College 8 Yes, ik heb lyme Flashcards
wanneer komen teken beten vooral voor?
95% van juni tot december
wat is de vector en het reservoir voor Lyme?
Vector = teek (Ixodes)
Reservoir = herten en knaagdieren (veldmuis, eekhoorn)
waardoor wordt de ziekte van Lyme veroorzaakt?
VS: borrelia burgdorferi
Europa
- borrelia garinii
- borrelia afzelii
- borrelia burgdorferi
- borrelia myamotoi
–> Kunnen wel een verschillende klinisch presentatie geven
op welke andere MO lijkt de borrelia?
Leptospira
Treponema
Wanneer is er kans op transmissie van de bacterie?
Als teek ≥ 48h op het lichaam zit
Voor welk stadium van de teek moeten we als mens het meest uitkijken?
Stadium: teek
Nimfe zijn nog heel klein en zitten vooral op knaagdieren (en nemen heel weinig bloed af)
waarvan is het risico op Lyme afhankelijk?
- dichtheid van de teken
- prevalentie geïnfecteerde teken (varieert van 3-50% van de teken)
- mate, duur en frequentie van expositie
- stadium van de teek
Wat is de kans op Lyme na een beet van een geïnfecteerde teek?
1-3%
DUS: positiviteit van de teek is GEEN voorspellende waarde voor infectie!!
Is lyme het enige risico van teken?
Nee ook andere MO kunnen via teken overgedragen worden
Hoe wordt over het algemeen de diagnose lyme gesteld?
Primair klinisch
- erythema migrans: is altijd < 8 wk na de beet –> geen verdere diagnostiek nodig
LET OP: het is een lastige diagnose vaak
Wat zijn naast de kliniek nog meer methodes voor diagnostiek van lyme? Waarbij zetten we dat in?
- serologie: ELISA en bevestigen via western-blot
a) ELISA: > 8 wk is sens > 95%
< 8 wk is sens 50-80%
Spec: 80-95%
b) Western blot spec > 95%
IgG is soms jarenlang aanwezig (in hoog endemische gebieden is 20-25% seropositief) - Kweek:
a) huidlaesies: sens 60-80%
b) neuroborreliose: sens 15% - PCR
a) neuroborreliose: sens 20-100%
b) huidlaesies: sens 20-90% (als twijfel over huidlaesie en dus NIET bij erythema migrans!)
c) lyme artritis: sens 75-90%
Er wordt in het kader van lyme serologie bepaalt bij een patient. De patient blijkt IgG Ab te hebben. Is deze patient dan beschermd tegen een herinfectie?
Nee, seroreactiviteit garandeert geen bescherming
Wanneer treedt stadium 1 op? Wat is het en wat zijn de bijbehorende kenmerken?
Wanneer: 3-30 dg na de beet
wat: lokale infectie
Lokale afwijkingen:
- erythema migrans bij 75% (schietschijf aspect)
- centrifugale uitbreiding
- centrale opheldering (75%)
- centraal erytheem (32%)
- zichtbare bijpunt (29%)
- branden, jeuk (30-60%)
- Vesikels, papels, schilfers (2%)
- lymfocytoma cutis = gladde, blauwde, pijnloze nodulus of plaque
- morfea = gelokaliseerde sclerodermie (ontsteking met verdikking, littekenvorming en pigmentatie) –> later stadium
LET OP: veel variatie in de huidafwijkingen, die niet altijd even specifiek zijn!!
Algemene klachten:
- malaise
- vermoeidheid
- koorts
- stijve nek
- hoofdpijn
- spier of gewrichtspijnen
Bij hoeveel mensen verloopt lyme asymptomatisch?
Bij 51%
wat is het gevolg als je erythema migrans niet behandeld?
De laesie verdwijnt, bacterie gaat naar de bloedbaan en zal zich verder door het lichaam verspreiden –> Gedissimineerde infectie (stadium 2)
wanneer treedt stadium 2 op? Wat is het en wat zijn de kenmerken?
Wanneer: < 1 jaar na infectie of erythema migrans
Wat: gedissimineerde infectie
–> kan lymfogeen of hematogeen
Kenmerken:
- multipele secundaire huidlaesies
- koorts
- malaise
- vermoeidheid
Overig:
- meningitis
- radiculitis: parenthesieen
- hersenzenuw parese
- artritis
- carditis: AV-geleidingsblok
- overige zeldzame manifestaties
Wanneer is stadium 3? Wat is het en wat zijn kenmerken?
Wanneer: > 1 jaar na infectie of erythema migrans
wat: persisterende infectie –> chronische borreliose (want > 6 mnd aanwezig)
Symptomen:
- poloneuropathie
- encefalopathie: cognitieve stoornissen, slaapstoornissen en persoonlijkheidsstoornissen
- chronische artritis
- ACA = acrodermatitis chronici atroficans (perkament huid handen en enkels (kan ook bij ouderen die CCS gebruiken) –> dun, fragiel (papierhuid))
Waarmee kan stadium 3 lyme borreliose op lijken?
Met lues stadium 3
wat is belangrijk in het beleid bij teken?
Preventie!!!
- pesticiden
- vermijden teken habitat
- persoonlijke bescherming: DEET, lange mouwen/broek
- profylaxe in gebieden met infectierisico na beet > 4%
- controleren van voorkeursplekken
- vaccinatie van risicogroepen: boswachters
wat is het beleid bij een tekenbeet?
- verwijderen teek
- bijtplek in de gaten houden voor 6-8 wk
- GEEN indicatie voor serologie
- GEEN indicatie voor AB
Wat is het de behandeling van lyme?
- AB bij vroege lyme borreliose = stadium 1
a) VW: - doxycycline
- amoxicilline bij contra-indicatie doxy (allergie, < 9 jaar)
- Azitromycine als ook contra-indicatie voor amoxi
B) kind < 9 jaar: - amoxicilline
- azitromycine
- Stadium 2
- vroege neuroborreliose: ceftriaxon
- artritis: doxycyline
- stadium 3
- Chronische neuroborreliose: ceftriaxon
wanneer spreken we van een significante erythema migrans?
- Als erythema migrans > 5 cm: GEEN serologie (wel vroege borreliose)
- Als erythema migrans < 5 cm: controle uitbreiding na 1 wk –> als wel uitbreid is het vroege borreliose
Wat is het beleid bij verdenking borrelia lymfocytoom?
- IgG bepaling –> als + = vroege lyme borreliose
- Als IgG-: histopathologie PCR of een kweek –> als + = vroege lyme borreliose
- Als PCR of kweek ook - = andere oorzaak
Wat bedoelen we met chronische lyme?
Wel qua effect voor de patient
Maar geen chronische infectie met de bacterie!!
Wat is een ander zeer ernstig beeld dat men van een teek kan krijgen?
TBE = tick borne enefalitis door tekenencefalitis virus (TBEV) is een arbovirus
Welke subtypes TBEV zijn er?
- TBEV-Eu (European)
- TBEV-Sib (siberie)
- TBEV-FE (far eastern)
Waar komt de TBE vaker voor?
Europa:
- noord
- centraal
- oost: balkan ip tot midden Duitsland (maar inmiddels ook oosten van Nederland)
- west: tot Frankrijk (Elzas) en Zwitserland en zuid tot noord Italië
Wat is de vector voor het TBEV?
Schapenteek (oxides rinicus)
Waar in NL komt vooral de TBEV voor?
- Utrechtse heuvelrug
- Sallandse heuvelrug
wat is het probleem van de TBE?
kan een
- meningitis
- encefalitis
- combi
Wat is het beloop van een TBE?
- non-specifieke symptomen voor ong 5 dg
- hoofdpijn
- koorts
- misselijkheid en braken
- myalgie
- malaise
–> Symptomen verdwijnen weer - Vervolgens: neurologisch
- meningitis
- encefalitis
- meningo-encefalitis
- myelitis
- neurologische afwijkingen in 1/3 persisterend voor 1 jaar
wat is de mortaliteit van TBE?
Hangt af van het subtype
- kan 25-30%
- TEBV-Eu: 0,5-2%
Wat is de diagnostiek voor TBE?
- IgG en IgM icm kliniek
- SOMS LP voor Ab
wat is de behandeling voor TBE?
- geen specifieke anti-virale therapie
- supportive care
- soms CCS
- soms opname
waar is het activiteiten niveau van teken nu het hoogst?
- limburg
- brabant
