CURRENT, BLOOD DISORDERS Flashcards
ορισμος αναιμιας
Ως αναιμια οριζεται η μειωση της αιμοσφαιρινης κατω απο 13.6 g/dL για τους άντρες (αιματοκριτης <41%) και κατω απο 11,6g/dL (αιματοκριτης <36%) στις γυναικες.
συχνοτερο αιτιο αναιμιας
η ελλειψη σιδηρου, που οδηγει σε σιδηροπενικη αναιμια, και στις περισσοτερες περιπτωσεις οφειλεται σε απωλεια αιματος, κυριως απο εμμηνορυση ή ΓΕΣ.
πως οριζεται η ανθεκτικη σιδηροπενικη αναιμια;
οταν ο ασθενης παιρνει για 4-6 βδομαδες 100mg σιδηρο τη μερα per os θεραπεια, και τελικα η αιμοσφαιρινη του δεν εχει αυξηθει πανω απο 1g/dL
αιτια σιδηροπενικης αναιμιας (6)
- αυξημενη απωλεια αιματος, π.χ. μηνορραγία ή αιμορραγια πεπτικου, αιμοσφαιρινουρια,
- μειωμενη προσληψη σιδηρου απο το φαγητο λογω κακης θρεψης,
- μειωμενη απορροφηση σιδηρου (ανθεκτικη σιδηροπενικη αναιμια) λογω: κοιλιοκακης, αυτοανοσης γαστριτιδας και γαστριτιδα απο H. pylori, ανεπαρκεια ψευδαργυρου, γενετικα νοσηματα,
- καταστασεις που απαιτουν αυξημενο σιδηρο (π.χ. εγκυμοσυνη και θηλασμος, εφηβεια, παιδια),
- καταστασεις οπου ο σιδηρος εναποτιθεται σε μακροφαγα και σε καποιον ιστο (π.χ. πνευμονικη αιμοσιδηρωση),
- ιδιοπαθης
κλινικη εικονα που συνοδευει την αναιμια (5)
- εύκολη κόπωση, κακουχια, ανορεξία και ωχροτητα δερματος και επιπεφυκοτων,
- ταση για λιποθυμια,
- ταχυκαρδια, αισθημα παλμων και στηθαγχη,
- κεφαλαλγια, εμβοες, θαμβος ορασης
- δυσπνοια στην προσπάθεια
ταξινομηση των αναιμιων (6+8+9)
ταξινομουν με βαση το MCV σε μικροκυτταρικες, νορμοκυτταρικες και μακροκυτταρικες.
Α. Μικροκυτταρικές:
1. Σιδηροπενική,
2. Θαλασσαιμία,
3. Σιδηροβλαστική (σπάνια),
4. Δηλητηρίαση από μόλυβδο,
5. Ανεπάρκεια ψευδαργύρου,
6. Αναιμία χρονίας νόσου (μπορεί και νορμοκυτταρική)
Β. Νορμοκυτταρικές:
1. Οξεία απώλεια αίματος,
2. Αναιμία χρονίας νόσου (μπορεί και μικροκυτταρική),
3. Ανεπάρκεια μυελού των οστών,
4. Νεφρική ανεπάρκεια,
5. Υποθυρεοειδισμός,
6. Αιμόλυση (μπορει και αυξημενο MCV οταν υπαρχει εντονη δικτυοερυθροκυτταρωση),
7. Εγκυμοσύνη,
8. Ανεπάρκεια χαλκού (μπορεί και μάκροκυτταρική)
Γ. Μακροκυτταρικές:
1. Έλλειψη Β12 ή φυλλικού ή φάρμακα που αναστέλλουν τη σύνθεση του DNA (μεγαλοβλαστικές),
2. Αιθυλισμός και ηπατική νόσος,
3. Δικτυοερυθροκυττάρωση,
4. Κυτταροτοξίνες (π.χ. υδροξυκαρβαμίδη),
5. Μυελοδυσπλαστικά,
6. Διήθηση του μυελού και απλαστική αναιμία,
7. Υποθυρεοειδισμός,
8. Φάρμακα που ανταγωνίζονται το φυλλικό οξύ (π.χ. φαινυντοϊνη),
9. Ανεπάρκεια χαλκού
κλινική εικόνα σιδηροπενικής αναιμίας (7)
η κλινικη εικονα της αναιμιας +
1. κοιλονυχια (νυχια σε σχημα κουταλιου) και ονυχοευθραυστοτητα,
2. ατροφικη γλωσσιτιδα,
3. γωνιακη χειλιτιδα (εξελκωση στις γωνιες του στοματος),
4. συνδρομο Plummer-Vinson που οδηγει σε δυσφαγια στερεων τροφων (μεμβρανες στο φαρυγγα κατω απο το υψος του κρικοειδους χονδρου),
5. συνδρομο pica,
6. λεπτυνση τριχων και αλωπεκια
ε/ε σιδηροπενικης αναιμιας (6)
anaimia με μειωμενο MCV, MCH, MCHC
1. μειωμενος σιδηρος,
2. μειωμενη φερριτινη ορου (<12 ng/mL,προσοχη γιατι ειναι πρωτεινη οξειας φασης),
3. αυξημενη σιδηροδεσμευτικη ικανοτητα (TIBC) και αυξηση της τρανσφερρινης (χαμηλος κορεσμος τρανσφερρινης, ο οποιος ειναι το πηλικο Σιδηρος Ορου/TIBC),
4. φυσιολογικα ή μειωμενα ΔΕΚ,
5. στο επιχρισμα του αιματος φαινονται μικροκυτταρικα υποχρωμα κυτταρα, ανισοκυτταρωση (διαφ. μεγεθη), και ποικιλοκυτταρωση (διαφορετικα σχηματα)
θεραπεια σιδηροπενικης αναιμιας (3)
το βασικοτερο ειναι να ανευρεθει η αιτια και να διορθωθει, δηλ. στις περισσοτερες περιπτωσεις ο λογος που ο ασθενης χανει αιμα.
1. Per Os θειϊκός σίδηρος από το στόμα 325mg x 1 με αδειο στομαχι και μαζι με βιτ C για αυξηση της απορροφησης, και πρεπει η αιμοσφαιρινη να ανεβαινει κατα 1 g/dL τη βδομαδα για να πηγαινει καλα η θεραπεια. Η θεραπεια συνεχιζει 3-6 μηνες μετα την κανονικοποιηση της αιμοσφαιρινης για να φτιαχτουν και οι αποθηκες.
Αν οι ασθενεις δε βελτιωνονται πρεπει οπωσδηποτε να επιβεβαιωσουμε πως παιρνουν σωστα τη θεραπεια τους, και μετα να ελεγξουμε για ΓΕΣ διαταραχες που μπορει να οδηγουν σε μειωμενη απορροφηση σιδηρου (ανθεκτικη) και μετα να αναθεωρησουμε τη διαγνωση (π.χ. να ηταν θαλασσαιμια),
- IV χορηγηση σιδηρου σε ασθενεις: με ανθεκτικη σιδηροπενικη αναιμια, ΓΕΣ διαταραχες (π.χ. κοιλιοκακη, ΙΦΝΕ), με συνεχιζομενη απωλεια αιματος (π.χ. χρονια αιμοκαθαρση) που δε βελτιωνεται με per os Θεραπεια
τι αναιμια κανει η αναιμια χρονιας νοσου;
ορθοχρωμη ορθοκυτταρικη στην αρχη (πρωτες 1-2 βδομάδες) αλλα καθως εξελισσεται γινεται υποχρωμη μικροκυτταρικη
ποιοι ειναι οι 3 μηχανισμοι που οδηγουν σε αναιμια χρονιας νοσου
- αναιμια της χρονιας φλεγμονωδους αντιδρασης, π.χ. ΙΦΝΕ, χρονια λοιμωξη, ρευματολογικες παθησεις, και κακοηθειες:
η φλεγμονη οδηγει σε παραγωγη IL-6, αυτη οδηγει σε αυξηση της παραγωγης της εψιδινης η οποια ειναι αρνητικος ρυθμιστης της φερροπορτίνης –> Μειωμενη απορροφηση σιδηρου απο το εντερο αλλα και μειωμενη εναποθεση σιδηρου στα μακροφαγα ωστε να γινει ερυθροποιηση, - αναιμια της οργανικης ανεπαρκειας (π.χ. ηπατικη, νεφρικη, ενδοκρινους αδενα): μειωμενη συνθεση ερυθροποιητινης αρα και παραγωγης ερυθρων κυτταρων,
- αναιμια των ηλικιωμενων (στο 20% των ατομων >85): αντισταση στην ερυθροποιητινη, μειωμενη παραγωγη ερυθροποιητινης λογω συρρικνωσης της μαζας των νεφρων.
ΑΕ χορηγησης ερυθροποιητίνης (3)
- συμπτωματα ιογενους συνδρομης,
- υπερταση,
- μικρη αυξηση αριθμου αιμοπεταλιων εως και θρομβοεμβολικα επεισοδια.
ποια ειναι η συχνοτερη μορφη αναιμιας σε ΝΟΣΗΛΕΥΟΜΕΝΟΥΣ ασθενεις
η αναιμια χρονιας νοσου και ειναι 2η πιο συχνη αιτια μετα τη σιδηροπενικη παγκοσμιως
οι 3 μοριακοι πρωταγωνιστες στην παθοφυσιολογια της αναιμιας χρονιας νοσου
IL-6, TNF-α και εψιδίνη
ποια ε/ε υποδηλωνουν αναιμια χρονιας νοσου (4);
μειωμενος Fe,
μειωμενη τρανσφερρινη,
χαμηλος κορεσμος τρανσφερρινης,
υψηλα επιπεδα φερριτινης
τι ειναι οι θαλασσαιμιες;
ειναι γενετικες διαταραχες κατα τις οποιες εχουμε μειωμενη ή καθολου παραγωγη αλυσιδων σφαιρινων (αλφα ή βητα) με αποτελεσμα την μειωμενη συνθεση αιμοσφαιρινης, με αποτελεσμα την υποχρωμη μικροκυτταρικη αναιμια.
ποσα α γονιδια εχουμε σε καθε κυτταρο, τι μεταλλαξεις γινονται που οδηγουν σε α-θαλασσαιμια και ποια η κλινικη εικονα αναλογα με το ποσα λειτουργικα γονιδια μενουν;
εχουμε απο 2 γονιδια που κωδικοποιουν τη σφαιρινη α σε καθε χρωμοσωμα του ζευγους 16, αρα 4 γονιδια για την α.
συνηθως συμβαινουν απαλειψεις ολοκληρων των γονιδιων.
αν λειπουν και τα 4 –> εμβρυικος υδρωπας Bart’s, οπου ειναι παρουσα η HbBarts (γ4) που ειναι αχρηστη και το εμβρυο πεθαινει στη μητρα,
αν λειπουν 3 –> νοσος με HbH αιμοσφαιρινη (β4 τετραμερη λογω περισσειας β αλυσιδων που οδηγουν σε καταστροφη της μεμβρανης των ερυθρων γιατι ειναι ασταθη) = μετρια αναιμια με χαρακτηριστικα αιμολυσης (ηπατοσπληνομεγαλια, ελκη κατω ακρων και ικτερος), συνηθως δε χρειαζονται μεταγγισεις παρα μονο οταν η αιμολυση ειναι πολυ εντονη (π.χ. αν παθουν λοιμωξεις)
αν λειπουν 2 –> ασυμπτωματικη κατασταση φορειας με μειωμενη MCV, στιγμα
αν λειπει 1 –> φυσιολογικη κλινικη κατασταση (σιωπηλος φορεας)
ποσα β γονιδια εχουμε σε καθε κυτταρο, τι μεταλλαξεις γινονται που οδηγουν σε β-θαλασσαιμια;
1 σε καθε χρωμοσωμα του ζευγους 11 αρα 2 σε καθε διπλοειδες κυτταρο.
οι μεταλλαξεις ειναι συνηθως σημειακες, οδηγωντας σε μειωμενη παραγωγη β αλυσιδων (β+) ή σε απουσια τους (β0).
παθοφυσιολογια β-θαλασσαιμιας
ο παθογενετικος μηχανισμος ουσιαστικα ειναι η μη αποδοτικη ερυθροποιηση (90%) και λιγοτερο η αιμολυση (10%).
Η πλήρης ή πολύ ελαττωμένη σύνθεση β-αλυσίδων έχει σαν
αποτέλεσμα την περίσσεια των α-αλυσίδων. Η άθροιση των ααλυσίδων γίνεται στο στάδιο του πρώιμου
πολυχρωματόφιλου ερυθροβλάστη. Η περίσσεια των ααλύσεων συνδέεται με την πυρηνική μεμβράνη όπως και με
την κυτταρική μεμβράνη.
* Αποτέλεσμα είναι η δημιουργία ενδοπυρηνικών εγκλείστων
τα οποία θα επιφέρουν βλάβη του πυρήνα του κυττάρου.
* Έτσι γίνεται ενδομυελική καταστροφή του ερυθροβλάστη ή
επιβράδυνση της ωρίμανσής του ή εμφάνισης στην
κυκλοφορία.
Αυτό δηλαδή που βασικά συμβαίνει στην β-ομόζυγη λόγω των
παραπάνω φαινομένων και που αποτελεί το βασικό
παθογενετικό μηχανισμό είναι η μη αποδοτική ερυθροποίηση.
* Η ερυθροποίηση είναι μη αποδοτική σε ποσοστό 90% ενώ και
αυτό το 10% των ερυθρών που παράγεται έπειτα από φυσική
επιλογή (είναι τα καλύτερα δυνατά ερυθρά που μπορούν να
παραχθούν) είναι παθολογικά και έχουν σύντομο χρόνο
επιβίωσης λόγω καταστροφής τους στον σπλήνα.
κλινικη ταξινομηση β-θαλασσαιμιας (3)
- μειζονες μορφες β-θαλ,
- ενδιαμεσες μορφες,
- ήπιες ή ελασσονες
μειζων β θαλασσαιμια:
πως ονομαζεται και ποια η κλινικη εικονα
αναιμια Cooley.
β-ομοζυγη θαλασσαιμια, δηλ. μεταλλαξη και στα δυο γονιδια των β-σφαιρινων (β0/β0 ή β+/β+).
Η μείζων μεσογειακή αναιμία είναι θανατηφόρος αν δεν
εφαρμοστεί πρόγραμμα μεταγγίσεων εφ’ όρου ζωης. Βρέφη με αυτή την νόσο αν δεν μεταγγιστούν, πεθαίνουν σε ηλικία 1-3 χρονών.
Η κλινικη εικονα ξεκιναει μετα τους 6 μηνες ζωης οπου εχουμε αλλαγη απο την HbF στην HbA, και εχει:
καθυστερημενη σωματικη αναπτυξη,
ικτερος και ηπατοσπληνομεγαλια,
ωχροτητα λογω της βαριας αναιμιας,
οστικες ανωμαλιες λογω της εξωμυελικης αιμοποιησης (προεχον κρανιο, μεσογειακο προσωπειο),
θρομβοφιλια.
Περα απο την κλινικη εικονα, λογω της εφ’ ορου ζωης θεραπεια με σιδηρο, γυρω στα 10 χρονια μετα την εναρξη των μεταγγισεων παρουσιαζουν υπερφορτωση με σιδηρο, που κανει μια κλιν. εικονα που μοιαζει με αιμοχρωματωση, δηλ. καρδιακη ανεπαρκεια, ανεπαρκεια ενδοκρινων αδενων, κιρρωση και ψευδοξανθωματα.
κλινικη εικονα ενδιαμεσης β-θαλασσαιμιας και γονοτυπος
β+/β+ ειναι ο γονοτυπος, και μπορει να κανει και ενδιαμεση και μειζονα.
χρονια αιμολυτικη αναιμια που δεν απαιτει μεταγγισεις εκτος απο περιοδους stress και απλαστικων κρισεων,
ηπατοσπληνομεγαλια και οστικες αλλοιωσεις
κλινικη εικονα ελασσονος β-θαλασσαιμιας και γονοτυπος.
χαρακτηριστικα ε/ε που βοηθουν στη διαγνωση
ετεροζυγωτες, που ουσιαστικα εχουν ενα μεταλλαγμενο γονιδιο (β+ ή β0) και ενα φυσιολογικο.
ασυμπτωματικοι φορεις, ηπια μικροκυτταρικη αναιμια.
Η χαρακτηριστική μορφολογία των ερυθρών
(υποχρωμία, μικροκυττάρωση,
ανισοκυττάρωση, ποικιλοκυττάρωση,
στοχοκυττάρωση και βασεόφιλη στίξη) και
Οι ελαττωμένοι δείκτες MCH και MCV
Η αύξηση των επιπέδων της HbA2 (α2δ2)
ποια χαρακτηριστικα κυτταρα εχουμε στην α-θαλασσαιμια
στοχοκυτταρα = κυτταρα σαν μεξικανικα καπελα