CURRENT, RESPIRATORY Flashcards
Ευρήματα πλευριτικής συλλογής από ΦΕ (5)
Επισκόπηση = ασυμμετρη εκπτυξη του θωρακικου τοιχωματος και καθυστερης της πλευρας οπου υπαρχει η συλλογη,
Ψηλαφηση = μειωμενες φωνητικες δονησεις στο σημειο οπου υπαρχει η συλλογη,
Ακροαση = απουσια φυσιολογικου ΑΨ στο σημειο της συλλογης, βρογχικη αναπνοη (πανω απο το ανωτατο σημειο της συλλογης, οπου ο πνευμονας πιεζεται) και αιγοφωνια (το Ε που προφερει ο ασθενης ακουγεται ως Α με το στηθοσκοπιο), ηχος υπεζωκοτικης τριβης,
Επικρουση = πετρωδης αμβλυτητα στο σημειο της συλλογης,
σημεια απο τη νοσο που οδηγησε στην πλευριτικη συλλογη: π.χ. αν ειναι λογω κακοηθειας, ισως πληκτροδακτυλια, λεμφαδενοπαθεια, μπορει να εχουμε σημεια καρδιακης ανεπαρκειας, υποθυρεοειδισμου, ΡΑ, ΣΕΛ, ηπατικη νοσο
θεραπεια χρονιου ασθματος (7)
- διακοπη καπνισματος, απωλεια βαρους, αποφυγη επιβαρυντικων παραγοντων, εκπαιδευση για ροομετρο (μετρηση PEF), συμβουλες για επειγουσα κατασταση + μεθοδος Papworth,
- Στάδιο 1 =
εισπνεομενος β2-αγωνιστης βραχειας δρασης για ανακουφιση συμπτωματων.
Αν χρησιμοποιουνται πανω απο 1 φορα τη μερα ή υπαρχουν συμπτωματα τη νυχτα –> - Στάδιο 2 =
+ σταθερη δοση εισπνεομενου κορτικοστεροειδους ή τιτλοποιηση, - Στάδιο 3 =
+β2 - αγωνιστης μακρας διαρκειας (π.χ. σαλμετερολη 0.5mg / 12hrs,
+/- ανταγωνιστη λευκοτριενίων (π.χ. μοντελουκαστη) ή απο του στοματος θεοφυλλινη (αναστελλει τη φωσφοδιεστεράση–>αυξανει cAMP–>μειωση βρογχοσπασμου), - Στάδιο 4 =
+θεοφυλλίνη βραδείας αποδεύσμευσης απο το στόμα
+ β2 αγωνιστης βραδειας αποδεσμευσης απο το στομα ή ανταγωνιστης λευκοτριενιων, - Στάδιο 5 =
συστηματικη αγωγη με πρεδνιζολονη απο το στομα (1 δοση τη μερα) + υψηλη δοση εισπνεομενων στεροειδων
υπαρχει το χρωμογλυκικό νάτριο (σταθεροποιητης μαστοκυτταρων), που μπορει να χρησιμοποιηθει ως προφυλαξη στο ηπιο ασθμα και στο ασθμα που εκλυεται απο ασκηση,
υπαρχει και το omalizumab που ειναι αντι-IgE μονοκλωνικο αντισωμα που χρησιμοποιειται σε αυστηρα επιλεγμενους ασθενεις με επιμονο αλλεργικο ασθμα και χορηγειται ως υποδορια ενεση καθε 2-4 εβδομαδες αναλογα με τη δοση.
θεραπεια οξειας ασθματικης κρισης (8)
- χορήγηση οξυγόνου για κορεσμο >94%,
- σαλβουταμόλη 5mg (ή τερβουταλίνη 10mg) σε νεφελοποιητή με οξυγόνο,
- σε σοβαρή κρίση +ιπρατρόπιο 0.5mg/6ωρες,
- υδροκορτιζόνη IV 100mg ή πρεδνιζολόνη 40-50mg PO,
- επανεκτίμηση σε 15 λεπτά, και αν PEF<75% επαναληψη σαλβουταμολης καθε 15 λεπτα + ΗΚΓ για αρρυθμιες,
- σκεφτομαι χορηγηση Μαγνησίου 1.2-2g IV μεσα σε 20 λεπτα αν δεν εχω ανταποκριση στη θεραπεια,
- αν ο ασθενης βελτιωθει –> συνεχιση σαλβουταμολης +/- ιπρατρόπιο για 6 ωρες, και καθε μερα πρεδνιζολονη 40-50mg PO για 7 ημερες και εντονη παρακολουθηση. εξιτηριο αν το PEF>75% 1 ωρα μετα τη θεραπεια,
- αν ο ασθενης δε βελτιωθει –> αμινοφυλλίνη ή IV σαλβουταμόλη και επικοινωνία με ΜΕΘ
αιτια πλευριτικης συλλογης (3+4)
με βαση το αιτιο εχουμε διακριση σε διιδρωμα και εξιδρωμα.
Διίδρωμα =
1. αυξηση της φλεβικης πιεσης, δηλ. καρδιακη ανεπαρκεια, περιοριστικη περικαρδιτιδα, υπερφορτωση με υγρα,
2. υποπρωτεϊναιμια, δηλ. κιρρωση, νεφρωσικο, δυσαπορροφηση κτλ,
3. υποθυρεοειδισμος και συνδρομο Meigs (δεξια πλευριτικη συλλογη και ινωματα ωοθηκων,
Εξίδρωμα = λογω αυξημενης διαπερατοτητας των υπεζοκωτικων τριχοειδικων αγγειων, στα πλαισια λοιμωξης, φλεγμονης ή κακοηθειας =
1. πνευμονια, φυματιωση,
2. πνευμονικο εμφρακτο,
3. ΡΑ, ΣΕΛ,
4. βρογχογενες καρκινωμα, κακοηθεις μεταστασεις, λεμφωμα, μεσοθηλιωμα, καρκινωματωδης λεμφαγγειιτιδα
πλευριτικό υγρό στα ΤΕΠ: φυσική εξέταση και διαχείριση (3)
τα ευρηματα της ΦΕ οπως εχουν περιγραφει, και:
- α/α θωρακα που θα δειξει ασαφοποιηση των πλευροδιαφραγματικων γωνιων, ενω οι μεγαλυτερες εμφανιζονται ως σκιασεις με πυκνοτητα υγρου με κοιλο ανω οριο.
Αν το ανω οριο ειναι μια τελειως οριζοντια ευθεια τοτε υπαρχει και πνευμοθωρακας, - υπερηχογραφημα για τη διαπιστωση της παρουσιας πλευριτικου υγρου και για την καθοδηγηση της θεραπευτικης ή διαγνωστικης παρακεντησης,
- διαγνωστική παρακέντηση:
βρισκω τα ανω ορια της συλλογης με επικρουση, και επιλεγω ενα σημειο 1 ή 2 μεσοπλευρια διαστηματα πιο κατω (οχι πολυ χαμηλα και παμε στην κοιλια).
εγχυση λιδοκαϊνης στον υπεζοκωτα, και τρυπαμε το ΑΝΩ χειλος της καταλληλης πλευρας. Αναρροφηση 10-30 mL υγρου, και το στελνουμε στο εργαστηριο για εξετασεις κτλ
δ/δ αιμόπτυσης (8)
- λοιμώξεις = οξειες και χρονιες βρογχιτιδες, πνευμονια, φυματιωση, ασπεργιλλωση,
- Ca πνευμονα,
- πνευμονικη υπερταση, συνηθως λογω πνευμονικης εμβολης ή στενωσης μιτροειδους,
- ιατρογενης, μετα απο βιοψια, ληψη αντιπηκτικων, τραυματισμος πνευμονικης αρτηριας,
- αμυλοειδωση και ενδομητριωση,
- συστηματικα νοσηματα: αγγειίτιδες, goodpasture, ΣΕΛ, behcet, αιμοσιδήρωση,
- ψευδοαιμοπτυση,
- βρογχεκτασίες
προσεγγιση ασθενους με αιμοπτυση
ABCDE και αιμοδυναμικη σταθεροποιηση σε ολους τους ασθενεις ειναι το πρωτο πραγμα.
διαχωριζουμε:
α. μαζικη αιμοπτυση (περιπου 5-15% των περιστατικων αιμοπτυσης, και αδρα οταν εχουμε >100mL/h)
β. απειλητικη για τη ζωη αιμοπτυση (αιμοδυναμικη ασταθεια, αποφραξη αεραγωγου, δτχες ανταλλαγης αεριων),
γ. μη-μαζικη αιμοπτυση.
Οι ασθενεις με μαζικη ή/και απειλητικη για τη ζωη αιμοπτυση απαιτουν αμεση σταθεροποιηση.
Αν ειναι σταθεροι = αξονικη και βρογχοσκοπηση,
Ασταθεις = επειγουσα βρογχοσκοπηση και βρογχοσκοπικη αιμοσταση.
Αν προκειται για μη-μαζικη αιμοπτυση πηγαινουμε συντηρητικα.
Σε καθε περιπτωση πρεπει να γινουν εξετασεις για τη διερευνηση του αιτιου:
1. α/α θωρακος προσθιοπισθια και πλαγια = πνευμονια, νεοπλασματα, σπηλαιοποιηση, χρονια πνευμονικη νοσος,
- ε/ε: διασταυρωση για ομαδα αιματος, αερια αιματος, γενικη αιματος (αναιμια, λοιμωξη, θρομβοπενια),
βιοχημικος ελεγχος (π.χ. συμμετοχη νεφρου goodpasture),
ηπατικη βιοχημεια (προχωρημενη ηπατικη νοσος –> θρομβοπενια),
προφιλ πηκτικοτητας του ασθενους,
δεικτες φλεγμονης, ιδιαιτερα CRP και προκαλσιτονινη –> λοιμωξεις (το συχνοτερο αιτιο αιμοπτυσης) και αυτοανοσα,
περαιτερω διερευνηση αν προκειται για αυτοανοσα,
καλλιεργεια πτυελων.
Αλλες εξετασεις για ανιχνευση της εστιας της αιμορραγιας:
1. CT θωρακος με IV σκιαγραφικο, συνηθως σε ασθενεις που ειναι αιμοδυναμικα σταθεροι,
2. Βρογχοσκοπηση, συνηθως στους ασταθεις, μπορει να γινει και σε επειγουσα βαση.
Η βρογχοσκοπηση ειναι ανωτερη της CT στο να βρει την εστια της αιμορραγιας, αλλα οχι ανωτερη στο να αναδειξει την υποκειμενη παθολογια.
α/α σε χρονια αποφρακτικη πνευμονοπαθεια (6)
Γενικα η α/α θωρακος δεν ειναι καλη εξεταση για τη διαγνωστικη προσεγγιση της ΧΑΠ, αλλα βοηθαει σε επεισοδια παροξυσμου, καθως και στον ελεγχο του αν υπαρχουν συνοδα προβληματα (π.χ. ινωση, καρδιομεγαλια, βρογχιεκτασιες)
- σημεια υπεραερισμου (barrel chest),
- επιπεδωση ημιδιαφραγματων (πιεση απο πνευμονες που εχουν αυξηθει σε ογκο),
- διαταση πνευμονικων αρτηριων,
- μειωση της περιφερικης αγγειωσης των πνευμονων,
- παρεγχυματικες ή υποπλευριες φυσαλιδες (παθογνωμονικες για εμφυσημα),
- επιπεδωση των πλευρων και αυξηση του μεσοπλευριου χωρου
αερια αιματος παροξυνση ΧΑΠ
μειωμένη PaO2 (<80mmHg) με ή χωρις υπερκαπνία,
αρα αναπνευστική οξέωση θα κανει
θεραπεια πνευμονικης εμβολης
- αιμοδυναμικη ασταθεια με ή χωρις ανεπαρκεια της δεξιας κοιλιας = θρομβολυση με αλτεπλαση 10mg IV σε 1 λεπτο, μετα 90mg IV σε 2 ωρες.
Αν υπαρχουν αντενδειξεις θρομβολυσης (ενεργος αιμορραγια, αιμορραγικη διαθεση κτλ) ή αποτυχει η θρομβολυση = εμβολεκτομή, - αιμοδυναμικα σταθερος και μη-μαζικη πνευμονικη εμβολη =
α. Εμπειρικά, ξεκινάμε αντιπηκτικη αγωγη με LMWH ή κλασσικη ηπαρινη αν υπαρχει νεφρικη δυσλειτουργια.
Θεραπευουμε για 5-10 ημέρες.
β. Μετα, σιγουρα για 3 μηνες ο ασθενης θα παρει αντιπηκτικη αγωγη απο τους στοματος:
DOAC ή κουμαρινικό ή long term therapy με LMWH (σε εγκυους και καρκινοπαθείς),
γ. Επανεκτιμηση στους 3 μηνες και ενδεχομενως η θεραπεια να συνεχιστει, ιδιαιτερα σε οσους εχουν Ca, και σε ασθενεις με χαμηλο αιμορραγικο κινδυνο
αντενδειξεις για αντιπηκτικη αγωγη = φιλτρο κατω κοιλης
Πώς θα διαχωρίσω αιμόπτυση και αιματέμεση (3)
- στην αιμοπτυση το αιμα αποβαλλεται με το βηχα, ενω στην αιματεμεση με τον έμετο,
- στην αιμοπτυση το αιμα ειναι πιο αφρωδες και εχει χρωμα με πιο ζωηρο κοκκινο ή ροζ, ενω στην αιματεμεση ειναι coffee ground appearance και το αιμα ειναι καφε προς μαυρο,
- στην αιμοπτυση το δειγμα εχει αλκαλικο pH και μακροφαγα-ουδετεροφιλα, ενω στην αιματεμεση οξινο pH και ειναι αναμειγμενο με γαστρικο περιεχομενο
Τι κάνει κοιλότητες στον πνεύμονα (6)
CAVITY
C = Cancer (squamous, metastasis),
A = Autoimmune (wegener’s, RA),
V = Vascular (πνευμονικη εμβολη και σηπτικα εμβολα),
I = Infection (tuberculosis, bacterial abscess, fungus)<
T = Trauma (pneumatocele),
Y = Youth, Congenital (bronchogenic cyst, congenital malformation)
Κλινική εικόνα σε ΧΑΠ (9)
- βηχας με αποχρεμψη (εντονότερα το πρωι),
- δυσπνοια, κυανωση και ταχυπνοια,
- αναπνοη με κλειστα χειλη (εισπνοη απο μυτη, εκπνοη απο κλειστα χειλη, προστατευει απο το collapse των βρογχων κατα την εκπνοη αυξανοντας την πιεση στους αεραγωγους), συριττουσα αναπνοη και συριττοντες κατα την ακροαση, παραταση εκπνοης,
- χρηση επικουρικων αναπνευστικων μυων και υπεραερισμος (barrel chest, εμφυσημα),
- μειωση της αποστασης του κρικοειδους χονδρου απο τη στερνικη εντομη <3εκ.,
- μειωση της εκπτυξης των πνευμονων και μη-συγχρονισμενη εκπτυξη και κοιλιακη αναπνοη,
- τυμπανικοτητα ή υπερτυμπανικοτητα στην επικρουση,
- μειωμενο κυψελιδικο ψιθυρισμα,
- πνευμονικη υπερταση, πνευμονικη καρδια –> διαταση σφαγιτιδων
διακριση των ασθενων σε pink puffers, οπου κυριαρχει η δυσπνοια, ειναι λεπτοι, και blue bloaters, οπου κυριαρχει ο παραγωγικος βηχας και ειναι κυανωτικοι.
πνευμοθώρακας: αίτια (8)
- συνηθως αυτοματος, ιδιαιτερα σε νεα και λεπτα ατομα, απο ρηξη μιας υποπλευριας φυσαλιδας,
- ασθμα, ΧΑΠ,
- φυματιωση, πνευμονια, πνευμονικο αποστημα,
- καρκινωμα,
- κυστικη ινωση, πνευμονικη ινωση,
- σαρκοειδωση,
- νοσηματα συνδετικου ιστου,
- τραυμα και ιατρογενως (π.χ. απο κεντρικη γραμμη, παρακεντηση, βιοψια)
κλινικη εικονα πνευμοθωρακα (5)
- μπορει ασυμπτωματικος,
- αιφνιδια οξεια δυσπνοια ή/και πλευριτικο αλγος,
- αιφνιδια καταρρευση,
- υποξία ή αυξηση των πιεσεων αερισμου σε ασθενεις που βρισκονται σε μηχανικο αερισμο,
- μειωμενη εκπτυξη, τυμπανικοτητα σε επικρουση και μιεωση του αναπνευστικου ψιθυρισματος στην προσβεβλημενη πλευρα.
σε υπο ταση –> παρεκτοπιση της τραχειας μακρια απο την προσβεβλημενη πλευρα
αντιμετωπιση πνευμοθωρακα
πρωτοπαθής:
1. δυσπνοια ή/και ευρος αερα >2εκ. στην α/α θωρακος:
οχι = εξιτηριο και επανεξεταση σε ιατρειο σε 2-4 εβδομαδες,
ναι = παρακεντηση:
επιτυχια = εξιτηριο και επανεξεταση σε ιατρειο σε 2-4 εβδομαδες,
αποτυχια = τοποθετηση θωρακικου σωληνα παροχετευσης,
δευτεροπαθής:
1. δυσπνοια ή/και ευρος >2εκ. στην α/α θωρακος:
ναι = τοποθετηση θωρακικου σωληνα παροχετευσης,
οχι = ειναι το μεγεθος 1-2εκ;
οχι = εισαγωγη για 24ωρες με παρακολουθηση οξυγονου,
ναι = αναρροφηση που αν πετυχει εισαγωγη ……,
αν αποτυχει –> θωρακικος σωληνας παροχετευσης
Κριτήρια του Light (3)
συμφωνα με τα κριτηρια του Light, ως εξιδρωμα οριζεται η πλευριτικη συλλογη που εχει ένα ή περισσοτερα απο τα παρακατω:
- πρωτεϊνη συλλογης : πρωτεϊνη ορού > 0.5,
- LDH συλλογης : LDH ορού > 0.6,
- LDH συλλογης > 2/3 της ανωτερης τιμης της LDH του ορου
αίτια οξείας δύσπνοιας (7)
- Από αναπνευστικό:
α. Τραυμα,
β. Παροξυνση ΧΑΠ, ασθματος, διαμεσης πνευμονοπαθειας,
γ. πε,
δ. πλευριτικη συλλογη,
ε. πνευμονια,
στ. εισροφηση,
ζ. αιμορραγια, - καρδιαγγειακο:
a. ΟΣΣ,
b. απορρυθμιση ΚΑ,
c. υπερτασικη αιχμη,
d. ταχυαρρυθμιες,
e. βαλβιδοπαθεια,
f. καρδιακος επιπωματισμος, - κεφαλη/τραχηλος:
α. αγγειοοιδημα, αναφυλαξια,
β. λοιμωξη,
γ. ξενο σωμα, - κοιλιακα αιτια:
α. ασκιτης,
β. ενδοκοιλιακη εξεργασια, - Νευρολογικα αιτια:
α. ΑΕΕ,
β. νευρομυϊκη νοσος (π.χ. μυασθενικη κριση),
γ. εγκεφαλιτιδα, - μεταβολικα αιτια:
α. δηλητηριαση απο σαλικυλικα,
β. μονοξειδιο του ανθρακα,
γ. δκο,
δ. πυρετος και σηψη, - ψυχιατρικα αιτια:
α. κριση πανικου,
β. κριση στα πλαισια αγχωδους διαταραχης
κλινικη εικονα σαρκοειδωσης (4)
- 20-40% των ασθενων ειναι ασυμπτωματικοι και το διαπιστωνουν σε α/α θωρακος που διενεργειται για αλλο λογο,
- η οξεια παρουσιαζεται συνηθως με οζωδες ερυθημα + πολυαρθραλγια + αμφοτεροπλευρη πυλαια λεμφαδενοπαθεια = συνδρομο Lofgren,
- γενικα, απο το αναπνευστικο κανει ξηρο βηχα, προοδευτικη δυσπνοια, μειωμενη αντοχη σε ασκηση και θωρακικο αλγος και προοδευτικη εκπτωση της πνευμονικης λειτουργιας (10-20% των ασθενων),
- εξωπνευμονικες εκδηλωσεις: λεμφαδενοπαθεια, ηπατοσπληνομεγαλια, φλεγμονες στον οφθαλμο και γλαυκωμα, οστικες κυστεις τελικων φαλαγγων, διογκωση δακρυϊκων και παρωτιδικων αδενων, παραλυση bell, νευροπαθεια, μηνιγγιτιδα, συνδρομα εγκεφαλικου στελεχους και νωτιαιου μυελου, χωροκατακτητικες βλαβες, οζωδες ερυθημα, εξανθημα λυκου, υποδορια οζιδια, αρρυθμιες, μυοκαρδιοπαθεια, υπερασβεστιαιμια, δυσλειτουργια υποφυσης
διαγνωση σαρκοειδωσης
πολλες εξετασεις μπορει να ειναι παθολογικες, ιδιαιτερα η α/α θωρακος, αλλα η οριστικη διαγνωση ερχεται με τη βιοψια (πνευμονα, ηπαρ, λεμφαδενες, οζιδια ή δακρυϊκοι αδενες) = μη-τυροειδοποιημένα κοκκιώματα,
+σπινθηρογράφημα με γάλλιο