Deel 1 Hfst 3: De lichamelijke ontwikkeling van het kind

Question 1

Wat verstaat men onder groeien?

Answer 1

• toename van afmetingen van lichaam -> uit zich in gewichts- en lengtetoename, alsook toename van omvang van schede
• continu proces, waarbij de groeisnelheid verandert

Question 2

Hoe verloopt de groeicurve?

Answer 2

Alle kinderen kennen perioden waarin de groeisnelheid sneller of trager verloopt. Perioden van snelle groei noemt men ‘strekperioden’

Question 3

Wat verstaat men onder ontwikkelen?

Answer 3

toenemende bedrevenheid om het lichaam te gebruiken. Dit is uiteraard onlosmakelijk verbonden met de groei

Question 4

Wat is psychomotorische ontwikkeling?

Answer 4

groeiende vermogen van kind om zijn hersenen, spieren en bewegingen te coördineren

Question 5

Welke factoren beïnvloeden de groei en ontwikkeling van het kind?

Answer 5

• Extrene factoren:
  
  • voeding
  • milieu
• Interne factoren
  
  • genetica
  • hormonen

Question 6

Wat is de invloed van voeding op het groei en ontwikkelingsproces?

Answer 6

Het soort en de hoeveelheid voeding hebben een niet te onderschatten invloed op het groeien ontwikkelingsproces

Question 7

Op welke factoren kan het milieu invloed hebben bij het groei- en ontwikkelingsproces?

Answer 7

• voeding;
• stress;
• zonlicht;
• beweging;
• onderwijs;
  …

Question 8

Hoe beïnvloed genetica het groei- en ontwikkelingsproces?

Answer 8

De groei van een lichaam is genetisch vastgelegd op onze chromosomen

Question 9

Hoe hebben hormonen invloed op het groeiproces?

Answer 9

Hormonen zorgen via bloedbaan voor algemene groeicontrole -> werken in op hele lichaam

Question 10

Welke hormonen spelen de belangrijkste rol bij het groeiproces?

Answer 10

• groeihormonen
• schildklierhormonen
• geslachtshormonen

Question 11

Wat is de werking van groeihormonen?

Answer 11

• groeihormoon stimuleert groei en ontwikkeling van weefsels in hele lichaam
• kinderen met groeiachterstand wordt er soms groeihormoon toegediend als behandeling
• gemaakt in hypofyse

Question 12

Hoe werken schildklierhormonen in op de groei?

Answer 12

= T4 (thyroxine) en T3 (trijoodthyronine)
- invloed op lichaamsfuncties -> ook groei en rijpingsprocessen van kinderen
- tekort aan deze hormonen kan ernstige gevolgen hebben -> Om dit te vermijden controleert men dit met guthrietest

Question 13

Welke geslachtshormonen hebben invloed op lichaamsgroei en op de groei en ontwikkeling van de geslachtsorganen en wat doen ze?

Answer 13

• ‘testosteron’ en ‘oestrogeen’
  -> In puberteit: zorgen voor groeispurt
  -> seksuele rijping inzetten tijdens puberteit met inreden van secundaire geslachtskenmerken

Question 14

Wat zijn de secundaire geslachtskenmerken bij meisjes?

Answer 14

• menstruatie;
• borstontwikkeling;
• beharing in de oksels
• beharing van de schaamstreek
• lichte groei uitwendige geslachtsorganen

Question 15

Wat zijn de secundaire geslachtskenmerken bij jongens?

Answer 15

• zaadlozing;
• zware stem;
• gezichtsbeharing;
• beharing ter hoogte van pubis;
• beharing in de oksels;
• spierontwikkeling;
• groei van uitwendige geslachtsorganen

Question 16

Welke parameters worden gebruikt voor de evaluatie van de groei en ontwikkeling?

Answer 16

• groei- of percentielcurves;
• evolutie van lichaamsverhoudingen;
• botontwikkeling;
• psychomotorische ontwikkeling

Question 17

Wat is de groei- of percentielcurve?

Answer 17

• gestandaardiseerde curven geven gemiddelde normaalwaarden weer van bevolking
• artsen gebruiken deze curven om groei van individueel kind te vergelijken met normale gemiddelde van kind van dezelfde leeftijd en hetzelfde geslacht

Question 18

Wat kan men afleiden uit de groei- of percentielcurve?

Answer 18

• lengte, gewicht en schedelomtrek
• Bij normale groei en ontwikkeling blijft kind tussen normale gemiddelde kleinste waarde en normale gemiddelde grootste waarde op curve
• eenmalige afwijking van curve is geen reden tot paniek -> wnr kind fel afwijkt van curven, is wel noodzakelijk om dit verder na te kijken

Question 19

Wat zijn de lengte normen op de percentielcurve?

Answer 19

• gemiddelde = 50 cm
• variaties = 46 tot 54 cm
• afwijkende lengte op percentielcurve kan duiden op
  reuzengroei, dwerggroei, voedselintolerantie …

Question 20

Wat zijn de gewicht normen op de percentielcurve?

Answer 20

• gemiddelde geboortegewicht van een voldragen kind is 3500g
• variaties van 2500g tot 4000g of meer
• Afwijkende waarden kunnen wijzen op obesitas, ondervoeding, voedselallergie …

Question 21

Wat zijn de schedelomtrek normen op de percentielcurve?

Answer 21

• gemiddelde schedelomtrek bij de pasgeborene = 35cm
• Normale variaties bij geboorte: liggen tussen 33 en 37cm -> afwijkende schedelomtrek kan duiden op hydrocefalie, microcefalie, hersenoedeem …

Question 22

War zijn fontanellen?

Answer 22

• openingen in schedel -> schedelbeenderen bij baby’s tot +- 1 jaar nog niet vergroeid
• biedt tijdens geboorte de mogelijkheid om schedelbeenderen over elkaar te laten schuiven om zo geboorte van hoofd mogelijk te maken
• zorgen dat schedel nog kan groeien

Question 23

Welke informatie kan men krijgen van de grote fontanel?

Answer 23

• een ingetrokken grote fontanel kan wijzen op ernstige dehydratatie;
• een gebombardeerde grote fontanel kan duiden op overdruk in de hersenen;
• de grote fontanel kan gebruikt worden om de hartslag te bepalen

Question 24

Wat is een belangrijke parameter van de fontanellen?

Answer 24

al dan niet sluiten van fontanellen is belangrijke parameter in verband met groei en ontwikkeling van het kind.

Question 25

Wat zijn de lichaamsverhoudingen bij de geboorte?

Answer 25

- Bij geboorte heeft kind een groot hoofd -> 1/4de van totale lichaamslengte - kind heeft korte ledematen, brede schouders en navel is middelpunt van het lichaam

Question 26

Wat zijn de lichaamsverhoudingen van een volwassene?

Answer 26

hoofd nog maar 1/8ste van de totale lichaamslengte, ledematen worden langer (in verhouding) en middelpunt van lichaam evolueert van navel naar schaambeen

Question 27

Hoe verloopt de botontwikkeling?

Answer 27

embryonale fase: botweefsel begint te vormen uit bindweefsel -> Vanaf 13de zwangerschapsweek verandert bindweefsel in kraakbeen t.h.v. uiteinden van pijpbeenderen -> groeischijven (of epifysaire schijven) gevormd -> uitsluitend uit kraakbeencellen opgebouwd

Question 28

Wat doen de groeifactoren en groeihormonen in het kader van de botaanmaak?

Answer 28

zorgen ervoor dat kraakbeencellen in groeischijven zich voortdurend vermenigvuldigen -> continu afgegeven aan schacht van pijpbeenderen -> in lengte en breedte toenemen

Question 29

Wat gebeurd er in de 5e zwangerschapsmaand met de botontwikkeling?

Answer 29

- kraakbeen in schacht van pijpbeenderen begint zich om te vormen in kalk -> oudere kraakbeencellen omgezet in bot (= verbeningskernen) - verbeningskernen vormen zich voornamelijk vanuit midden van de schacht van de pijpbeenderen, naar de uiteinden toe. Langzaam verandert het kraakbeen dan in bot = ossificatie

Question 30

Wanneer is de botontwikkeling voltooid?

Answer 30

- geboren met veel kraakbeen -> ossificatie verder tijdens groei - beenvorming volgroeid wanneer groeischijf sluit - bij meisjes: rond 17de levensjaar - bij jongens: rond 19de levensjaar

Question 31

Wat is de skeletleeftijd?

Answer 31

gemiddelde botontwikkeling bij kinderen van bepaalde leeftijd. Door de botontwikkeling te vergelijken met gestandaardiseerde skeletleeftijd, kan mate van skeletontwikkeling van kind vastgesteld worden -> gebeurt aan hand van röntgenfoto’s van vingers en polsgewricht -> kan om leeftijd kind te bepalen

Question 32

Wat is psychomotoriek?

Answer 32

bewuste, vanuit de hersenen gestuurde beweging

Question 33

Wat zijn primitieve reflexen?

Answer 33

- reactiepatronen die slechts in eerste weken of maanden na geboorte aanwezig zijn - worden kort na de geboorte getest om een eerste indruk te krijgen over de neurologische toestand van het kind

Question 34

Hoe verloopt de aanwezigheid van primitieve reflexen in normale omstandigheden?

Answer 34

* de reflexen zijn aanwezig na een voldragen zwangerschap * de reflexen komen symmetrisch voor * de reflexen verdwijnen binnen het eerste levensjaar

Question 35

Welke normale primitieve reflexen controleert men bij een pasgeborene?

Answer 35

- zoek- of snuffelreflex - zuigreflex - grijpreflex van de hand - babinski-reflex - schrikreflex of mororeflex - opstap- of loopreflex - kruipreflex - zwemreflex

Question 36

Wat is de zoek- of snuffelreflex?

Answer 36

- Bij zacht aanraken van wang van baby draait kind zijn hoofd naar de zijde van aanraking en doet hij zijn mond open - stelt baby in staat om tepel snel te vinden en zich te voeden -> een overlevingsreflex.

Question 37

Wat is de zuigreflex?

Answer 37

- Zodra baby iets in zijn mond voelt, begint hij te zuigen, ongeacht of hij vinger, zuigfles, speen of tepel in zijn mond neemt - laat baby toe om zich te voeden -> overlevingsreflex

Question 38

Wat is de grijpreflex van de hand?

Answer 38

Als voorwerp in handpalm van baby wordt gelegd, zal hij dit onmiddellijk stevig vastgrijpen en niet meer loslaten

Question 39

Wat is de babinski-reflex?

Answer 39

Wanneer met voorwerp over voetzool van baby gewreven wordt, zal baby tenen krullen /spreiden

Question 40

Wat is de schrikreflex of mororeflex?

Answer 40

Wanneer baby schrikt, zal hij onmiddellijk armen en soms ook benen spreiden Vervolgens zal baby armen en benen terug langzaam sluiten en opnieuw foetale houding aannemen

Question 41

Wat is de opstap- of loopreflex?

Answer 41

Als baby rechtop gehouden wordt door hem onder de oksels vast te houden en men laat zijn voetjes zachtjes grond raken, zal hij 1 beentje optrekken. Door dit voetje terug grond te laten raken, zal hij zijn ander beentje optrekken

Question 42

Wat is de kruipreflex?

Answer 42

Als kind op zijn buik gelegd wordt tijdens slapen, zal hij foetale houding aannemen. Als hij wakker is, zal hij in deze houding zijn beentjes afwisselend buigen en strekken

Question 43

Wat is de zwemreflex?

Answer 43

Als kind met zijn gezicht naar beneden in water wordt gehouden, begint hij meteen met armpjes te peddelen en met beentjes te trappelen

Question 44

Wat zijn de belangrijkste vaardigheden om op te volgen bij de ontwikkeling van de baby?

Answer 44

* glimlachen (na 4 tot 6 weken); * het volgen van een voorwerp met de ogen (na 6 weken); * het grijpen van een voorwerp (na 2 tot 3 maanden); * omrollen (na 5 maanden); * zitten (na 10 maanden); * fijne motoriek (na 8 maanden)