Deel 1 Hfst 1: fysische aanpassingen van een pasgeborene aan het extra-uteriene leven

Question 1

Wat is het verschil tussen embryo, foetus, pasgeborene en een zuigeling?

Answer 1

• embryo: gedurende de eerste 12 weken na de conceptie
• foetus: . Na 12 weken
• pasgeborene: Gedurende zijn of haar eerste levensweek
• zuigeling: tot 1 jaar oud

Question 2

Wat gebeurd er tijdens de eerste levensweek van het kind?

Answer 2

• lichaam moet zich aanpassen aan het extra-uterien leven
• tijdens zwangerschap: kind afhankelijk van stofwisseling moeder -> onmiddellijk na geboorte: levensbelangrijke functies snel verwerven

Question 3

Welke vitale functies worden er intra-uterien geregeld door de moeder?

Answer 3

• ademhaling
• bloedsomloop
• lichaamstemperatuur
• spijsvertering

Question 4

Hoe wordt de ademhaling intra-uterien geregeld?

Answer 4

• longen nog niet volledig ontwikkeld
• primitieve ademhalingsbeweging: longen functioneren nog niet
• longen gevuld met vocht, licht bevloeid met bloed
• gasuitwisseling via navelstreng

Question 5

Hoe ziet de bloedsomloop er intra-uterien uit?

Answer 5

• kleine en grote bloedsomloop aanwezig en ontwikkeld
• foetale bloedsomloop <-> verschilt veel met bloedsomloop pasgeborene
• Enkel grote bloedsomloop functioneel -> geen opname van O2 en geen afgifte van CO2 is via longen -> kleine bloedsomloop werkt nog niet

Question 6

Door welke delen word de foetale bloedsomloop onderhouden?

Answer 6

• hart en grote bloedsomloop;
• placenta;
• navelstreng met 3 bloedvaten (1 vene en 2 arteriën)

Question 7

Hoe komt er zuurstofrijk bloed in de foetale bloedsomloop?

Answer 7

Zuurstofgas en voedingsstoffen -> uit bloed van moeder gefilterd door placenta -> via navelvene naar foetus vervoerd -> v. cava inferior in foetus verder hart: rechter atrium

Question 8

Waarom kan men bij de foetale bloedsomloop niet spreken van strikt gescheiden O2-rijke/CO2-arme bloedsomloop?

Answer 8

Onderweg naar hart vanuit navelvene -> aan O2-rijke bloed al afgifte van CO2 en afvalstoffen, van organen
=> foetale bloedsomloop is altijd een beetje gemengd

Question 9

Wat gebeurd er met het foetale bloed eens het toekomt in het rechter atrium?

Answer 9

• klein deel naar longarterie
• rest via foramen ovale naar linker atrium -> linkerventrikel -> aorta -> naar alle delen lichaam gepompt

Question 10

Wat is het foramen ovale?

Answer 10

= fysiologische opening in het septum

Question 11

Waarom wordt er bloed naar de arterie pulmonalis gepompt bij de foetale bloedsomloop?

Answer 11

kleine bloedsomloop nog niet functioneel <-> longen en alle omliggende weefsels van zuurstof en voedingsstoffen te voorzien voor de verdere ontwikkeling

Question 12

Waardoor is er een grote weerstand in de bloedvaten van de longen bij een foetus?

Answer 12

omdat voor de geboorte de longen nog niet volledig ontplooid zijn

Question 13

Wat is het gevolg van de weerstand in de long bloedvaten bij de foetus?

Answer 13

bloed stroomt niet goed van rechter atrium via de a. pulmonalis naar de longen en dreigt rechterharthelft te zwaar belast te worden

Question 14

Hoe wordt de rechterharthelft ontlast van de druk in de long bloedvaten van een foetus?

Answer 14

Via ductus Botalli (ductus arteriosus)= 2de fysiologische opening: verbinding tussen a. pulmonalis en aorta -> bloed van a. pulmonalis naar aorta en grote bloedsomloop afvloeien zonder longen te passeren

Question 15

Wat gebeurt er met het O-arm bloed in de foetale bloedsomloop?

Answer 15

O2-arme bloed met afvalstoffen zal naar placenta teruggebracht worden door bepaalde bekkenarteriën en 2 navelarteriën die hierop aansluiten

Question 16

Hoe wordt de lichaamstemperatuur van een foetus geregeld?

Answer 16

foetus wordt tijdens zwangerschap warm gehouden door moederlichaam en
vruchtwater

Question 17

Hoe ziet het spijsverteringsstelsel van de foetus er uit?

Answer 17

Hoewel de foetus nog niet zelfstandig voedsel verteert, ondergaan de organen die betrokken zijn bij spijsvertering wel een ontwikkeling

Question 18

Hoe zien de mond en slokdarm er uit bij de foetus?

Answer 18

• functioneel
• maar foetus slikt geen voedsel zoals volwassene <-> foetus maakt slikbewegingen -> vruchtwater inslikken -> daarna in de maag => Dit dient als oefening voor slokdarm- en maagfunctie.

Question 19

Hoe ziet de maag er uit bij de foetus?

Answer 19

• nog geen volledige spijsvertering tijdens zwangerschap
• vruchtwater dat foetus inslikt, wordt gedeeltelijk door maag verwerkt en opgenomen in bloedbaan

Question 20

Hoe ziet de lever er uit bij de foetus?

Answer 20

belangrijke rol bij spijsvertering, zelfs nog vóór geboorte. Hij produceert gal, stof die helpt bij vertering en opname van vetten. gal wordt opgeslagen in galblaas, die al aanwezig, maar nog niet volledig functioneel is bij de
foetus

Question 21

Hoe zien de darmen er uit bij de foetus?

Answer 21

-> belangrijke ontwikkeling om absorptie van voedingsstoffen mogelijk te maken
- dunne darmslijmvlies krijgt vlokken en uitstulpingen die bekend staan als ‘villi’ en ‘microvilli’ -> vergroten oppervlak van darmen -> opname van voedingsstoffen efficiënter wordt

Question 22

Hoe ziet de pancreas er uit bij de foetus?

Answer 22

• begint al met productie van spijsverteringsenzymen (zoals amylase)
• geproduceerde enzymen worden echter niet in grote hoeveelheden afgescheiden, omdat foetus nog geen voedsel verteert

Question 23

Wat is de functie van de placenta?

Answer 23

schakel tussen de bloedsomloop van de moeder en die van de foetus ->zuurstof, voedingsstoffen en andere stoffen van moeder naar foetus overgedragen

Question 24

Welke prikkels zullen zorgen voor het direct in stand komen van de ademhaling van een pasgeborene?

Answer 24

• zwelling gelei van Wharton;
• temperatuurverschil;
• openveren van de thorax;
• afklemming van de navelstreng

Question 25

Wat is de gelei van wharton?

Answer 25

Onmiddellijk na partus -> zwelling van gelei van Wharton = gelatineuze substantie in navelstreng -> stromingsweerstand naar placenta neemt toe -> gasuitwisseling via navelstreng en placenta grotendeels belemmerd

Question 26

Wat gebeurd er door de gelei van Wharton?

Answer 26

- zuurstofgehalte in het bloed van de baby daalt en CO2-gehaltestijgt -> acidose (of verzuring) van bloed -> stuurt prikkel naar ademhalingscentrum in hersenstam => zelfstandige ademhaling start

Question 27

Hoe zorgt het temperatuurverschil er voor dat de ademhaling van een pasgeborene opstart?

Answer 27

na geboorte komt baby in vrij koele omgeving terecht <-> Intra-uterien bedroeg temperatuur 36-37°C, => plotse sterke afkoeling -> prikkel zorgt voor gaspreflex

Question 28

Hoe zal het openveren van de thorax helpen bij het opstarten van de ademhaling van een pasgeborene?

Answer 28

Tijdens uitdrijving door smalle baringskanaal wordt thorax van kind flink in elkaar gedrukt. Na geboorte zal thorax openveren, wat eveneens tot gaspreflex leidt

Question 29

Hoe zal het afklemmen van de navelstreng helpen bij het opstarten van de ademhaling van een pasgeborene?

Answer 29

- gasuitwisseling langs navelstreng en placenta onderbroken

Question 30

Wat gebeurd er met de bloedsomloop bij een pasgeborene?

Answer 30

- ademhaling komt tot stand -> longen vullen met lucht -> kleine bloedsomloop functioneel -> longbloedvaten lopen vol met bloed -> belangrijke drukverandering ontstaan in hart

Question 31

Welke drukveranderingen vinden plaats in het hart van de pasgeborene?

Answer 31

* druk in rechterharthelft: daalt t.g.v. toegenomen bloedstroom longen * druk in linkerharthelft: neemt toe t.g.v. toegenomen bloedstroom vanuit longen

Question 32

Wat is het gevolg van de drukverandering extra uterien?

Answer 32

- foramen ovale zal sluiten -> foetale bloedsomloop naar gekende bloedsomloop - ductus Botalli zal onder invloed van toegenomen O2passage in vasoconstrictie gaan en na enkele dagen -> volledig gesloten

Question 33

Wat is een normale lichaamstemperatuur van een pasgeborene?

Answer 33

- 37 à 37,5°C - lichaamstemperatuur mag zeker niet dalen onder 36,5°C - Pasgeborenen: veel gevoeliger voor afkoeling -> verliezen temperatuur heel snel, door snellere ademhaling en groter lichaamsoppervlak

Question 34

Op welke manieren kunnen pasgeborenen hun lichaamstemperatuur verliezen?

Answer 34

* Verdamping * Convectie * Conductie * Radiatie

Question 35

Hoe kan de pasgeborene warmte verliezen via verdamping?

Answer 35

Pasgeborenen kunnen warmte verliezen door verdamping. Dit kan gebeuren als ze nat zijn van bijvoorbeeld vruchtwater tijdens bevalling -> verdampen van vocht van hun huid kan leiden tot afkoeling

Question 36

Hoe kan de pasgeborene warmte verliezen via convectie?

Answer 36

Convectie treedt op wanneer er lucht langs het lichaam van de pasgeborene stroomt en warmte wegdraagt. Een pasgeborene kan bijvoorbeeld afkoelen als hij zich in tochtige ruimte bevindt

Question 37

Hoe kan de pasgeborene warmte verliezen via conductie?

Answer 37

Conductie verwijst naar directe verlies van warmte aan kouder oppervlak -> pasgeborene in contact met koud oppervlak, zoals koude commode of koude ondergrond -> warmte verliezen

Question 38

Hoe kan de pasgeborene warmte verliezen via radiatie?

Answer 38

Radiatiewarmteverlies treedt op wanneer pasgeborene warmte uitstraalt naar kouder oppervlak in omgeving, zoals koude muur

Question 39

Hoe verloopt de voedselopname van de pasgeborene?

Answer 39

kind zal zelf moeten instaan voor zijn voedselopname, via normale spijsvertering en zal met onze hulp gevoed moeten worden

Question 40

Hoe verloopt de voedselopname van de pasgeborene?

Answer 40

Binnen eerste 24 uur na geboorte zal baby eerste ontlasting uitscheiden => meconium = groen-zwarte kleverige substantie -> gevormd tijdens zwangerschap -> vertering vruchtwater

Question 41

Waarom is het belangrijk om het meconium op te volgen?

Answer 41

indien dit niet of onvoldoende gebeurt, moet er verder onderzoek gebeuren om eventuele darmafwijkingen op te sporen

Question 42

Wat moet er worden geobserveerd bij de pasgeborene zijn nieren?

Answer 42

geobserveerd of nieren hun taak volbrengen en dus of er urine geproduceerd wordt binnen eerste 24 uur na geboorte. Zo niet, -> verder onderzoek nodig

Question 43

Hoe werken de nieren in de eerste levensjaren van het kind?

Answer 43

missen vooral concentrerend vermogen -> kleine kinderen sneller dehydrateren dan volwassenen of grotere kinderen

Question 44

Hoe ziet de lever er uit bij een pasgeborene?

Answer 44

orgaan dat na geboorte tijd nodig heeft om tot maximale functie te komen -> lever na geboorte nog erg onrijp kan zijn en dat werking onvoldoende is

Question 45

Wat is het gevolg van de onderontwikkelde lever van de pasgeborene?

Answer 45

- onvoldoende aanwezig zijn van functie -> kan bep. ziektebeelden <-> normale omstandigheden -> kans op deze ziekten verminderen na eerste week na geboorte - verwijderen van medicatiebestanddelen uit lichaam onvoldoende in 1e levensjaren -> lever slaat te veel op -> kind snel geïntoxiceerd