Die Menslike oog

Question 31

Reseptore in die oog, wat ligstimuli waarneem

Answer 31

Fotoreseptore

Question 32

Die basiese vorm van die menslike oogbal

Answer 32

Sferies

Question 33

Die funksie van oogwimpers

Answer 33

Beskerm die oog teen vreemde voorwerpe

Question 34

Die funksie van die ooglid

Answer 34

Beskerm die oog teen vreemde voorwerpe

Question 35

Die funksie van die oogspiere

Answer 35

Maak oogbewegings in alle rigtings moontlik

Question 36

Die funksie van die traanklier

Answer 36

Skei antiseptiese trane af wat die konjunktiva teen bakterieë en uitdroging beskerm

Question 37

Die funksie van die konjunktiva

Answer 37

Het pynseptore wat deur stof en vreemde partikels gestimuleer word

Het dan die oogkniprefleks tot gevolg

Question 38

Die funksies en gepaardgaande aanpassings van die kornea.

Answer 38

Funksies:

• Laat ligstrale deur na die dieperliggende lae van die oog
• Veroorsaak breking van die inkomende ligstrale

Aanpassings:

• deursigtig
• meer konveks as die res van die oogbal

Question 39

Die funksies en gepaardgaande aanpassings van die sklera.

Answer 39

Funksies:

• Beskerm die inwendige dele van die oog
• Help om die ronde vorm van die oogbal te behou

Aanpassing:

• Sterk, onelastiese bindweefsellaag

Question 40

Die funksies en gepaardgaande aanpassings van die choroïed

Answer 40

Funksies:

• Bloedvate voorsien selle van suurstof en voedingstowwe
• Pigment absorbeer oortollige ligstrale en voorkom so inwendige weerkaatsing
• Sorg dat ‘n duidelike beeld vorm

Aanpassings:

• dun
• donker
• gepigmenteerd
• bloedvatryk

Question 41

Die funksie en gepaardgaande aanpassings van die siliaarliggaam

Answer 41

Funksie:

• Veroorsaak die kromming van die lens tydens oogakkommodasie

Aanpassings:

• spieragtige verdikking
• bestaan uit onwillekeurige siliaarspiere
• met suspensoriese ligamente aan die lens geheg

Question 42

Die funksie en gepaardgaande aanpassings van die lens

Answer 42

Funksie:

• Verander van vorm en breek sodoende ligstrale om ‘n duidelike beeld op die retina te vorm

Aanpassings:

• elasties
• deurskynend
• bikonveks
• kan van vorm verander

Question 43

Die funksies en gepaardgaande aanpassings van die iris

Answer 43

Funksies:

• Beheer die hoeveelheid lig wat die oog binnekom, deur pupilgrootte te verander
• Gee kleur aan die oog

Aanpassings:

• ronde, gekleurde struktuur
• aan die voorkant van die lens
• besit twee stelle onwillekeurige spiere, die radiale- en kringspiere
• het in die middel ‘n opening, die pupil, waardeur ligstrale die oog binnekom
• besit pigmente wat die kleur van die oog gee

Question 44

Die funksie en gepaardgaande aanpassing van die pigmentlaag van die retina

Answer 44

Funksie:

• Absorbeer ligstrale en verhoed weerkaatsing

Aanpassing:

• donker gepigmenteerd

Question 45

Die funksie en gepaardgaande aanpassing van die senuweelaag van die retina

Answer 45

Funksie:

• Neem ligstimuli waar en skakel dit om in senuwee-impulse

Aanpassing:

• Bevat 2 tipes fotoreseptore (stafies en keëltjies)

Question 46

Die funksies en gepaardgaande aanpassings van die optiese senuwee

Answer 46

Funksie:

Gelei senuwee-impulse na die serebrale korteks van die brein waar dit geïnterpreteer word en die gewaarwording van gesig ontstaan

Aanpassing:

Senuweevesels vanaf die fotoreseptore vorm sinapse met sensoriese bipolêre neurone, wat op hul beurt sinapties verbind is aan optiese senuweeselle (neurone), die optiese neurone verloop dan saam om die optiese senuwee te vorm

Question 47

Gee die funksies en aanpassings van die GLASVOG van die oog:

Answer 47

Funksies:

• Help om die vorm van die oogbal te behou
• Verhoed dat die retina losskeur van die choroïed
• Help met die breking van die ligstrale

Aanpassings:

• jellieagtig
• deurskynend

Question 48

Onderskei tussen die geelvlek en die blindevlek by die oog

Answer 48

GEELVLEK

• area in lyn met die optiese as van die lens,
• wat oorwegend keëltjies en baie min stafies besit.
• In die middel van die geelvlek is die fovea centralis waar slegs keëltjies voorkom.
• Die helderste, mees akkurate beeld word hier gevorm.

BLINDEVLEK

• plek waar die optiese senuwee die oogbal verlaat
• besit geen stafies of keëltjies nie.
• Indien ligstrale op die blindevlek sou val, word geen senuwee-impulse na die brein gelei nie en geen beeld gevorm nie.

Question 49

Onderskei tussen watervog en glasvog by die oog

Answer 49

WATERVOG

• Is ‘n waterige vloeistof wat die voorste kamer, geleë tussen die lens en die kornea, vul.
• Dit help die kornea om sy vorm te behou,
• Voorsien voedingstowwe aan die oog
• Beskerm die oog teen patogene organismes.

GLASVOG

• ‘n Jellieagtige vloeistof wat die agterste kamer, geleë agter die lens, vul.
• Dit help om die vorm van die oogbal te behou,
• Verhoed dat die retina losskeur van die choroïed
• Help met ligbreking.

Question 50

Definieer:

Pupil

Answer 50

‘n Opening in die iris, waardeur ligstrale die oog binnekom

Question 51

Wat word bedoel met ‘pupilmeganisme’?

Answer 51

‘n Refleksaksie/pupilrefleks waartydens die onwillekeurige radiale- en kringspiere van die iris outomaties reageer op die hoeveelheid lig wat die oog binnekom en dienooreenkomstig saamtrek of verslap om die grootte van die pupil/opening te beheer, deur dit groter of kleiner te maak.

Question 52

Waarom is ‘n pupilmeganisme enigsins nodig?

Answer 52

Om die hoeveelheid inkomende lig te beheer, sodat skadelike UV-strale nie die retina beskadig nie

Question 53

Beskryf die pupilmeganisme in skerp lig

Answer 53

• die onwillekeurige radiale spiere van die iris ontspan
• die onwillekeurige kringspiere van die iris trek saam
• die pupil verklein
• minder lig word na die retina deurgelaat

Question 54

Onder watter toestande, behalwe hoë ligintensiteit, sal die pupille ook vergroot?

Answer 54

Wanneer die persoon

• onder stres verkeer,
• opgewonde is,
• sekere dwelmmiddels gebruik
• of na ver voorwerpe kyk (of enige korrekte voorbeeld)

Question 55

Beskryf hoe die **gewaarwording van gesig** ontstaan

Answer 55

* Ligstrale wat die oog binnekom word deur die kornea, watervog, lens en glasvog gebreek om 'n duidelike **beeld op die geelvlek** van die retina te fokus * Die retina bevat die ligsensitiewe fotoreseptore, nl. die **stafies** en **keëltjies** * Wanneer die fotoreseptore deur die inkomende ligstrale gestimuleer word, stel hulle **senuwee-impulse** vry * Die senuwee-impulse beweeg met die oogsenuwee na die **serebrale korteks** van die **brein**, waar die **gewaarwording van gesig** ontstaan

Question 56

Noem **DRIE maniere** hoe die **beeld** wat op die retina gefokus word, **verskil** van die een wat waargeneem word

Answer 56

1. effens kleiner 2. onderstebo 3. omgedraai

Question 57

Waarom sal 'n persoon wat **geen spesifieke oogdefekte gehad** het nie, waarskynlik **na die ouderdom van veertig**'n bril met konvekse lense nodig hê?

Answer 57

* Die lens **verloor** na die ouderdom van veertig sy **elastisiteit**. * Dit is dus nie meer vir die lens moontlik om sy **kromming effektief** te verander nie. * Ligstrale van **naby voorwerpe** kan nie meer genoeg gebreek word om 'n gefokusde beeld op die retina te verkry nie. * Die ligstrale moet dus deur die **konvekse lens** van 'n bril gebreek word om 'n **skerp gefokusde beeld** op die retina te verkry.

Question 58

# Definieer: **Binokulêre visie**

Answer 58

Die linker- en regteroog vorm elk sy **eie beeld** van die voorwerp waarna gekyk word. Die **brein kombineer** die twee beelde om **een drie-dimensionele geheelbeeld** te vorm.

Question 59

Noem **DRIE voordele** van **binokulêre visie**

Answer 59

1. Vorm 'n **driedimensionele** beeld 2. Verskaf 'n **wyer gesigsveld** 3. Skep 'n persepsie van **diepte**

Question 60

Watter **tipe lense** sal gebruik word om jou visuele gebrek **reg te stel** indien jy die padaanwysingsborde duidelik kan lees, maar nie die padkaart op jou skoot nie?

Answer 60

Konvekse

Question 61

Watter **tipe lense** sal gebruik word om jou visuele gebrek reg te stel indien jy fyn naaldwerk kan doen, maar nie die motor voor jou se nommerplaat duidelik kan lees nie?

Answer 61

Konkawe

Question 62

Verduidelik **astigmatisme** deur na die **oorsaak** te verwys

Answer 62

Astigmatisme word veroorsaak deur 'n **kornea** of **lens** met 'n **onreëlmatige vorm**

Question 63

Verduidelik **astigmatisme** deur na die **gevolg** te verwys

Answer 63

Die kornea besit 'n gedeelte met 'n **steiler kurwe**, sowel as 'n gedeelte met 'n **platter kurwe**, wat die inkomende ligstrale op twee maniere breek. Dit veroorsaak dat die ligstrale op **twee punte** op die retina gefokus word, eerder as een.

Question 64

Verduidelik **astigmatisme** deur na die **simptome** te verwys

Answer 64

* Onduidelike, wasige beeld; * hoofpyne, * moegheid, * skeelheid

Question 65

Verduidelik **astigmatisme** deur na die **regstellende moontlikhede** te verwys

Answer 65

* Bril, * kontaklense * of laserchirurgie

Question 66

Omskryf 'n **katarak**, as visuele gebrek, deur na die **definisie** te verwys

Answer 66

'n Katarak is 'n **verdowwing** van die oog se normale helder, deursigtige lens

Question 67

Omskryf 'n **katarak**, as visuele gebrek, deur na die **oorsaak** te verwys

Answer 67

* Die lens bestaan hoofsaaklik uit **water** en **proteïene**. * Die proteïene word op 'n bepaalde manier gerangskik om die **lens helder te hou** en **lig deur te laa**t. * Met ouderdom kan van die **proteïene klonte vorm** om 'n klein area van die lens te **verdof**.

Question 68

Omskryf 'n **katarak**, as visuele gebrek, deur na die **gevolge** te verwys

Answer 68

'n Katarak word mettertyd al **groter**. Die lens raak al **dowwer** en die **gesigskerpte** neem af.

Question 69

Omskryf 'n **katarak**, as visuele gebrek, deur na die **regstellende moontlikhede** te verwys

Answer 69

* Aanvanklik sal 'n **bril**, **sterker beligting**, 'n **skynselwerende sonbril** of 'n **vergrootglas** help om beter te sien. * Soos die katarak groter word, raak **oogchirurgie** ook 'n opsie. * Dit behels die **verwydering van die dowwe lens** en die **vervanging** daarvan met 'n helder, kunsmatige lens.

Question 70

Is die volgende stelling WAAR of ONWAAR? Motiveer jou antwoord. 'Indien 'n persoon kleurblind is, kan hy/sy geen kleur waarneem nie, en alles vertoon **grys**'.

Answer 70

**ONWAAR** * Indien slegs een pigment ontbreek, kan probleme ondervind word om tussen **rooi** en **groen** te onderskei. Hierdie toestand staan bekend as **rooi-groen kleurblindheid**. * Waar blou en geel nie onderskei kan word nie, staan dit bekend as **blou-geel kleurblindheid**. * Net in enkele gevalle kan daar slegs tussen **wit** en **swart** onderskei word.

Question 71

Definieer die toestand '**kleurblindheid**'

Answer 71

Dit is 'n toestand waar daar **tussen sekere kleure nie onderskei** kan word nie. Dit kom voor wanneer daar 'n **afwyking** is by die **pigmente** in die **keëltjies** van die retina.

Question 72

Watter tipe kleurblindheid word beskou as die **mees algemene vorm**?

Answer 72

**Rooi-groen** kleurblindheid

Question 73

Watter tipe kleurblindheid word beskou as die **skaarste** vorm?

Answer 73

**Slegs wit en swart** kan onderskei word

Question 74

Hoe **ontstaan** kleurblindheid normaalweg?

Answer 74

Die meeste vorme van kleurblindheid is die gevolg van 'n **genetiese afwyking**

Question 75

Waarom is **meer mans** **kleurblind** as vrouens?

Answer 75

Die gene vir kleurblindheid is gewoonlik geslagsgekoppeld en **word op die X-chromosoom** gedra. Vrouens (44+XX) is kleurblind slegs as beide haar X-chromosome die geen dra, terwyl mans (44+XY) kleurblind is as hul enkele X-chromosoom die geen dra.

Question 76

Hoe kan **kleurblindheid behandel** word?

Answer 76

Daar bestaan **geen behandeling** of **geneesmiddel** vir kleurblindheid nie.