CURRENT, RHEUMATOLOGY Flashcards
ποιες αρθροπαθειες ειναι μονοαρθρικες; (5)
αρθριτιδα απο κρυσταλλους (ουρικη, cppd),
σηπτικη αρθριτιδα,
οστεοαρθριτιδα,
lyme’s disease,
απο τραυμα (αιμαρθρο)
σε τι διακρινουμε την πολυαρθριτιδα και ποιες νοσοι απαντωνται σε καθε κατηγορια;
συμμετρικη και ασυμμετρη.
συμμετρικη –> ΡΑ, οστεοαρθριτιδα, ιοι, συστηματικοι νοσοι (πχ συνδετικου ιστου, κακοηθειες),
ασυμμετρη –> ψωριασικη αρθριτιδα και αντιδραστικη αρθριτιδα
αρθρικο υγρο: εμφανιση και λευκοκυτταρα σε φυσιολογικες συνθηκες
διαυγες και αχρωμο με <200 λευκα/mm3
αρθρικο υγρο: εμφανιση και λευκοκυτταρα σε οστεοαρθριτιδα
αχυροχροο, μεχρι 1000 λευκα
αρθρικο υγρο: εμφανιση και λευκοκυτταρα σε αιμορραγικη αρθριτιδα
αιματηρο ή ξανθοχρωματικο, μεχρι 10.000 λευκα
αρθρικο υγρο: εμφανιση και λευκοκυτταρα σε ΡΑ
θολο, κιτρινωπο, 1-50.000 λευκα
αρθρικο υγρο: εμφανιση και λευκοκυτταρα σε σηπτικη αρθριτιδα
θολο, κιτρινωπο, >50.000 λευκα με >90% ουδετεροφιλα,
glykozh mikroterh apo aimatos
τι συμβαινει στην ΟΑ;
εκφυλιση του χονδρου με υπετροφια του οστου της αρθρωσης, ωστοσο η φλεγμονη ειναι ελαχιστη.
κατηγοριες ΟΑ
πρωτοπαθης, που ειναι η πιο συχνη και αφορα κυριως απω και εγγεις μεσοφαλαγγικες, καρπομετακαρπια του αντιχειρα, ισχιο, γονατο, μεταταρσιοφαλαγγικες, και ΟΜΣΣ,
δευτεροπαθης, που συνηθως ακολουθει ειτε τραυματισμος της αρθρωσης ειτε χρονια νοσο που οδηγει σε αυξημενη χρηση ή μεταβολισμο, οπως ειναι ο υπερπαραθυρεοειδισμος, η αιμοχρωματωση, ή η ΡΑ
κλινικη εικονα ΟΑ (5)
- συνηθως εντοπισμενη νοσος με υπουλη εμφανιση,
- αλγος και κριγμος της αρθρωσης, κυριως με την κινηση και επιδεινωση με την παρατεταμενη δραστηριοτητα,
- μείωση του εύρους της κίνησης,
- μικρο διαστημα δυσκαμψιας για 10-15 λεπτα μετα την αναπαυση,
- σε γενικευμενη νοσο μπορει να δουμε οζιδια Heberden στις απω μεσοφαλαγγικες, και οζιδια Bouchard στις εγγεις.
σε παρακεντηση αρθρικου υγρου απο γονατο, ποσα mL ειναι φυσιολογικα;
<3.5 mL
α/α ευρηματα σε ΟΑ (4)
- εξαλειψη μεσαρθριου διαστηματος,
- οστεοφυτα,
- οστεοσκληρυνση,
- κυστεις απο χονδρους
θεραπευτικη αντιμετωπιση ΟΑ (5)
- απωλεια βαρους, ασκηση, φυσικοθεραπειες,
- ΜΣΑΦ και per os αλλα και τοπικα (οσοι εχουν προδιαθεση για εμφανιση ελκους στο ΓΕΣ πρεπει να παιρνουν και γαστροπροστασια),
- ενδοαρθρικές ενέσεις με:
κορτικοστεροειδη, υαλουρονικο, πλασμα πλουσιο σε αιμοπεταλια, σε πιο προχωρημενη νοσο γιατι ανακουφιζουν απο συμπτωματα (δε βελτιωνουν long-term), - δουλοξετίνη (αναστολεας επαναπροσληψης σερετονινης και νορεπινεφρινης) για οσους δεν μπορουν ή δεν ανακουφιζονται απο ΜΣΑΦ και εχουν γενικευμενη νοσο,
- αρθροπλαστικη
αιτια υπερουριχαιμιας (7)
- ιδιοπαθής,
- μειωμένη απέκκριση = ΧΝΝ, διουρητικά (θειαζιδικα και αγκυλης), μετεμμηνοπαυσιακά (τα οιστρογονα προαγουν την αποβολη ουρικου),
- αυξημενη παραγωγη ουρικου = συνδρομο λυσης ογκου, αιμολυτικη αναιμια, χημειοθεραπειες, ψωριαση,
- ανεπαρκειες ενζυμων = lesch-nyhan, von Gierke disease,
- διαιτα πλουσια σε πουρινες = κοκκινο κρεας, θαλασσινα,
- παχυσαρκια, υπνικη απνοια, υπερταση, υπερχοληστερολαιμια,
- υψηλη καταναλωση αλκοολ γιατι τα προϊοντα μεταβολισμου του αλκοολ ανταγωνιζονται το ουρικο οξυ στην αποβολη απο τους νεφρους, αλλα και επειδη αρκετα ποτα περιεχουν πουρινες
κλινικη εικονα ουρικης αρθριτιδας (3)
- οξεια μονοαρθριτιδα με σοβαρη φλεγμονη (αλγος, θερμοτητα, ερυθροτητα, οιδημα της αρθρωσης και ισως πυρετος)(>50% των περιπτωσεων στην MTP του μεγαλου δακτυλου: ποδαγρα),
- απο το ιστορικο, ισως εχει προγηθει η καταναλωση αλκοολ (κυριως μπυρας) ή η αλλαγη σε φαρμακα ή νηστεια σε νοσηλευομενους ασθενεις,
- οι ασθενεις αυτοι μποροι να εχουν τόφους σε πτερυγια ωτος, τενοντες, αρθρωσεις), καθως και νεφρικη νοσο.
διαγνωστικη εξεταση για ουρικη αρθριτιδα
μικροσκοπηση με πολωμενο φως του αρθρικου υγρου, η οποια θα δειξει κρυσταλλους ουρικου που ΔΕΝ εμφανιζουν διπλοδιαθλαστικοτητα.
θεραπεια ουρικης αρθριτιδας σε οξεια φαση (5)
σε οξεια φαση:
1. μεγαλες δοσεις ΜΣΑΦ,
2. αν υπαρχουν αντενδειξεις (ενεργο πεπτικο ελκος, αλλεργια, νεφρικη νοσος) –> κολχικινη (αν η φλεγμονη ξεκινησε μεσα στις τελευταιες 36 ωρες),
3. αν υπαρχει νεφρικη ανεπαρκεια και δεν μπορω να τα δωσω –> κορτικοστεροιεδη,
4. αναστολεις της IL-1 (Anakinra) (oxi FDA approved),
5. αναπαυση και ανυψωση της αρθρωσης με επιθεματα παγου και προστατευτικους κλωβους.
θεραπεια μεταξυ επεισοδιων ουρικης αρθριτιδας (3)
στις ασυμπτωματικες περιοδους:
1. αντιστροφη των παραγοντων κινδυνου για υπερουριχαιμια: αλκοολ, παχυσαρκια, διαιτα με πουρινες, φαρμακα,
2. προφυλαξη με κολχικινη ή ΜΣΑΦ ή κορτικοστεροειδη για 1 βδομαδα σε ασθενεις που προκειται να ξεκινησουν χρονια θεραπεια με φαρμακα,
3. φαρμακα που θα οδηγησουν στη μειωμενη συνθεση ουρικου οξεος:
α. αναστολεις της οξειδασης της ξανθινης = αλλοπουρινόλη ή φεβουξοστάτη,
β. ουρικοζουρικοί παράγοντες (προβενεσίδη),
γ. ουρικάσες (πεγλοτικάση).
ποτε δινω αγωγη σε χρονια υπερουριχαιμια; (3
> 1 επεισοδιο ουρικης αρθριτιδας σε 12 μηνες,
τοφοι,
λιθοι ουρικου στους νεφρους
ποιο φαρμακο ειναι 1ης γραμμης στην υπερουριχαιμια και πως χορηγειται; αε (4)
αλλοπουρινόλη per os:
ξεκιναμε με 100x1 και τιτλοποιουμε αυξανοντας καθε 4 βδομαδες, με μεγιστη δοση 800mg τη μερα.
αε: εξανθημα, πυρετος, πτωση λευκων, αλληλεπιδραση με αλλα φαρμακα
τι ειναι η ψευδοουρικη αρθριτιδα;
η οξεια πυροφωσφορικη αρθροπαθεια, η οποια ειναι οξεια μονοαρθριτιδα, συνηθως μεγαλυτερων αρθρωσεων σε ηλικιωμενους, και συνηθως εκλυεται μετα απο ασθενεια, χειρουργειο ή τραυματισμο.
διαγνωση ψευδοουρικης αρθριτιδας
μικροσκοπηση του αρθρικου υγρου με πολωμενο φως που δειχνει κρυσταλλους με ασθενως θετικη διπλοδιαθλαστικοτητα.
κλινικη εικονα ΡΑ: μυοσκελετικό, το πιο συχνο προτυπο
συνηθεστερα κανει συμμετρικη πολυαρθροπαθεια με οιδημα, πονο, δυσκαμψια, κυριως το πρωι για >30 λεπτα = ΔΕΙΚΤΗΣ ΕΝΕΡΓΟΤΗΤΑΣ, και συχνοτερα στις μετακαρπιοφαλαγγικες, τις εγγυς μεσοφαλαγγικες, τον καρπο και τις μεταταρσιες.
οψιμα σημεια: ωλενια αποκλιση των δακτυλων,
παραμορφωση δακτυλων δικην λαιμου κυκνου,
οπισθιο υπεξαρθρημα του καρπου,
οι αντιχειρες εμφανιζουν δυσμορφια τυπου Ζ,
στη ΡΑ εχουμε επισης τενοντοθυλακιτιδες.
πως μπορει πιο σπανια να εκδηλωθει η ΡΑ απο το μυοσκελετικο;
βεβαια μπορει να μην εκδηλωθει με το συνηθες προτυπο και να εχουμε κατι απο τα παρακατω:
1. οξεια εναρξη με γενικευμενη αρθριτιδα,
2. υποτροπιαζουσα μονο/πολυ αρθριτιδα διαφορων αρθρωσεων (=παλινδρομη ΡΑ),
3. εμμενουσα πολυαρθριτιδα (γονατο, ωμος, ισχιο),
4. συστηματικη νοσο με εξωαρθρικες εκδηλωσεις,
5. εναρξη με πολυμυαλγια-ακαθοριστα ζωστηροειδη αλγη των ακρων,
6. υποτροπιαζοντα προβληματα απο τους μαλακους ιστους (π.χ. παγωμενος ωμος, συνδρομο καρπιαιου σωληνα, de quervain)
εξωαρθρικες εκδηλωσεις της ΡΑ (10)
- μη-ειδικα συμπτωματα, οπως χαμηλη πυρετικη κινηση, μυαλγιες, κοπωση, απωλεια βαρους και νυχτερινες εφιδρωσεις,
- ρευματοειδή οζίδια, σε δερμα (περιοχες με υποκειμενο οστο), και σε πνευμονες (συνδρομο Caplan οταν συνυπαρχουν με ινωση και πνευμονοκονίωση),
- προσβολη των πνευμονων με πλευριτικη συλλογη, πλευριτιδα και διαμεση πνευμονοπαθεια,
- προσβολη των οφθαλμων με σκληριτιδα, μη εξιδρωματικη κερατοεπιπεφυκιτιδα, επισκληριτιδα,
- δευτεροπαθες sjogren,
- αιματολογικες δτχες, με αναιμια χρονιας νοσου, σιδηροπενικη αναιμια λογω αιμορραγιας απο μσαφ, μακροκυτταρικη αναιμια απο μεθοτρεξατη που μειωνει επιπεδα φυλλικου, ουδετεροπενια, Felty, σχεση με λευχαιμια και λεμφωματα,
- συνδρομο καρπιαιου σωληνα,
- προσβολη καρδιας με περικαρδιτιδα μυοκαρδιτιδα, και αυξηση επιπτωσης ΟΣΣ κτλ,
- αγγειακες διαταραχες, δικτυωτη πελιωση κυριως, και φαινομενο Raynaud, υπονυχια εμφρακτα,
- σπληνομεγαλια
ποια αυτοαντισώματα συνδεονται με ΡΑ; (3)
RF (θετικος στο 50-70-% των περιπτωσεων),
anti-CCP (95% ειδικότητα),
ANA (θετικα σε 20% των ασθενων)
σε ποιες καταστασεις εχω θετικο RF περα απο ΡΑ; (10)
Sjogren,
MCTD,
Μεικτή κρυοσφαιριναιμία 2 και 3,
ΣΕΛ,
Πολυ και δερματομυοσίτιδα,
χρονιες λοιμωξεις, κυριως ηπατιτιδα C, συφιλη, φυματιωση, λοιμωδη ενδοκαρδιτιδα,
πνευμονικες νοσοι (διαμεση ινωση, σαρκοειδωση, επαγγελματικες),
πχκ,
κακοηθειες,
μετα απο πολλους εμβολιασμους,
φυσιολογικα ατομα-γηρας
τι αναμενω απο τα ε/ε ασθενους με ενεργη ΡΑ; (6)
- τα αυτοαντισώματα,
- υψηλη ΤΚΕ, CRP,
- αναιμια χρονιας νοσου,
- τα λευκα συνηθως ειναι φυσιολογικα ή ελαφρως αυξημενα, εκτος αν εχω συνδρομο Felty –> ουδετεροπενία,
- αυξημενα αιμοπεταλια,
- η παρακεντηση πασχουσας αρθρωσης θα δειξει φλεγμονη, δηλ.: >3,5mL υγρο, 2.000 εως 75.000 λευκα με >50% πολυμορφοπυρηνα, και αρνητικη καλλιεργεια, και μακροσκοπικα το υγρο θα ειναι ημιδιαφανες εως και αδιαφανες.
α/α σε ΡΑ (4)
- μειωση μεσαρθριου διαστηματος,
- περιαρθρικη οστεοπενια εως και διαβρωσεις,
- οιδημα στους μαλακους ιστους,
- υπεξαρθρημα ή πληρης καταστροφη καρπου
δ/δ ΡΑ και ΟΑ (5)
- στη ΡΑ εχουμε συχνα συμμετρική προσβολη των αρθρωσεων και συχνα προσβολη του καρπου και των εγγυς μεσοφαλαγγικών, ενω στην ΟΑ οχι,
- στην ΟΑ δεν εχουμε εξωαρθρικες εκδηλωσεις οπως στην ΡΑ,
- στην ΟΑ η ξεκουραση ανακουφιζει τον ασθενη, ενω στη ΡΑ η ξεκουραση οδηγει σε δυσκαμψια (π.χ. πρωινη),
- στην αρθροκεντηση θα εχουμε φλεγμονωδη στοιχεια στη ΡΑ, ενω οχι στην ΟΑ,
- στη ΡΑ εχουμε αυτοαντισωματα
διαγνωστικα κριτηρια ΡΑ
Α. Συμμετοχή αρθρώσεων:
1 μεγαλη αρθρωση = 0,
2-10 μεγαλες αρθρωσεις = 1,
1-3 μικρες αρθρωσεις = 2,
4-10 μικρες αρθρωσεις = 3,
>10 αρθρώσεις με τουλάχιστον 1 μικρή = 5
(μικρή άρθρωση = μετακαρπιοφαλαγγικές και μεσοφαλαγγικές),
Β. Ορολογικές εξετάσεις:
αρνητικος RF και anti-CCP = 0,
χαμηλα θετικος RF ή μικρος τιτλος anti-CCP= 2,
ψηλα θετικος RF ή μεγαλος τιτλος anti-CCP = 3,
Γ. Δείκτες φλεγμονής:
παθολογική ΤΚΕ/CRP =1,
Δ. Διάρκεια συμπτωμάτων:
τουλάχιστον 6 εβδομάδες = 1
βαθμός τουλάχιστον 6 = διάγνωση
θεραπεία ΡΑ
- κορτικοστεροειδή σε χαμηλές δόσεις (π.χ. πρεδνιζόνη 5-10mgx1 per os), γιατι εχουν αντιφλεγμονωδη δραση και μειωνουν το ρυθμο καταστροφης των αρθρωσεων, βοηθωντας τα τροποποιητικα της νοσου DMARDS να δρασουν, γιατι αργουν,
- συνθετικά DMARDS: μεθοτρεξατη (εκλογης), σουλφασαλαζίνη, λεφλουνομιδη, υδροξυχλωροκίνη (για ελονοσια ειναι κανονικα) και αναστολεις Janus κινασών,
- βιολογικά DMARDS, δηλαδή οι βιολογικοί παράγοντες, οι οποίοι διακρίνονται στους anti-TNFa και τους non-anti-TNFa (anastoleis allwn kyttarokinwn),
- συνδυασμός των ανωτέρω, με τον πιο χρησιμοποιούμενο να είναι μεθοτρεξάτη + anti-TNFα
α/ε μεθοτρεξάτης (6)
- ΓΕΣ διαταραχές και στοματίτιδα με ελκη στοματος,
- πανκυτταροπενία (συνηθέστερα λευκοπενία και θρομβοπενία),
- ηπατοτοξικότητα (γενική και βιοχημικό κάθε 12 εβδομάδες) και νεφροτοξικότητα,
- υπαρχει συσχετιση με Β- λεμφωματα και νεοπλασιες του δερματος,
- τερατογονος δραση,
- πνευμονιτιδες,
- επιδεινωση ή προκληση των ρευματικων οζων!
αντενδειξεις για μεθοτρεξατη (3)
- εγκυμοσυνη,
- χρονια ηπατιτιδα ή αλκοολισμός,
- νεφρικη δυσλειτουργια (GFR<30mL/min/1.73m^2)
τι ειναι ο RF
ειναι ενα IgM αυτοαντίσωμα εναντι του Fc τμηματος της IgG
ποιες αρθρωσεις δεν προσβαλλει η ΡΑ;
απω μεσοφαλαγγικες και ΣΣ (με εξαιρεση την ΑΜΣΣ)
αρνητικοι προγνωστικοι παραγοντες ΡΑ (4)
- νεαροτερη ηλικια διαγνωσης,
- ανω των 20 διογκωμενων αρθρωσεων,
- υψηλη ΤΚΕ, rf,
- εξωαρθρικη νοσος
με τι συγχορηγουμε τη μεθοτρεξατη;
Στοματίτιδα, ναυτία, διάρροια και πιθανόν αλωπεκία μπορεί να ελεγχθούν με συγχορήγηση φυλλικού
τι ειναι η νοσος του Still των ενηλικων;
Οξύ εμπύρετο σύνδρομο σε ενηλίκους, με προσβολή πολλών οργάνων η διαγνωση του οποιου τιθεται εξ αποκλεισμου
αιτιοπαθογενεια νοσου στιλλ των ενηλικων
ΑΓΝΩΣΤΗ
Πιθανολογούνται λοιμώδεις παράγοντες, κυρίως ιοί.
Φαίνεται ότι στην παθογένεια ενέχεται καθοριστικά η IL-1, επειδή η χορήγηση φαρμάκων που την αναστέλλουν [Anakinra (IL-1Ra), canakinumab (anti-IL-1β mAb)] είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική σε ανθεκτικές μορφές.
κλινικη εικονα νοσου στιλλ των ενηλικων (7)
- επεισοδια υψηλου πυρετου (>39),
- salmon-pink κηλιδοβλατιδωδες εξανθημα κορμου και εγγυς τμηματων των ακρων, και ακολουθα τα πυρετικα κυματα,
- συμμετρικη πολυαρθριτιδα,
- σπληνομεγαλια,
- πολυορογονίτιδα,
- τραχηλικη λεμφαδενοπαθεια και μη-εξιδρωματικη φαρυγγιτιδα,
- κοιλιακο αλγος, πολλες φορες μιμειται οξεια κοιλια
E/E se noso still twn enhlikwn (4)
- αρνητικος ελεγχος για αυτοαντισωματα,
- αυξημενοι δεικτες φλεγμονης: crp, τκε,
- πολυ αυξημενη φερριτινη,
- λευκοκυτταρωση, ισως θρομβοκυτταρωση και αναιμια χρονιας νοσου
τι θνησιμοτητα εχει η νοσος still kai απο τι πεθαινουν; (3)
9%
απο dic, kardiakes epiplokes, hpatikh aneparkeia
therapeia nosou still enhlikwn (4)
- msaf sthn okseia fash,
- se mh antapokrish kortikosteroeidh se ypshles doseis,
- se xronia polyarthritida DMARDs (MTX),
- IL-1β blockers se anthektikes periptwseis
δ/δ ασθενους με οξεια μονοαρθριτιδα (4)
- λοιμώδη (γονοκοκκος, staph. aureus, lyme’s κ.α.),
- κρυσταλογγενείς,
- συστηματικές νόσοι (ψωριασική αρθρ, αντιδραστική, εντεροπαθητική, RA, SLE, σαρκοείδωση, behcet),
- μη-φλεγμονώδη αίτια: αμυλοείδωση, οστεονέκρωση από δρεπανοκυτταρική νόσο, όγκοι, αίμαρθρο, κάταγμα, οστεοαρθρίτιδα
παθογονα σηπτικης αρθριτιδας
80% gram +, s.aureus, str. pyogenes, str. pneumoniae,
20% gram -
ποιοι ιοι κανουν αρθριτιδες;; (5) και τι κλινικο προτυπο;
ηπατιτιδας,
ερυθρας,
παρβο,
hiv,
εντεροιοι.
κατα κανονα συμμετρικη πολυαρθριτιδα
ποιοι ιοι κανουν αρθριτιδες;; και τι κλινικο προτυπο;
ηπατιτιδας,
ερυθρας,
παρβο,
hiv,
εντεροιοι.
κατα κανονα συμμετρικη πολυαρθριτιδα
σε ποιο σταδιο η lyme κανει αρθριτιδα και τι;
στο 3ο σταδιο, δηλ. περιπου 5 μηνες μετα το τσιμπημα του κροτωνα, κανει ολιγοαρθριτιδα που συνοδευεται απο νευρολογικα συμπτωματα
Ποιό φάρμακο χορηγούμε στην ασυμπτωματική υπερουριχαιμία?
ΚΑΝΕΝΑ
επιδημιολογια ΣΕΛ
κυριως νεαρες γυναικες αναπαραγωγικης ηλικιας.
το peak ειναι 15-40 ετη
10:1 γυναικες ανδρες,
περισσοτερο αφροαμερικανικη φυλη
γιατι τα αυτοανοσα προσβαλλουν συχνοτερα τις γυναικες;
λογω των οιστρογονων τα οποια αυξανουν την ανοσολογικη αποκριση.
τα ανδρογονα την καταστελλουν
περιβαλλοντικοι παραγοντες που σχετιζονται με την εμφανιση ΣΕΛ; (5)
φυσικοι παραγοντες (uv aktinovolia),
βαρεα μεταλλα (πυριτιο, υδραργυρος),
λοιμωδεις παραγοντες (ebv, cmv),
διαιτητικοι παραγοντες (alfalfa),
φαρμακα (προκαιναμιδη, υδραλαζινη), γενικα φαρμακα που προκαλουν υπο-μεθυλιωση του dna γιατι αυξανουν την εκφραση σχετικων με τον ΣΕΛ γονιδιων
κλινική εικόνα ΣΕΛ (13)
- συστηματικά άτυπα συμπτώματα: πυρετός >38.3, ανορεξία, αδιαθεσία, λεμφαδενοπάθεια και απώλεια βάρους,
- δερμα:
οξυς δερματικος λυκος = χαρακτηριστικό εξάνθημα στα ζυγωματικά δίκην πεταλούδας, το οποίο ειναι επιπεδο ή επηρμενο ερυθημα που εχει ταση να αφηνει ελευθερες τις ρινοχειλικες πτυχες (μεχρι 50% των ασθενων)
χρονιος δερματικος λυκος = δισκοειδες εξανθημα, με ερυθηματωδεις πλακες με κερατινικη απολεπιση και θυλακικα βυσματα με ή χωρις ατροφικες ουλες, που προσβαλλει ωτα, παρειες, τριχωτο κεφαλης, μετωπο και στηθος,
- μη ουλωτική αλωπεκία,
- έλκη στόματος-ρινός,
- υμενίτιδα (προσβολή 2 ή περισσοτέρων αρθρώσεων που εκδηλωνεται ειτε με ευαισθησια ειτε με >30 λεπτα πρωινη δυσκαμψια),
- ορογονιτιδα (πλευριτιδα, περικαρδιτιδα),
- προσβολη των νεφρων, με παρουσια πρωτεϊνουριας >0.5g/d ή κυλινδρων ερυθρων, διαμεση νεφριτιδα, σπειραματονεφριτιδα,
- νευρολογικες εκδηλωσεις: σπασμοι, ψυχωση, πολλαπλη μονονευριτιδα, μυελιτιδα, νευροπαθεια περιφερικη ή κρανιακων νευρων, εγκεφαλιτιδα, οξεια συγχυτικη κατασταση,
- αίμα:
-αιμολυτικη αναιμια (αυξημενα ΔΕΚ, μειωμενη απτοσφαιρινη, αυξημενη εμμεση χολερυθρινη, αυξημενη LDH, θετικη coombs),
-λευκοπενια (<4.000),
-θρομβοπενια (<100.000),
- οφθαλμος: κερατοεπιπεφυκιτιδα και αγγειακη αμφιβληστροειδοπαθεια,
- συνδρομο Libman Sacks –> μη λοιμωδης ενδοκαρδιτιδα,
- εμφρακτα στις παρωνυχιες περιοχες και φαινομενο raynaud