Deel 1 Hfst 1: fysische aanpassingen van een pasgeborene aan het extra-uteriene leven Flashcards
Wat is het verschil tussen embryo, foetus, pasgeborene en een zuigeling?
- embryo: gedurende de eerste 12 weken na de conceptie
- foetus: . Na 12 weken
- pasgeborene: Gedurende zijn of haar eerste levensweek
- zuigeling: tot 1 jaar oud
Wat gebeurd er tijdens de eerste levensweek van het kind?
- lichaam moet zich aanpassen aan het extra-uterien leven
- tijdens zwangerschap: kind afhankelijk van stofwisseling moeder -> onmiddellijk na geboorte: levensbelangrijke functies snel verwerven
Welke vitale functies worden er intra-uterien geregeld door de moeder?
- ademhaling
- bloedsomloop
- lichaamstemperatuur
- spijsvertering
Hoe wordt de ademhaling intra-uterien geregeld?
- longen nog niet volledig ontwikkeld
- primitieve ademhalingsbeweging: longen functioneren nog niet
- longen gevuld met vocht, licht bevloeid met bloed
- gasuitwisseling via navelstreng
Hoe ziet de bloedsomloop er intra-uterien uit?
- kleine en grote bloedsomloop aanwezig en ontwikkeld
- foetale bloedsomloop <-> verschilt veel met bloedsomloop pasgeborene
- Enkel grote bloedsomloop functioneel -> geen opname van O2 en geen afgifte van CO2 is via longen -> kleine bloedsomloop werkt nog niet
Door welke delen word de foetale bloedsomloop onderhouden?
- hart en grote bloedsomloop;
- placenta;
- navelstreng met 3 bloedvaten (1 vene en 2 arteriën)
Hoe komt er zuurstofrijk bloed in de foetale bloedsomloop?
Zuurstofgas en voedingsstoffen -> uit bloed van moeder gefilterd door placenta -> via navelvene naar foetus vervoerd -> v. cava inferior in foetus verder hart: rechter atrium
Waarom kan men bij de foetale bloedsomloop niet spreken van strikt gescheiden O2-rijke/CO2-arme bloedsomloop?
Onderweg naar hart vanuit navelvene -> aan O2-rijke bloed al afgifte van CO2 en afvalstoffen, van organen
=> foetale bloedsomloop is altijd een beetje gemengd
Wat gebeurd er met het foetale bloed eens het toekomt in het rechter atrium?
- klein deel naar longarterie
- rest via foramen ovale naar linker atrium -> linkerventrikel -> aorta -> naar alle delen lichaam gepompt
Wat is het foramen ovale?
= fysiologische opening in het septum
Waarom wordt er bloed naar de arterie pulmonalis gepompt bij de foetale bloedsomloop?
kleine bloedsomloop nog niet functioneel <-> longen en alle omliggende weefsels van zuurstof en voedingsstoffen te voorzien voor de verdere ontwikkeling
Waardoor is er een grote weerstand in de bloedvaten van de longen bij een foetus?
omdat voor de geboorte de longen nog niet volledig ontplooid zijn
Wat is het gevolg van de weerstand in de long bloedvaten bij de foetus?
bloed stroomt niet goed van rechter atrium via de a. pulmonalis naar de longen en dreigt rechterharthelft te zwaar belast te worden
Hoe wordt de rechterharthelft ontlast van de druk in de long bloedvaten van een foetus?
Via ductus Botalli (ductus arteriosus)= 2de fysiologische opening: verbinding tussen a. pulmonalis en aorta -> bloed van a. pulmonalis naar aorta en grote bloedsomloop afvloeien zonder longen te passeren
Wat gebeurt er met het O-arm bloed in de foetale bloedsomloop?
O2-arme bloed met afvalstoffen zal naar placenta teruggebracht worden door bepaalde bekkenarteriën en 2 navelarteriën die hierop aansluiten
Hoe wordt de lichaamstemperatuur van een foetus geregeld?
foetus wordt tijdens zwangerschap warm gehouden door moederlichaam en
vruchtwater
Hoe ziet het spijsverteringsstelsel van de foetus er uit?
Hoewel de foetus nog niet zelfstandig voedsel verteert, ondergaan de organen die betrokken zijn bij spijsvertering wel een ontwikkeling
Hoe zien de mond en slokdarm er uit bij de foetus?
- functioneel
- maar foetus slikt geen voedsel zoals volwassene <-> foetus maakt slikbewegingen -> vruchtwater inslikken -> daarna in de maag => Dit dient als oefening voor slokdarm- en maagfunctie.
Hoe ziet de maag er uit bij de foetus?
- nog geen volledige spijsvertering tijdens zwangerschap
- vruchtwater dat foetus inslikt, wordt gedeeltelijk door maag verwerkt en opgenomen in bloedbaan
Hoe ziet de lever er uit bij de foetus?
belangrijke rol bij spijsvertering, zelfs nog vóór geboorte. Hij produceert gal, stof die helpt bij vertering en opname van vetten. gal wordt opgeslagen in galblaas, die al aanwezig, maar nog niet volledig functioneel is bij de
foetus
Hoe zien de darmen er uit bij de foetus?
-> belangrijke ontwikkeling om absorptie van voedingsstoffen mogelijk te maken
- dunne darmslijmvlies krijgt vlokken en uitstulpingen die bekend staan als ‘villi’ en ‘microvilli’ -> vergroten oppervlak van darmen -> opname van voedingsstoffen efficiënter wordt
Hoe ziet de pancreas er uit bij de foetus?
- begint al met productie van spijsverteringsenzymen (zoals amylase)
- geproduceerde enzymen worden echter niet in grote hoeveelheden afgescheiden, omdat foetus nog geen voedsel verteert
Wat is de functie van de placenta?
schakel tussen de bloedsomloop van de moeder en die van de foetus ->zuurstof, voedingsstoffen en andere stoffen van moeder naar foetus overgedragen
Welke prikkels zullen zorgen voor het direct in stand komen van de ademhaling van een pasgeborene?
- zwelling gelei van Wharton;
- temperatuurverschil;
- openveren van de thorax;
- afklemming van de navelstreng
Wat is de gelei van wharton?
Onmiddellijk na partus -> zwelling van gelei van Wharton = gelatineuze substantie in navelstreng -> stromingsweerstand naar placenta neemt toe -> gasuitwisseling via navelstreng en placenta grotendeels belemmerd
Wat gebeurd er door de gelei van Wharton?
- zuurstofgehalte in het bloed van de baby daalt en CO2-gehaltestijgt -> acidose (of verzuring) van bloed -> stuurt prikkel naar ademhalingscentrum in hersenstam => zelfstandige ademhaling start
Hoe zorgt het temperatuurverschil er voor dat de ademhaling van een pasgeborene opstart?
na geboorte komt baby in vrij koele omgeving terecht <-> Intra-uterien bedroeg temperatuur 36-37°C, => plotse sterke afkoeling -> prikkel zorgt
voor gaspreflex
Hoe zal het openveren van de thorax helpen bij het opstarten van de ademhaling van een pasgeborene?
Tijdens uitdrijving door smalle baringskanaal wordt thorax van kind flink in elkaar gedrukt. Na geboorte zal thorax openveren, wat eveneens tot gaspreflex leidt
Hoe zal het afklemmen van de navelstreng helpen bij het opstarten van de ademhaling van een pasgeborene?
- gasuitwisseling langs navelstreng en placenta onderbroken
Wat gebeurd er met de bloedsomloop bij een pasgeborene?
- ademhaling komt tot stand -> longen vullen met lucht -> kleine
bloedsomloop functioneel -> longbloedvaten lopen vol met bloed -> belangrijke drukverandering ontstaan in hart
Welke drukveranderingen vinden plaats in het hart van de pasgeborene?
- druk in rechterharthelft: daalt t.g.v. toegenomen bloedstroom
longen - druk in linkerharthelft: neemt toe t.g.v. toegenomen bloedstroom
vanuit longen
Wat is het gevolg van de drukverandering extra uterien?
- foramen ovale zal sluiten -> foetale bloedsomloop naar gekende bloedsomloop
- ductus Botalli zal onder invloed van toegenomen O2passage in vasoconstrictie gaan en na enkele dagen -> volledig gesloten
Wat is een normale lichaamstemperatuur van een pasgeborene?
- 37 à 37,5°C
- lichaamstemperatuur mag zeker niet dalen onder 36,5°C
- Pasgeborenen: veel gevoeliger voor afkoeling -> verliezen temperatuur heel snel, door snellere ademhaling en groter lichaamsoppervlak
Op welke manieren kunnen pasgeborenen hun lichaamstemperatuur verliezen?
- Verdamping
- Convectie
- Conductie
- Radiatie
Hoe kan de pasgeborene warmte verliezen via verdamping?
Pasgeborenen kunnen warmte verliezen door verdamping. Dit kan gebeuren als ze nat zijn van bijvoorbeeld vruchtwater tijdens bevalling -> verdampen van
vocht van hun huid kan leiden tot afkoeling
Hoe kan de pasgeborene warmte verliezen via convectie?
Convectie treedt op wanneer er lucht langs het lichaam van de pasgeborene stroomt en warmte wegdraagt. Een pasgeborene kan bijvoorbeeld afkoelen als hij zich in tochtige ruimte bevindt
Hoe kan de pasgeborene warmte verliezen via conductie?
Conductie verwijst naar directe verlies van warmte aan kouder oppervlak -> pasgeborene in contact met koud oppervlak, zoals koude commode of koude ondergrond -> warmte verliezen
Hoe kan de pasgeborene warmte verliezen via radiatie?
Radiatiewarmteverlies treedt op wanneer pasgeborene warmte uitstraalt naar kouder oppervlak in omgeving, zoals koude muur
Hoe verloopt de voedselopname van de pasgeborene?
kind zal zelf moeten instaan voor zijn voedselopname, via normale spijsvertering en zal met onze hulp gevoed moeten worden
Hoe verloopt de voedselopname van de pasgeborene?
Binnen eerste 24 uur na geboorte zal baby eerste ontlasting uitscheiden => meconium = groen-zwarte kleverige substantie -> gevormd tijdens zwangerschap -> vertering vruchtwater
Waarom is het belangrijk om het meconium op te volgen?
indien dit niet of onvoldoende gebeurt, moet er verder onderzoek gebeuren om eventuele darmafwijkingen op te sporen
Wat moet er worden geobserveerd bij de pasgeborene zijn nieren?
geobserveerd of nieren hun taak volbrengen en dus of er urine geproduceerd wordt binnen eerste 24 uur na geboorte. Zo niet, -> verder onderzoek nodig
Hoe werken de nieren in de eerste levensjaren van het kind?
missen vooral concentrerend vermogen -> kleine kinderen sneller dehydrateren dan volwassenen of grotere
kinderen
Hoe ziet de lever er uit bij een pasgeborene?
orgaan dat na geboorte tijd nodig heeft om tot maximale functie te komen -> lever na geboorte nog erg onrijp kan zijn en dat werking onvoldoende is
Wat is het gevolg van de onderontwikkelde lever van de pasgeborene?
- onvoldoende aanwezig zijn van functie -> kan bep. ziektebeelden
<-> normale omstandigheden -> kans op deze ziekten verminderen na eerste week na geboorte - verwijderen van medicatiebestanddelen uit lichaam onvoldoende in 1e levensjaren -> lever slaat te veel op -> kind snel geïntoxiceerd
