College 8 Yes, ik heb lyme

Question 1

wanneer komen teken beten vooral voor?

Answer 1

95% van juni tot december

Question 2

wat is de vector en het reservoir voor Lyme?

Answer 2

Vector = teek (Ixodes)

Reservoir = herten en knaagdieren (veldmuis, eekhoorn)

Question 3

waardoor wordt de ziekte van Lyme veroorzaakt?

Answer 3

VS: borrelia burgdorferi

Europa
- borrelia garinii
- borrelia afzelii
- borrelia burgdorferi
- borrelia myamotoi

–> Kunnen wel een verschillende klinisch presentatie geven

Question 4

op welke andere MO lijkt de borrelia?

Answer 4

Leptospira

Treponema

Question 5

Wanneer is er kans op transmissie van de bacterie?

Answer 5

Als teek ≥ 48h op het lichaam zit

Question 6

Voor welk stadium van de teek moeten we als mens het meest uitkijken?

Answer 6

Stadium: teek

Nimfe zijn nog heel klein en zitten vooral op knaagdieren (en nemen heel weinig bloed af)

Question 7

waarvan is het risico op Lyme afhankelijk?

Answer 7

• dichtheid van de teken
• prevalentie geïnfecteerde teken (varieert van 3-50% van de teken)
• mate, duur en frequentie van expositie
• stadium van de teek

Question 8

Wat is de kans op Lyme na een beet van een geïnfecteerde teek?

Answer 8

1-3%
DUS: positiviteit van de teek is GEEN voorspellende waarde voor infectie!!

Question 9

Is lyme het enige risico van teken?

Answer 9

Nee ook andere MO kunnen via teken overgedragen worden

Question 10

Hoe wordt over het algemeen de diagnose lyme gesteld?

Answer 10

Primair klinisch
- erythema migrans: is altijd < 8 wk na de beet –> geen verdere diagnostiek nodig
LET OP: het is een lastige diagnose vaak

Question 11

Wat zijn naast de kliniek nog meer methodes voor diagnostiek van lyme? Waarbij zetten we dat in?

Answer 11

1. serologie: ELISA en bevestigen via western-blot
   a) ELISA: > 8 wk is sens > 95%
   < 8 wk is sens 50-80%
   Spec: 80-95%
   b) Western blot spec > 95%
   IgG is soms jarenlang aanwezig (in hoog endemische gebieden is 20-25% seropositief)
2. Kweek:
   a) huidlaesies: sens 60-80%
   b) neuroborreliose: sens 15%
3. PCR
   a) neuroborreliose: sens 20-100%
   b) huidlaesies: sens 20-90% (als twijfel over huidlaesie en dus NIET bij erythema migrans!)
   c) lyme artritis: sens 75-90%

Question 12

Er wordt in het kader van lyme serologie bepaalt bij een patient. De patient blijkt IgG Ab te hebben. Is deze patient dan beschermd tegen een herinfectie?

Answer 12

Nee, seroreactiviteit garandeert geen bescherming

Question 13

Wanneer treedt stadium 1 op? Wat is het en wat zijn de bijbehorende kenmerken?

Answer 13

Wanneer: 3-30 dg na de beet
wat: lokale infectie

Lokale afwijkingen:
- erythema migrans bij 75% (schietschijf aspect)
- centrifugale uitbreiding
- centrale opheldering (75%)
- centraal erytheem (32%)
- zichtbare bijpunt (29%)
- branden, jeuk (30-60%)
- Vesikels, papels, schilfers (2%)
- lymfocytoma cutis = gladde, blauwde, pijnloze nodulus of plaque
- morfea = gelokaliseerde sclerodermie (ontsteking met verdikking, littekenvorming en pigmentatie) –> later stadium
LET OP: veel variatie in de huidafwijkingen, die niet altijd even specifiek zijn!!

Algemene klachten:
- malaise
- vermoeidheid
- koorts
- stijve nek
- hoofdpijn
- spier of gewrichtspijnen

Question 14

Bij hoeveel mensen verloopt lyme asymptomatisch?

Answer 14

Bij 51%

Question 15

wat is het gevolg als je erythema migrans niet behandeld?

Answer 15

De laesie verdwijnt, bacterie gaat naar de bloedbaan en zal zich verder door het lichaam verspreiden –> Gedissimineerde infectie (stadium 2)

Question 16

wanneer treedt stadium 2 op? Wat is het en wat zijn de kenmerken?

Answer 16

Wanneer: < 1 jaar na infectie of erythema migrans

Wat: gedissimineerde infectie
–> kan lymfogeen of hematogeen

Kenmerken:
- multipele secundaire huidlaesies
- koorts
- malaise
- vermoeidheid
Overig:
- meningitis
- radiculitis: parenthesieen
- hersenzenuw parese
- artritis
- carditis: AV-geleidingsblok
- overige zeldzame manifestaties

Question 17

Wanneer is stadium 3? Wat is het en wat zijn kenmerken?

Answer 17

Wanneer: > 1 jaar na infectie of erythema migrans

wat: persisterende infectie –> chronische borreliose (want > 6 mnd aanwezig)

Symptomen:
- poloneuropathie
- encefalopathie: cognitieve stoornissen, slaapstoornissen en persoonlijkheidsstoornissen
- chronische artritis
- ACA = acrodermatitis chronici atroficans (perkament huid handen en enkels (kan ook bij ouderen die CCS gebruiken) –> dun, fragiel (papierhuid))

Question 18

Waarmee kan stadium 3 lyme borreliose op lijken?

Answer 18

Met lues stadium 3

Question 19

wat is belangrijk in het beleid bij teken?

Answer 19

Preventie!!!
- pesticiden
- vermijden teken habitat
- persoonlijke bescherming: DEET, lange mouwen/broek
- profylaxe in gebieden met infectierisico na beet > 4%
- controleren van voorkeursplekken
- vaccinatie van risicogroepen: boswachters

Question 20

wat is het beleid bij een tekenbeet?

Answer 20

• verwijderen teek
• bijtplek in de gaten houden voor 6-8 wk
• GEEN indicatie voor serologie
• GEEN indicatie voor AB

Question 21

Wat is het de behandeling van lyme?

Answer 21

• AB bij vroege lyme borreliose = stadium 1
  a) VW:
• doxycycline
• amoxicilline bij contra-indicatie doxy (allergie, < 9 jaar)
• Azitromycine als ook contra-indicatie voor amoxi
  B) kind < 9 jaar:
• amoxicilline
• azitromycine
• Stadium 2
• vroege neuroborreliose: ceftriaxon
• artritis: doxycyline
• stadium 3
• Chronische neuroborreliose: ceftriaxon

Question 22

wanneer spreken we van een significante erythema migrans?

Answer 22

1. Als erythema migrans > 5 cm: GEEN serologie (wel vroege borreliose)
2. Als erythema migrans < 5 cm: controle uitbreiding na 1 wk –> als wel uitbreid is het vroege borreliose

Question 23

Wat is het beleid bij verdenking borrelia lymfocytoom?

Answer 23

• IgG bepaling –> als + = vroege lyme borreliose
• Als IgG-: histopathologie PCR of een kweek –> als + = vroege lyme borreliose
• Als PCR of kweek ook - = andere oorzaak

Question 24

Wat bedoelen we met chronische lyme?

Answer 24

Wel qua effect voor de patient

Maar geen chronische infectie met de bacterie!!

Question 25

Wat is een ander zeer ernstig beeld dat men van een teek kan krijgen?

Answer 25

TBE = tick borne enefalitis door tekenencefalitis virus (TBEV) is een arbovirus

Question 26

Welke subtypes TBEV zijn er?

Answer 26

• TBEV-Eu (European)
• TBEV-Sib (siberie)
• TBEV-FE (far eastern)

Question 27

Waar komt de TBE vaker voor?

Answer 27

Europa:
- noord
- centraal
- oost: balkan ip tot midden Duitsland (maar inmiddels ook oosten van Nederland)
- west: tot Frankrijk (Elzas) en Zwitserland en zuid tot noord Italië

Question 28

Wat is de vector voor het TBEV?

Answer 28

Schapenteek (oxides rinicus)

Question 29

Waar in NL komt vooral de TBEV voor?

Answer 29

• Utrechtse heuvelrug
• Sallandse heuvelrug

Question 30

wat is het probleem van de TBE?

Answer 30

kan een
- meningitis
- encefalitis
- combi

Question 31

Wat is het beloop van een TBE?

Answer 31

1. non-specifieke symptomen voor ong 5 dg
   - hoofdpijn
   - koorts
   - misselijkheid en braken
   - myalgie
   - malaise
   –> Symptomen verdwijnen weer
2. Vervolgens: neurologisch
   - meningitis
   - encefalitis
   - meningo-encefalitis
   - myelitis
   - neurologische afwijkingen in 1/3 persisterend voor 1 jaar

Question 32

wat is de mortaliteit van TBE?

Answer 32

Hangt af van het subtype
- kan 25-30%
- TEBV-Eu: 0,5-2%

Question 33

Wat is de diagnostiek voor TBE?

Answer 33

• IgG en IgM icm kliniek
• SOMS LP voor Ab

Question 34

wat is de behandeling voor TBE?

Answer 34

• geen specifieke anti-virale therapie
• supportive care
• soms CCS
• soms opname

Question 35

waar is het activiteiten niveau van teken nu het hoogst?

Answer 35

• limburg
• brabant