DD
adenoom,
carcinoom,
degeneratieve cyste,
echte cyste,
plots knobbel => denk aan bloeding
-PUNCTIE voor DD!!!
Therapie schildklierCA
1) op basis van scintigrafie
warm: afwachtend
koud: afwachtend of HK
2) HK indien vermoeden maligne:
- verdachte punctie
- recente volumetoename
- andere argumenten maligniteit
- jong pt, man, solitaire nodule
SupprT met TSH frequent
Indien papilair: thyroidectomie, ablatie radiojood, dan TSH suppressief
3) !!!FU: meting thyreoglobuline
Thyroïditis types (3)
1) Subacute thyroiditis van de Quervain
(reuscelthyroïditis vaak na virale ontsteking)
2) Silentieuze (onderliggend AI T lijden)
3) T van Hashimoto (meest FREQUENT)
Vaak naar hypothyroidie
=> zeldzaam
Thyroïditis symptomen
- pijnlijk spontaan of palpatie (uitstraling naar oren)
- eerst sympt thyreotoxie dan hypothyr
- inflammatie
- INDIEN silentieus: pijnloos zonder inflammatie
Thyroïditis diagnose
- Palpatie: matig opgezet/ vast
- eerste w geen captatie op scan
- biochem tekenen inflam: gestegen sedim, CRP, alfa2glob
- echo: diffuus hypoechogeen
- *Diagnose T van Hashimoto: hoge titers Tantilichamen
Thyroïditis therapie
- spontane genezing
- sympt: NASID bij mild, cortico bij ernstig
- DOE B-blokker!
Thyreotoxicose types/oorzaken (6)
1) !!ziekte van Graves=>
AI-ziekte; gest stim T dr TSI of TSAb
(thyreotoxi + diffuus vergrote T)
2) !!Toxisch adenoom (warme nodule)=>
Kan zonder thyreotoxi
3) !!multinodulair struma =Hyperthyreoïdie
Overmaat vrij T3 en T4 dr verhoogde synthese schildklier dr goiter (autoneem functio follikels), indien subkl CAVE joodtoediening bij contrast; sympt eerder sluipend
4) subactue thyroïditis van Quervain
Voorbijgaande thyreotoxi
5) overmatige inname TSH
6) na inname cordarone mogelijk tot hypo of hyperthyreodie!
Thyreotoxicose symptomen
- hartkloppingen
- nerveus
- vermageren
- tremor
- zweten/warmte intolerantie
- emo labiel/concstoornis
- slapeloos/moe
- spierzwak/ haaruitval
- meer stoelgang/stoornis menstrueel
- subfebril/polyurie/ jeuk
- Graves: typisch endocriene oftalmopathie met proptose, vitiligo, hevige thyreotoxi
- Multinod struma: sympt progressief,
Thyreotoxicose diagnose
- Bepaling TSH
- Bepaling FT3 en FT4
- Schildklierscintigrafie (99m Tc)
- Echo (doppler)
Algemeen: nerveus
Cor: tachycardie, soms PIP/hartfalen
Fijne temoren vingers/tong/oogleden + spierzwak (+signe du tabouret)
Huid: warm + vochtig
Ogen: hypersympathico, retractie bovenste ooglid
Palpatie nodulair struma bij MNS
Laag TSH, hoog FT4 en FT3
Thyreotoxicose therapie
1) Medicatie (antithyreoïdea)
-propylthiouracil (PTU)
-methimazol VOORKEUR!!
VIA *block and replace OF *titreren tot eurthy (moeilijk)
2) Radioactief jood (CAVE thryroïdstorm)
3) Heelkunde: bilat subtot of totaal thyroïdectomie/ verwijderen tox adenoom
4. ADJ: Bblokker!! Propranolol + RR
-Graves: kan alle drie (medi bij jongept)
-Toxisch adenoom: jonge pt voorkeur HK; oudere radiojood
-MNS: vaak oudere pt: radiojood VK
Hypothyroïdie types/oorzaken (6)
- Hormoongebrek (myxoedeem)
-congenitaal
-spontaan (idiopatische atrofie )
-Hashimoto (AI-ziekte, stukmaken thyroïdfollikels dr lymfocyt infiltr met anti TPO anti TG AB
-iatrogeen
Behandeling thyreotoxi
Behandeling radiojood
HK
-secundair
Vaak normaal TSH of laag
Hypothyroïdie symptomen
- koude-intolerantie
- constipatie
- anorexie
- gedaald concvermogen
- moe/apathie
- gewichtstijging/spierstijf
- haaruitval
- paresthesieën
- INDIEN floriede:
- trage/apathische pt, opgezwollen, hese stem, hypertensie, trage pols, hartdilatatie, pericardvochtuitstorting, myxoedeem
Hypothyroïdie therapie
-toedienen levothyroxine T4: Progressieve instelling!
(CAVE myocardinfarct bij cardiaal belaste pt)
-ook associatie Bblokker!
Stel pt subklinisch, gestegen TSH, nog normaal FT3FT4: voorzichtig thyroxine substitutie
Hyperparathyroïdie types/oorzaken
a. Primair
-adenoom (90%)
-hyperplasie
-PTHcarcinoom
DD hypercalcemie bij maligniteiten: bv bij lyt botletsels: MM, botM (hypercalc MAAR laag PTH)
b. Secundair FREQUENT
bij elke neiging tot hypocalcemie => hypersecr PTH
c. Tertiair : ontwikkelen van
autonome PTHfunctie
Hyperparathyroïdie symptomen
-vaak asympt
-symptomen van hypercalcemie:
Neuromusc: concmoeilijk, hoofdpijn, confusie, stupor, coma
GI: anorexie, braken, constipatie
Renaal: polyurie, polydipsie, nierinsu
Cardiaal: gest contract, korte systole
-symp lange termijn: urniaire lithiase, skeketafwijk (secundaire osteopor)
Vaak voork bij nierinsuffie, hyperF ook belangr etio (renale osteodystrofie)
Hyperparathyroïdie diagnose
-primair: combi van gestegen hypercal en gestegen PTH
vaak + hypofosfatemie, hypercl acidose
vaak 24u calciurie gestegen
- secundair: hypocal/normaal en gestegen PTH
- tertiair: hypercl en gestegen PTH
Hyperparathyroïdie therapie
- STEEDS HK indien
- hypercal > 11.5 – 12 mg/d
- jonger 50
- osteoporose
- urin lithiase
- calciurie
- nierinsuffie
Hypoparathyroïdie oorzaken
- zeldzaam AI destructie
- vnl iatrogeen door HK na totale thyroidectomie
Hypoparathyroïdie symptomen
Symptomen van een hypocalcemie:
- paresthesieën
- carpopedale spasmen/larygnospasmen
- convulsies
Hypoparathyroïdie diagnose
- kliniek van hypocalcemie
- biochemie: hypocalc met hyperfosfatemie, lage PTH, laag 1.25 dihydrovit D
Hypoparathyroïdie therapie
- calcium
- onderhoud:calcitriol of alfacalcidol
Bijnierschors structuren (3) en hormonen
1) zona glomerulosa: mineralocortico (aldosteron) (ACTH, renine-angio, E)
2) zona fasciculata: glucocortico’s (ACTH)
3) zona reticularis: androgenen(ACTH, aash)
Bijnierschors diagnose
- bepaal Na/K
- bepaal cortisol ’s morgens en na 1mg dexametasone
- bepaal DHEAS
Syndroom van Cushing diagnose
1) kliniek van Cushing
2) *24u urn exr vrij cortisol
* 1mg dexametha suppressie
* bepaal cortisol circa ritme
3) *ACTH bepaling lege artis (bloedstaal gekoeld op ijs)
4) *CT bijnier/ NMR hypofyse
Bijnierschorsinsufficiëntie types/oorzaken acuut en chronisch
- Acuut
- Addisoncrisis dr acute stress(bvinf)
- iatrogene crisis
- pituitarie apoplexie
- acute vascu collaps/ sepsis
- Chronisch
- primair (ziekte van Addison)(AIadr)
- secundair:
a) na corticotherapie!!!! Na 3w therapie met >20mg predni steeds hypofyse-bijnier onderdruk
b) hypofys uitval
Bijnierschorsinsufficiëntie symptomen
- lage BD/shock
- diarree, buikpijn, braken, anorexie, asthenie, dehydr, koorts, gestegen huidpigm
- uitgesproken moeheid
- anorexie, gewichtsverlies, nausea, abd pijn, diarree
- spierzwak, lage BD
- vitiligo of gestegen pigm
Bijnierschorsinsufficiëntie diagnose
- klinisch
- laag Na, hoog K
- gestegen uremie
- hypoglycemie
- lage plasma cortisol (niet of onvoldoende reactie op Syacthen test IV)
Bijnierschorsinsufficiëntie therapie
- URGENTIE
- meteen hydrocortiso hemisuccinaat (SOLUCORTEF) 100mg IV + infuus fysio zout in glucose
R/
-subst hydrocortisone en 9 Alfafludrocortisone
- Bij stress/braken/shock: dosis stijgen!!!
NZ voorzichtig afbouwen + subst met hydrocorti na >3w therapie met >20 mg predni, check herstel via plasmacortisol basaal, synachthen test en ITT
Primair hyperaldosteronisme
= Gest secr aldosteron (Na/waterretentie) met inh van renine
- oorzaken aldos-prod adenoom:
Ziekte van Conn OF
bilat hyperplasie zona glomerulosa
Wanneer screenen voor hyperaldosteronisme
SCREEN INDIEN:
- hypertens + spontaan hypoK
- hypertens + hypoK na diuretica
- therapieresist hypertens
- hypertens + bijnierincidentaloom
Symptomen primair hyperaldosteronisme
- hypertensie soms spierzwak (hypoK)
- dorst/ polyuriee (hypoK, gedaald conc vermogen nier)
primair hyperaldosteronisme diagnose
- gestoorde elektr met hypoK alkalose
- hypertensie
- gestegen aldosteron (>15ng/dL)
- onderdrukt renine
- gestegen Kaliurie , gedaald Natriurie
primair hyperaldosteronisme therapie
R/
OF chirurgie van aldosteronoma
OF aldos antagonist: spironolactone
Gyeacomastie types/oorzaken
= vnl door te hoge oestrogeen/ kan na elke androgeendefi
- vnl puberteitsgynaecomastie
- of na farmaca: spironolactone!
- chronisch leverlijden
- testistumoren
- idiopatisch
- klinefelter
Gyenacomastie therapie
Antioestrogeen (tamoxifen)
Hirsutisme types/oorzaken
- gestegen androgeenspiegel,
- gestegen sensi huid op norm adrosecr
Hirsutisme symptomen
- toegenomen lichaamsbeharing vrouw
- vaak + acne
- androgene alopecia
Hirsutisme therapie
R/ disfuctioneel/idiopatisch=> cosmetica, OAC, spironolactone, metformine
NOOIT tijdens zwangerschap
Feochromocytoom
= Ziekte van BIJNIERMERG: Secreteert catecholamines:
Adr en Nor (10%) (metabolieten: metanefrine)
-oorzaak:
vnl tumor bijniermerg of symp weefsel (paraganglioom)
Komt soms voor in dom autos aand:
MEN 1
MEN 2 FC, paraTaden, pranctumor
MEN 3 FC, medul SKCA, multipele mucosale ganglionneurom
Feochromocytoom symptomen en diagnose
- hypertensie (0.1% oorzaak) in opstoten (met bleekheid, palpitaties, hoofdpijn, zweten, abd pijn, angst)
- -24u excr catecholamine bepaling basaal
- lokalisatie via NMR en 131I-metaiodobenzylguanidine scan (MIBGscan)
Feochromocytoom therapie
Chirur resectie na IV vocht en zoutsuppletie en alfa-lytica (voorkomen hypert crisis)
Turnersyndroom (XO) symptomen
- klein, amenoroe, onvruchtbaar
- hypertens/AO aneurysma
- gestoorde levertesten
- hypothyreose
- DM 2
- vaak stijging LDL / triglyceriden
Carcinoïd syndroom
- gezwel van enterochormafine cellen, behoren tot APUD systeem) deze cellen kunnen serotonine maar ook ACTH, gatrine, calcitonine, insuline, vasoactief intestinaal polypeptide aanmaken;
- vnl thv digstive tractus; kan ook M geven
Carcinoïd syndroom symptomen
- flushing
- diarree
- bronchospasme
- hartstoornis
- telangiectasie
- endocriene syndromen (bv cushing)
Carcinoïd syndroom diagnose
- gouden standaard:
histologisch, meten van chromogranine A
-gestegen excretie van serotonine metabolieten (urinair 5HIAA)
-octreotidescan – MIBG scan of PET scan
Hypogonadisme
afw of minder androgeen (testosteron) door Leydig cellen disfu
Hypergonadotroop hypogonadisme types/oorzaken
a. Klinefelter XX(X)Y
b. congenitale anorchie
c. verworven testisatrofie (enkel indien bilateraal)
d. hypogonadisme bij oudere man
Hypogonadisme: symptomen (13)
- Kleine testes, vrij groot, wisselend
- gynaecomastie/beperkte virilisatie,
- steriel door azoospermie,
- leer/gedragmoeilijk
- Testis atrofie na 14d zwweek DD bilaterale cryptorchidie
- torsie
- orchitis (vaak na bof)
- bilaterale cryptorchidie
- trauma/chemo/radio
- minder vitaal
- daling libido
- warmteopwellingen
- daling spierkracht/botdensi
- syndroom van Kallman (5)
Hypogonadotroop hypogonadisme types/oorzaken
a. idiopatisch
- constitutioneel
- KAL-1gen mutatie: Kallmann syndr
b. verworven
- schade aan klier of steel
- dr tumor, chirugie, RT, trauma, hemochromatose, lokaal inf/inflam
- secundair na systm ziek en/of cortico’s(!!!), opiaten, anabolica
Syndroom van Kallman symptomen (5 + 13)
- anosmie/hyposmie (geen reukzin)
- uitblijven puberteit
- eunuchoidisme
- geen sec geslachtskenm
- testes zijn week
- symptomen van hypogonadisme (13)
Hypogonadisme diagnose
- kliniek
- karyotype
- gestegen FSH/LH// gedaald testosteron
- *Doe HCG test, na injectie stijging testosteron
- laag serumgonadotropinen
- laag testosteron
Hypogonadisme therapie
Hypoergonadotroop:
- androgeen-substitutie
- R/ testosteronsubstitutie enkel bij klachten
Hypogonadotroop:
OF Gn stimuleren testisfunctie
HCG stimuleert Leydigcellen
OF GnRH
OF Testosteron (meest freq, PO/TD/IM)
- DOEL van testost therapie (GnRH)
- normale puberteit/virilisatie
- op gang brengen spermatogense + hestel fertiliteit
Verworven:
- Causaal
- adrogenen of gonadotropines
BIJWERKINGEN CORTICOtherapie
- ZEKER afbouwen / alternateday therapie/ CAVE operaties
- gewenst antiflogistisch of immuunsuppressief OF substitutie OF suppressie OF anti-shock
- maar ook:
- hyperglycemie (diabetes!)
- hypertensie
- spieratrofie
- osteoporose
- immuunsupressie,
- bijnier platlegging (addisoncrisis risico),
- huidverdunning,
- vetophoping buik,
- moonface,
- cataract
Relatieve sterkte cortisoneklassen
Hydrocortisone 1 Prednisolone 4 Methylpredni 5 Triamcinolone 5 Dexamethasone 30-40
BIJWERKINGEN sympathicomimetica
vnl de orale, zelden na inhalatie:
Tremoren,
tachyvardie,
hypoK
Secundaire hyperlipidemie (=meest frequente!) oorzaken (10):
obesitas, DMII, Schildklierziek, Cushing, Nefro syndroom, chro nierfalen, hepatisch aandoening, alcohol, roken, medicatie: OAC, thiaide diuretica, atyp antipsy, cortico’s
Therapie hyperlipidemie
- Totale vetiname doen dalen met 30% E-inname: magere zuivelproducten, minder vlees, meer vis
- Meer bewegen, stoppen roken, hypertensie + diabetes behandelen
- Na 3 m onvoldoende effectief => hypolipem farmaca
Hypolipemiërende farmaca (7)
a. Statines :
- dalen synthese van cholesterol in levervel dr inhibitie van enzym HGM CoA reductase : plasma LDL daalt
- CAVE myositis: spierpijn + CK stijging
b. anion-uitwisselaars (harsen):
- complexatie van galzouten=> grijpen aan op enterohepatische reabsorptie dus lever zal lichaamseigen LDL en cholesterol aanspreken=> LDL-fractie in plasma daalt
- Cave: maagdarmreabsorptiestoornissen, en verminderde absorptie van andere GMn
c. Fibraten
- verlagen TG via reductie VLDL en LDL
- NIET combineren met statines
d. Nicotinezuur/ vit B3/ niacine
- inhibitie van lipase in vetweefsel
- cave: Flushing
e. Ezetimibe
- inhibeert selectief de intestinale absorptie van cholesterol
- kan in combinatie met statines
f. Combitherapie
g. Varia: omega-3 vetzuren, rode rijst, vezelpreparaten (vb Psyliumzaad), D-thyroxine
