Deel 1 Hfst 3: De lichamelijke ontwikkeling van het kind Flashcards
Wat verstaat men onder groeien?
- toename van afmetingen van lichaam -> uit zich in gewichts- en lengtetoename, alsook toename van omvang van schede
- continu proces, waarbij de groeisnelheid verandert
Hoe verloopt de groeicurve?
Alle kinderen kennen perioden waarin de groeisnelheid sneller of trager verloopt. Perioden van snelle groei noemt men ‘strekperioden’
Wat verstaat men onder ontwikkelen?
toenemende bedrevenheid om het lichaam te gebruiken. Dit is uiteraard onlosmakelijk verbonden met de groei
Wat is psychomotorische ontwikkeling?
groeiende vermogen van kind om zijn hersenen, spieren en bewegingen te coördineren
Welke factoren beïnvloeden de groei en ontwikkeling van het kind?
- Extrene factoren:
- voeding
- milieu
- Interne factoren
- genetica
- hormonen
Wat is de invloed van voeding op het groei en ontwikkelingsproces?
Het soort en de hoeveelheid voeding hebben een niet te onderschatten invloed op het groeien ontwikkelingsproces
Op welke factoren kan het milieu invloed hebben bij het groei- en ontwikkelingsproces?
- voeding;
- stress;
- zonlicht;
- beweging;
- onderwijs;
…
Hoe beïnvloed genetica het groei- en ontwikkelingsproces?
De groei van een lichaam is genetisch vastgelegd op onze chromosomen
Hoe hebben hormonen invloed op het groeiproces?
Hormonen zorgen via bloedbaan voor algemene groeicontrole -> werken in op hele lichaam
Welke hormonen spelen de belangrijkste rol bij het groeiproces?
- groeihormonen
- schildklierhormonen
- geslachtshormonen
Wat is de werking van groeihormonen?
- groeihormoon stimuleert groei en ontwikkeling van weefsels in hele lichaam
- kinderen met groeiachterstand wordt er soms groeihormoon toegediend als behandeling
- gemaakt in hypofyse
Hoe werken schildklierhormonen in op de groei?
= T4 (thyroxine) en T3 (trijoodthyronine)
- invloed op lichaamsfuncties -> ook groei en rijpingsprocessen van kinderen
- tekort aan deze hormonen kan ernstige gevolgen hebben -> Om dit te vermijden controleert men dit met guthrietest
Welke geslachtshormonen hebben invloed op lichaamsgroei en op de groei en ontwikkeling van de geslachtsorganen en wat doen ze?
- ‘testosteron’ en ‘oestrogeen’
-> In puberteit: zorgen voor groeispurt
-> seksuele rijping inzetten tijdens puberteit met inreden van secundaire geslachtskenmerken
Wat zijn de secundaire geslachtskenmerken bij meisjes?
- menstruatie;
- borstontwikkeling;
- beharing in de oksels
- beharing van de schaamstreek
- lichte groei uitwendige geslachtsorganen
Wat zijn de secundaire geslachtskenmerken bij jongens?
- zaadlozing;
- zware stem;
- gezichtsbeharing;
- beharing ter hoogte van pubis;
- beharing in de oksels;
- spierontwikkeling;
- groei van uitwendige geslachtsorganen
Welke parameters worden gebruikt voor de evaluatie van de groei en ontwikkeling?
- groei- of percentielcurves;
- evolutie van lichaamsverhoudingen;
- botontwikkeling;
- psychomotorische ontwikkeling
Wat is de groei- of percentielcurve?
- gestandaardiseerde curven geven gemiddelde normaalwaarden weer van bevolking
- artsen gebruiken deze curven om groei van individueel kind te vergelijken met normale gemiddelde van kind van dezelfde leeftijd en hetzelfde geslacht
Wat kan men afleiden uit de groei- of percentielcurve?
- lengte, gewicht en schedelomtrek
- Bij normale groei en ontwikkeling blijft kind tussen normale gemiddelde kleinste waarde en normale gemiddelde grootste waarde op curve
- eenmalige afwijking van curve is geen reden tot paniek -> wnr kind fel afwijkt van curven, is wel noodzakelijk om dit verder na te kijken
Wat zijn de lengte normen op de percentielcurve?
- gemiddelde = 50 cm
- variaties = 46 tot 54 cm
- afwijkende lengte op percentielcurve kan duiden op
reuzengroei, dwerggroei, voedselintolerantie …
Wat zijn de gewicht normen op de percentielcurve?
- gemiddelde geboortegewicht van een voldragen kind is 3500g
- variaties van 2500g tot 4000g of meer
- Afwijkende waarden kunnen wijzen op obesitas, ondervoeding, voedselallergie …
Wat zijn de schedelomtrek normen op de percentielcurve?
- gemiddelde schedelomtrek bij de pasgeborene = 35cm
- Normale variaties bij geboorte: liggen tussen 33 en 37cm -> afwijkende schedelomtrek kan duiden op hydrocefalie, microcefalie, hersenoedeem …
War zijn fontanellen?
- openingen in schedel -> schedelbeenderen bij baby’s tot +- 1 jaar nog niet vergroeid
- biedt tijdens geboorte de mogelijkheid om schedelbeenderen over elkaar te laten schuiven om zo geboorte van hoofd mogelijk te maken
- zorgen dat schedel nog kan groeien
Welke informatie kan men krijgen van de grote fontanel?
- een ingetrokken grote fontanel kan wijzen op ernstige dehydratatie;
- een gebombardeerde grote fontanel kan duiden op overdruk in de hersenen;
- de grote fontanel kan gebruikt worden om de hartslag te bepalen
Wat is een belangrijke parameter van de fontanellen?
al dan niet sluiten van fontanellen is belangrijke parameter in verband met groei en ontwikkeling van het kind.
Wat zijn de lichaamsverhoudingen bij de geboorte?
- Bij geboorte heeft kind een groot hoofd -> 1/4de van totale lichaamslengte
- kind heeft korte ledematen, brede schouders en navel is middelpunt van het lichaam
Wat zijn de lichaamsverhoudingen van een volwassene?
hoofd nog maar 1/8ste van de totale lichaamslengte, ledematen worden langer (in verhouding) en middelpunt van lichaam evolueert van navel naar schaambeen
Hoe verloopt de botontwikkeling?
embryonale fase: botweefsel begint te vormen uit
bindweefsel -> Vanaf 13de zwangerschapsweek verandert bindweefsel in kraakbeen t.h.v. uiteinden van pijpbeenderen -> groeischijven (of epifysaire schijven) gevormd -> uitsluitend uit kraakbeencellen opgebouwd
Wat doen de groeifactoren en groeihormonen in het kader van de botaanmaak?
zorgen ervoor dat kraakbeencellen in groeischijven zich voortdurend vermenigvuldigen -> continu afgegeven aan schacht van pijpbeenderen -> in lengte en breedte toenemen
Wat gebeurd er in de 5e zwangerschapsmaand met de botontwikkeling?
- kraakbeen in schacht van pijpbeenderen begint zich om te vormen in kalk -> oudere kraakbeencellen omgezet in bot (= verbeningskernen)
- verbeningskernen vormen zich voornamelijk vanuit midden van de schacht van de pijpbeenderen, naar de uiteinden toe. Langzaam verandert het kraakbeen dan in bot = ossificatie
Wanneer is de botontwikkeling voltooid?
- geboren met veel kraakbeen -> ossificatie verder tijdens groei
- beenvorming volgroeid wanneer groeischijf sluit
- bij meisjes: rond 17de levensjaar
- bij jongens: rond 19de levensjaar
Wat is de skeletleeftijd?
gemiddelde botontwikkeling bij kinderen van bepaalde leeftijd. Door de botontwikkeling te vergelijken met gestandaardiseerde skeletleeftijd, kan mate van skeletontwikkeling
van kind vastgesteld worden -> gebeurt aan hand van röntgenfoto’s van vingers
en polsgewricht -> kan om leeftijd kind te bepalen
Wat is psychomotoriek?
bewuste, vanuit de hersenen gestuurde beweging
Wat zijn primitieve reflexen?
- reactiepatronen die slechts in eerste weken of maanden na geboorte aanwezig zijn
- worden kort na de geboorte getest om een eerste indruk te krijgen over de neurologische toestand van het kind
Hoe verloopt de aanwezigheid van primitieve reflexen in normale omstandigheden?
- de reflexen zijn aanwezig na een voldragen zwangerschap
- de reflexen komen symmetrisch voor
- de reflexen verdwijnen binnen het eerste levensjaar
Welke normale primitieve reflexen controleert men bij een pasgeborene?
- zoek- of snuffelreflex
- zuigreflex
- grijpreflex van de hand
- babinski-reflex
- schrikreflex of mororeflex
- opstap- of loopreflex
- kruipreflex
- zwemreflex
Wat is de zoek- of snuffelreflex?
- Bij zacht aanraken van wang van baby draait kind zijn hoofd naar de zijde van aanraking en doet hij zijn mond open
- stelt baby in staat om tepel snel te vinden en zich te voeden
-> een overlevingsreflex.
Wat is de zuigreflex?
- Zodra baby iets in zijn mond voelt, begint hij te zuigen, ongeacht of hij vinger, zuigfles, speen of tepel in zijn mond neemt
- laat baby toe om zich te voeden
-> overlevingsreflex
Wat is de grijpreflex van de hand?
Als voorwerp in handpalm van baby wordt gelegd, zal hij dit onmiddellijk stevig vastgrijpen en niet meer loslaten
Wat is de babinski-reflex?
Wanneer met voorwerp over voetzool van baby gewreven wordt, zal baby tenen krullen /spreiden
Wat is de schrikreflex of mororeflex?
Wanneer baby schrikt, zal hij onmiddellijk armen en soms ook benen spreiden Vervolgens zal baby armen en benen terug langzaam sluiten en opnieuw foetale houding aannemen
Wat is de opstap- of loopreflex?
Als baby rechtop gehouden wordt door hem onder de oksels vast te houden en men laat zijn voetjes zachtjes grond raken, zal hij 1 beentje optrekken. Door dit voetje terug grond te laten raken, zal hij zijn ander beentje optrekken
Wat is de kruipreflex?
Als kind op zijn buik gelegd wordt tijdens slapen, zal hij foetale houding aannemen. Als hij wakker is, zal hij in deze houding zijn beentjes afwisselend buigen en strekken
Wat is de zwemreflex?
Als kind met zijn gezicht naar beneden in water wordt gehouden, begint hij meteen met armpjes te peddelen en met beentjes te trappelen
Wat zijn de belangrijkste vaardigheden om op te volgen bij de ontwikkeling van de baby?
- glimlachen (na 4 tot 6 weken);
- het volgen van een voorwerp met de ogen (na 6 weken);
- het grijpen van een voorwerp (na 2 tot 3 maanden);
- omrollen (na 5 maanden);
- zitten (na 10 maanden);
- fijne motoriek (na 8 maanden)
