CURRENT, ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗ Flashcards
θεραπεια υπερκαλιαιμιας (6)
Για τη σταθεροποιηση του ασθενούς σε επείγουσα βάση:
1. IV γλυκονικό ασβέστιο, για προστασία του μυοκαρδίου από αρρυθμίες:
10mL δ/τος 10% σε 2-3 λεπτά,
- 1 lt ορού δεξτρόζης και 15-20 μονάδες κρυσταλλικής ινσουλίνης (βάζει Κ στα κύτταρα),
- διττανθρακικό νάτριο, οταν οι ασθενείς έχουν κάνει μεταβολική οξέωση
- β-διεγέρτες, οι οποίοι όπως και η ινσουλίνη βάζουν Κάλιο στα κύτταρα,
Αφού γίνουν τα παραπάνω:
- διουρητικά, κυρίως της αγκύλης και κυρίως σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια ή υποαλδοστερονισμό,
- ρητίνες ανταλλαγής ιόντων
αίτια μεταβολικής οξέωσης (5+6)
διακρίνεται σε μεταβολικη οξεωση με αυξημενο και με φυσιολογικο χασμα ανιοντων (φυσιολογικη τιμη 12+/-2)
αυξημενο χασμα ανιοντων:
1. Κετόνες (σδ, αλκοολ),
2. γαλακτικό (καταπληξια, λοιμωξη, ιστικη υποξια),
3. ουρικο οξυ (νεφρικη ανεπαρκεια),
4. σαλικυλικα, αιθανολη, μεθανολη,
5. ραβδομυολυση,
φυσιολογικο χασμα ανιοντων:
1. νεφρικη σωληναριακη οξεωση τυπου 2,
2. ακεταζολαμιδη,
3. διαρροια,
4. νοσος Addison,
5. παγκρεατικο συριγγιο,
6. καταποση χλωριουχου αμμωνιου
ε/ε μεταβολικης οξεωσης (3)
- μειωμενο pH, HCO3, pCO2,
- χασμα ανιοντων μπορει φυσιολογικο ή αυξημενο,
- υπερκαλιαιμια ισως
αιτια υπεραμυλασαιμιας (6+9+6)
τα χωριζουμε σε παγκρεατικα, κοιλιακα και μη-παγκρεατικα.
1. παγκρεατικα:
οξεια και χρονια παγκρεατιτιδα,
ψευδοκυστη παγκρεατος,
παγκρεατικο αποστημα,
ογκοι του παγκρεατος,
παγκρεατογενης ασκιτης,
παγκρεατικος τραυματισμος,
- μη-παγκρεατικα:
μακροαμυλασαιμια,
νεφρικη ανεπαρκεια,
νοσοι σιελογονων αδενων (παρωτιτιδα, σιελαδενιτιδα, τραυματισμος),
υπεραμυλασαιμια απο ογκο (εκτοπη παραγωγη),
καρκινωμα πνευμονα, οισοφαγου, προστατη, ωοθηκων, πολλαπλουν μυελωμα, μαστου,
κετοξεωση,
εγκαυματα,
κυηση,
εγκεφαλικο τραυμα, - κοιλιακα νοσηματα:
χολοκυστιτιδα, χοληδοχολιθιαση,
διατρηση πεπτικου ελκους,
εντερικη αποφραξη,
περιτονιτιδα,
σκωληκοειδιτιδα,
εμφρακτο μεσεντεριου αρτηριας
αίτια υπερκαλιαιμίας (6)
- αυξημένη έξοδος καλίου από τα κύτταρα:
α. μεταβολική οξέωση,
β. έλλειψη ινσουλίνης και υπεργλυκαιμία,
γ. φάρμακα (b-blocker, δακτυλίτιδα),
δ. ραβδομυόλυση,
ε. εγκαύματα,
στ. νόσος του Addison,
ζ. αυξημένη καταστροφή κυττάρων (π.χ. σύνδρομο λύσης όγκου, crash syndrome),
η. υπερκαλιαιμική παροδική παράλυση, - αυξημένη πρόσληψη Καλίου σε ασθενείς με νεφρική νόσο:
α. τροφές πλούσιες σε κάλιο,
β. μαζικές μεταγγίσεις αίματος, - ψευδουπερκαλιαιμία:
α. σημαντική θρομβοκυττάρωση (>750.000) ή λευκοκυττάρωση (>50.000) με απελευθέρωση του ενδοκυττάριου τους καλίου,
β. αιμόλυση κατά την αιμοληψία, - νεφρική νόσος, είτε οξεία είτε χρόνια,
- υποαλδοστερονισμός (addison’s, type IV σωληναριακή οξέωση, ηπαρίνη, κετοκοναζόλη),
- φάρμακα που αναστέλλουν την αποβολή καλίου, όπως τα καλιοσυντηρητικά διουρητικά, τα ΜΣΑΦ, τριμεθοπρίμη, κυκλοσπορίνη κ.α.
πώς ο διαβήτης προκαλεί υπερκαλιαιμία; (4)
- έλλειψη ινσουλίνης, η οποια επαγει την εκφραση της ATPασης Να/Κ, και ουσιαστικα βαζει καλιο μεσα στα κυτταρα,
- υπορενιναιμικός υποαλδοστερονισμός και διαβητικη νεφροπαθεια,
- υπερωσμωτικότητα του πλάσματος λόγω υπεργλυκαιμίας: το καλιο βγαινει απο τα κυτταρα μαζι με το νερο, ωστε να αντιρροπιστει η υπερωσμωτικοτητα,
- η φαρμακευτικη αγωγη των διαβητικων, κυριως τα καλιοσυντηρητικα διουρητικα, οι β-αποκλειστες και οι αναστολεις ρενινης
Σε μεταβολική οξεωση τι μεταβολή περιμένω να έχω στο κάλιο;
στην οξεωση, εχουμε υπερκαλιαιμια, καθως η εισοδος H+ στα κυτταρα οδηγει σε εξοδο Κ+.
για καθε 0.1 που πεφτει το pH εχουμε αυξηση του καλιου κατα 0.7mEq/L (οχι σε γαλακτικη οξεωση ή κετοξεωση)
αιτια γαλακτικης οξεωσης (3)
Type A γαλακτικη οξεωση (η πιο συνηθης):
Ιστική υποξία (λογω σηψης, καρδιογενους ή αιμορραγικου σοκ, ισχαιμια μεσεντεριου, αναπνευστικη ανεπαρκεια, δηλητηριαση απο μονοξειδιο του ανθρακα)
Τυπου Β γαλακτικη οξεωση:
σε καταστασεις οπου δε χρησιμοποιειται το μιτοχονδριακο οξυγονο π.χ. ΣΔ, ηπατικη νοσος, νεφρικη νοσος, ανεπαρκεια θειαμινης, λευχαιμια,
τοξινες, οπως η αιθανολη, η μεθανολη, η ΜΕΤΦΟΡΜΙΝΗ, η ισονιαζιδη.
υπαρχει και η D-lactic acidosis σε ασθενης με συνδρομο βραχεος εντερου, μετα τα γευματα…
Τι θα πάθει κάποιος αν καταπιεί ψυκτικό υγρό ;
βαριά μεταβολική οξέωση
αίτια υπερνατριαιμίας (5)
Συνήθως λόγω απώλειας ύδατος μεγαλύτερη από την απώλεια νατρίου:
- απωλεια υγρων χωρις αποκατασταση (π.χ. διαρροια, έμετοι, εγκαυματα),
- αποιος διαβητης (μεγαλος ογκος ουρων, μπορει μετα απο ΚΕΚ ή νευροχειρουργικη επεμβαση κοντα σε υποφυση),
- ωσμωτικη διουρηση λογω υπεργλυκαιμιας ή μαννιτολης,
- πρωτοπαθης αλδοστερονισμος (σπανια σοβαρη υπερνατριαιμια, θα εχει υπερταση, υποκαλιαιμια και μεταβολικη αλκαλωση λογω αυξησης των διττανθρακικων),
- ιατρογενης: σε λανθασμενη διορθωση με IV υγρα (υπερβολικη χορηγηση φυσιολογικου ορου)
αίτιο υπερογκαιμικής υπερνατριαιμίας;
χορήγηση υπέρτονου διαλύματος
Κλινική εικόνα υπερνατριαιμίας (5)
- αφυδάτωση,
- ορθοστατική υπόταση,
- ολιγουρία,
- λήθαργος, ευερεθιστότητα, αδυναμία στην αρχή
- υπερθερμία, ντελίριο, σπασμοί και κώμα σε σοβαρή
υποκαλιαιμική περιοδική παράλυση
ανηκει στις περιοδικες παραλυσεις, οι οποιες ειναι επικρατως κληρονομουμενες καναλοπαθειες, οι οποιες σχετιζονται με διαταραχη της ευαισθησιας των διαυλων καλιου.
η υποκαλιαιμική σχετιζεται με το ξυπνημα, την ασκηση και τα βαρια γευματα, και διατηρειται για αρκετες ημερες.
η υπερκαλιαιμικη σχετιζεται με ασκηση αλλα διαρκει λιγοτερο απο 1 ωρα.
αίτια υπερασβεστιαιμίας
- αυξημένη πρόσληψη ή απορρόφηση:
περίσσεια βιταμίνης D/Α ή σύνδρομο Milk-Alkali, - διαταραχές του ενδοκρινικού:
πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός,
δευτεροπαθής ή τριτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός,
μεγαλακρία,
ανεπάρκεια επινεφριδίων,
φαιοχρωμοκύττωμα,
θυρεοτοξίκωση, - νεοπλάσματα:
όγκοι που παράγουν PTH ή σχετιζόμενα πεπτίδια (κυρίως πνεύμονα, ωοθήκες, νεφρούς),
πολλαπλούν μυέλωμα (διαταραχή οστεοκλαστικής δραστηριότητας),
λέμφωμα που παράγει καλσιτριόλη, - άλλα αίτια:
φάρμακα (θειαζιδικά, λίθιο),
κοκκιωματώδεις νόσοι λόγω καλσιτριόλης,
ακινητοποίηση,
οικογενής υπερασβεστιουρία,
paget Νόσος οστών
πρωτοπαθης υπερπαρα και νεοπλασματα το 90% των περιπτωσεων
Κλινική εικόνα υπασβεστιαιμίας (9)
SPASMODIC
1. σπασμοί (σημείο Trousseau),
2. περιστοματικές αιμωδίες,
3. Άγχος, ευερεθιστοτητα, παραλογισμος,
4. επιληψια,
5. αυξημενος μυϊκος τονος = τετανια (hallmark), και στους λειους μυες: κωλικος, εκπνευστικος συριγμος, δυσφαγια,
6. δτχες προσανατολισμου σε χωρο, χρονο, προσωπα και συγχυση,
7. δερματιτιδα (ατοπικη, αποφολιδωτικη),
8. ερπητοειδες κηριο (υπασβεστιαιμια και φλυκταινες στην εγκυμοσυνη),
9. chvostek, choreoathetosis, cataract, cardiomyopathy