G: Antibiotica

Question 1

Wat is het verschil in celwand tussen een gram-positieve en gram-negatieve bacterie?

Answer 1

Gram positief: dikke celwand bestaand uit peptidoglycanen.
Gram negatief: dunnecelwand met daaromheen extra buitenmembraan gevormd uit lipopolysacharriden (LPS)

Question 2

Wat is de reden dat alle antibiotica gastro-intestinale bijwerkingen kunnen geven?

Answer 2

Verstoring van de darmflora door niet-geresorbeerde antibiotica

Question 3

Juist of onjuist: alle antibiotica hebben een klinisch relevante interactie met coumarines

Answer 3

Juist. Effect van cumarine wordt indirect versterkt door AB tgv verhoogde afbraak stollingsfactoren gedurende de koortsperiode.

Question 4

Wat is het werkingsmechanisme van B-lactam antibiotica (penicilline, cefalosporinen, carbapenems)?

Answer 4

Verstoring synthese bacteriële celwand > opensplitsen van B-lactamring (die essentieel is voor antimicrobiële werking)
- Goede bacteriocide werking bij snelgroeiende bacteriën, gering effect bij verwekkers van chronische processen

Question 5

Penicillinen (smal- en broedspectrum) wordt met name gebruikt tegen gram positieve bacteriën. Wat zijn de meest voorkomende bijwerkingen?

Answer 5

Diarree en (huid)overgevoeligheidsreacties
- Amoxicilline meeste (niet-immunologisch gemedieerde) huidreacties

Question 6

Wat veroorzaakt de resistentie bij MRSA?

Answer 6

Aangrijpingspuntverandering in penicillinebindend eiwit > flucloxacilline (smalspectrum) niet effectief

Question 7

Bij welke 2 aandoeningen leidt penicilline inname in 90% van de patiënten tot een huideruptie?

Answer 7

Lymfatische leukemie. Mononucleosis Infectiosa.

Question 8

Hoeveel generaties cefalosporinen zijn er?

Answer 8

5 generaties, in Nederland worden vooral de eerste 3 gebruikt.
-1: cefazoline
-2: cefuroxim
-3: ceftriaxon, ceftazidim

Question 9

Zijn carbapenems (meropenem) breed- of smalspectrum penicilline?

Answer 9

Breedspectrum. Actief tegen bijna alle soorten gram-positieve (niet tegen MRSA), gram negatieve en anaerobe bacteriën.
- Behoren tot reserve microbiële middelen

Question 10

Wat is het werkingsmechanisme van tetracyclinen (doxycycline)?

Answer 10

Remming van eiwitsynthese.
- Mn werkzaam tegen gram positieve bacteriële en intracellulair voorkomende micro-organismen.

o..a. chlamydia trachomatis

Question 11

Wat zijn 2 contra-indicaties voor tetracycline (doxycycline)?

Answer 11

Zwangerschap, kinderen <8jaar bij wie het gebit nog niet volledig is ontwikkeld
- Schadelijke werking op bot- en tandweefsel (gebitsverkleuring/ groeiremming door opname van het AB door de ontwikkelende beenderen). Tevens fotosensibilisatie > blootstelling aan zonlicht wordt afgeraden tijdens de kuur

Question 12

Juist of onjuist: combinatie van tetracycline met aluminium, calcium, ijzer, magnesium, anti-acida zorgt voor verminderde absorptie van het antibioticum

Answer 12

Juist. Overweeg ander antibioticum of 2 middelen gescheiden in te nemen.

Question 13

Wat is het werkingsmechanisme van aminoglycosiden (gentamicine)?
- indicatie?

Answer 13

Interferentie met eiwitsynthese door blokkade interactie tussen mRNA en ribosomen.
- indicatie: gram-negatieve bacteriën

Question 14

Wat zijn de belangrijkste bijwerkingen van aminoglyosiden (gentamicine)?

Answer 14

Oto- en neurotoxiciteit bij smalle therapeutische breedte.
- Nefrotoxiciteit is meestal reversibel, ototoxiciteit niet.
- Zo kort mogelijk toedienen
- Vicieuze cirkel: nefrotoxiciteit vermindert de nierfunctie, waardoor risico op accumulatie waardoor nog verdere afname nierfunctie en toenemende kans op ototoxiciteit

Question 15

Met welk antibioticum wordt een MRSA infectie behandeld?

Answer 15

Vancomycine

Question 16

Wat is het werkingsmechanisme van macroliden (claritromycine, azitromycine)?

Answer 16

Remming eiwitsynthese. Effectief bij atypische (legionella, coxiella brunette/q-koorts) en gram positieve verwekkers (chlamydia)

Question 17

Welk leverenzym wordt geremd door claritromycine en waarom is dit nadelig?

Answer 17

Remt CYP3A4, waardoor de afbraak van veel andere geneesmiddelen (zoals statines) wordt geremd.

Question 18

Wat is het risico van statine toxiciteit (ihkv CYP3A4 remming bij claritromycine gebruik) ?

Answer 18

Rhabdomyolyse

Question 19

Juist of onjuist: macrolide (azitro- en claritromycine) verlengen het QTc interval

Answer 19

Juist. Bij combinatie met andere QTc verlengers is het risico op torsades de pointes verhoogd

Question 20

Hoe noem je de combinatie van sulfonamiden met trimethoprim?

Answer 20

Co -trimoxazol
- Combinatie biedt synergisme waardoor effect 5-10x sterker dan bij gebruik van alleen trimethoprim

Question 21

Wat is het werkingsmechanisme van co-trimoxazol?

Answer 21

Blokkering bacteriële synthese van dihydrofoliumzuur en inhibitie omzetting dihydrofoliumzuur tot tetrahydrofoliumzuur (onderdrukking van het enzym dihydrofolaatreductase)

Question 22

Leidt gebruik van (enkel) trimethoprim tot bloedbeeld veranderingen?

Answer 22

Nee. Voor inhibitie van dit enzym in de mens zijn hogere concentraties nodig.

Question 23

Waarop heeft de pt verhoogde kans bij gelijktijdig gebruik van methothrexaat en trimethoprim?

Answer 23

Megaloblastaire anemie. Methotrexaat onderdrukt ook de activteit van dihydrofolaatreductase.
- MTX toxiciteit: beenmergsupressie, mondulcera

Question 23

Wat is de invloed van co-trimoxazol op vitK antagonisten?
- Waarop berust dit effect (x3)?

Answer 23

Versterkt het effect > INR-uitschieters en bloedingen.
- VitK wordt door CYP2C9 gemetaboliseerd >1. werkt minder bij ziekte/koorts, 2. Cotrim remt CYP2C9, Door 3. Cotrim wordt vit K antagonisten van transporteiwitten verdrongen waardoor grotere vrije fractie vitK in het bloed aanwezig

Question 24

Trimethoprim icm RAAS remmers leiden tot verhoogde kans op (…)

Answer 24

Hyperkaliëmie
- Trimethoprim en triamtereen remmen natriumkanalen, wat hyperkaliëmie kan veroorzaken

Question 25

Wat is het werkingsmechanisme van chinolonen (ciprofloxacine)?

Answer 25

Beïnvloeding DNA synthese door remming DNA-gyrase

Question 26

Juist of onjuist: Chinolonen vormen complexen met zink, calcium, magnesium, aluminium en ijzer waardoor verminderde opname in het bloed

Answer 26

Juist. De absorptie van chinolonen neemt af door inname van deze bestanddelen.

Question 27

Juist of onjuist: chinolonen kunnen geen ritmestoornissen veroorzaken

Answer 27

Onjuist. Chinolonen kunnen het QTc interval verlengen waardoor het risico op pointes de torsades is verhoogd.

Question 28

Wat zijn bij een UWI tekenen van weefselinvasie (x3)?

Answer 28

Koorts, koude rillingen, flank- of perineumpijn
- bij gecompliceerde infecties AB nodig die in weefsels doordringen (cipro, amoxi, Cotrim)

Question 29

Wat is de meest voorkomende verwekker van urineweginfecties?

Answer 29

E.coli

Question 30

Welke onderliggende aandoeningen kunnen een rol spelen bij het ontstaan van urineweginfecties (x5)?

Answer 30

Prostaathyperplasie, prostatitis , verminderde weerstand (bijv. door DM), steenlijden en neurogene blaas

Question 31

Juist of onjuist: middelen die worden gebruikt tegen cystitis dienen hoge concentraties te bereiken in het bloed en lage in de urine. De nierfunctie heeft geen invloed op de werking.

Answer 31

Onjuist. Hoge concentraties in de urine en lage concentraties in het bloed. Bij nierfunctiestoornis zijn deze middelen minder werkzaam.

Question 32

Welke middelen behoren tot eerste keus middelen bij een ongecompliceerde cystitis?

Answer 32

nitrofurantoine, fosfomycine en trimethoprim

Question 33

Metronidazol wordt gebruik bij anaerobe infecties. Wat is het effect van metronidazol op de metabolisatie van alcohol?

Answer 33

Remt het enzym aldehyde-dehydrogenase > hoge aldehyde concentratie waardoor misselijkheid, braken, rood gelaat en hoofdpijn.
- Alcoholgebruik afraden tot 48h na staken metronidazol

Question 34

Juist of onjuist: Ernstige infecties moeten ten alle tijden intraveneus uitbehandeld worden

Answer 34

Onjuist. Liefst na 3-4 dagen overgaan op orale behandeling.

Question 35

Welke 2 antibiotica vormen een complex met zink, calcium, magnesium, aluminium en ijzer waardoor verminderde opname in het bloed

Answer 35

Chinolonen en tetracyclines
- let op: inname met melk afraden

Question 36

Welke twee antibiotica groepen kunnen ritmestoornissen veroorzaken (QTc verlenging)?

Answer 36

Macrolide (azitro- en claritromycine) en Chinolonen (ciprofloxacine)

Question 37

Welke vitamine raakt in deficiëntie bij gelijktijdig gebruik van co-trimoxazol en methotrexaat en kan daardoor beenmergsupressie veroorzaken?

Answer 37

B11 (foliumzuur)

Question 38

Waarmee hebben penicillinen in 5% van de gevallen een kruisovergevoeligheid?

Answer 38

Cefalosporinen

Question 39

Welke bacteriën worden voornamelijk behandeld met claritromycine?

Answer 39

Atypische en gram positieve verwekkers

Question 40

Welke penicilline is het middel van eerste keus?

Answer 40

Flucloxacilline
*note: MRSA zorgt voor een aangrijpingspuntverandering waardoor flucloxacilline niet meer werkzaam is

Question 41

Juist of onjuist: metronidazol wordt vaak als mono-therapie gegeven

Answer 41

Onjuist. Metronidazol (anaerobe dekking) wordt vaak met andere middelen gebruikt met aërobe dekking. Het betreft vaak menginfecties

Question 42

Hoe wordt de effectiviteit van beta-lactam antibiotica beïnvloed bij gelijktijdig gebruik van tetracyclinen?

Answer 42

Tetracyclines remmen de eiwitsynthese van bacteriën, wat de bacteriële groei vertraagt. Beta lactam AB werken het beste tegen snel delende bacteriën die nieuwe celwanden synthetiseren > bij gelijktijdig gebruik treedt er een antagonistische interactie op tussen deze 2 groepen antibiotica.

Question 43

Welk AB uit de macroleden groep is geen inhibitor van CYP3A4?

Answer 43

Azitromycine