College 6 Huidinfecties en manifestaties van infectieziekten Flashcards
wat zijn twee routes voor huidinfecties?
- exogeen: extern reservoir
- endogeen: intern reservoir bvb bij chirurgische ingreep, trauma of lactatie
Door welke mechanismen zorgt de huid voor een goede barriere functie tegen infecties?
- hoornlaag
- talg (lipiden) –> als je te veel je handen wast, was je dit weg
- anti-microbiele peptiden
- huidflora
uit welke lagen bestaat de epidermis?
- str. basale
- str. spinosum: bouwstenen
- str. granulosum: eiwitten en vetten
- str. conreum: celkernen zijn weg (eelt: dikker), kan ook dunner zijn (bvb liezen)
- str. lucidum: op speciale plekken waar het dik moet zijn (handpalmen, voetzolen)
waardoor komen secundaire infecties?
verstoren van Barriere functie van de huid
bvb door:
- eczeem
- trauma
- wonden
- krabben
- chronische (lymf)oedeem
- navelstomp
- infecties: HSV, Schimmel ,parasiet
waaruit bestaat de dermis?
BW
- collageenvezels = stevigheid (70%)
- elastinevezels = elasticitiet (30%)
wat zijn veel voorkomende verwekkers van bacteriele huidinfecties?
Gram+ kokken: geven een pyodermie
- s. aureus
- s. pyogenes (meestal groep A, maar kan ook B, C of G)
gram- staven
- pseudomonas
Van oppervlakkig naar diep, welke bacteriele huidinfecties zijn er?
- Impetigo vulgaris of bullosa
- str. corneum - ecthyma
- folliculitis
- haarzakje –> zit wel in de darmmis - furunkel: acute necrotiserende folliculitis
- karbunkel = samenvloeiing van furunkels
- erysipelas:
- dermis
- oppervlakkige subcutis
- oppervlakkige lymfevaatjes - cellulitis
- dermis
- subcutis - faciitis necroticans
Waardoor wordt impetigo vulgaris veroorzaakt? wat is kenmerkend en bij wie komt het voor?
Door
- 90% s. aureus
- 10% s. pyogenes
Kenmerken:
- goudgele koorsten in gelaat rond de mond
- erythemateuze bodem
Wie:
- jonge kinderen
Is impetigo vulgaris primair of secundair? waarmee heeft het een associatie?
wat is de behandeling?
Kan
- primair: direct penetrerend
- secundair: bvb bij eczeem
behandeling:
- lokaal: eraf wassen van korsten (vol met bacterien) –> is str. corneum waardoor geen bloed of pijn
–> hierdoor besmettelijkheid weg
- Kan anti-septisch of met AB
- Als s. aureus: flucloxaciline (PO)
- als aangetoonde GAS: systemische behandeling –> want belangrijkste veroorzaker van nierfalen bij kinderen!!!
wat is impetigo bullosa? Waardoor komt het? wat is kenmerkend? wat is de behandeling?
= vorm van impetigo
= blaarvormende stafylokokken infectie
Door: exfoliatieve toxines van de s. aureus (groep 2 coagulase +)]
kenmerken:
- oppervlakkige blaren die makkelijk kapot gaan
- LET OP: de bacterien zitten in de blaren!!
Behandeling:
- AB lokaal of systemisch (flucloxaciline)
Wat is SSSS?
Stafylokokken scalded skin syndrome
systemische ziekte waarbij de bacterien eigenlijk op een andere plek zitten (bvb bij faryngitis)
LIJKT OP: impetigo bullosa
Het is een huid manifestatie en ziekte zit dus niet primair in de huid
Behandeling: systemische AB (PO of IV)
hoe kan je onderscheid maken tussen SSSS en impetigo bullosa?
Bij SSSS zijn de bacterien niet in de huid aanwezig of vindbaar!
BIj impetigo wel in de blaren!!
waarom loopt met op reis een groter risico op secundaire infecties? Hoe ziet dit eruit?
Door warme, vochtige omgeving kan het minder goed geklaard worden
natteende, pissige plekken
wat is kenmerkend voor ecthyma? Waarvoor wordt het veroorzaakt? HOe gaat de diagnostiek en de behandeling?
- Ulcera (kommetjes)
- meer necrotiserende variant van impetigo (wel in iets diepere huidlagen)
Door:
- streptokokken
- PVL+ s. aureus
–> vaak agressieve bacterien
Diagnostiek: kweken
behandeling:
- antiseptisch voor wondverzorging
- streptokok: penicilline
- s. aureus: flucloxaciline
- meng: flucloxaciline of augmentin
wat is een folliculitis? waar wordt het door veroorzaakt? Wat is kenmerkend? en de Behandeling?
= oppervlakkige ontsteking van follikel (zit in de dermis)
Door:
- s. aureus
- gisten
Bacterieel:
- pijnlijk
- rode bodem
- veel pus
Behandeling:
- staken provocerende factoren
- antiseptica: niet want komen er niet goed bij!!!
- AB
wat zijn provocerende factoren voor een folliculitis?
- trauma bvb scheren
- occlusie: olie, strakke broeken, zittend werk (buschauffeur), talg, zweet, huidcellen
- topicale CCS
Wat is een furunkel? Wat zijn de symptomen? Waardoor wordt het veroorzaakt? wat is de behandeling?
= acute necrotiserende folliculitis = steenpuist
symptomen:
- koorts
- malaise
- pus: stinkt
- pijnlijke, pussige ulcus/papel
Door: s. aureus
BH:
- ontlasten
- AB
- desinfectie
Wat is furunculose?
Recidiverede furunkels (elke keer als een opgelost komt een ander wel weer terug)
Door: dragerschap van s. aureus in de neus –> ontsnapt hier aan AB (want goede bescherming lokaal)
–> als men dan in neus zit met vingers en vervolgens op de huid zal hier dit kunnen blijven ontstaan
BH:
- AB zodat infectie van de huid weg is
- AB neuszalf: zodat weg uit de neus
Wat is een karbunkel? wat zijn symptomen? waardoor komt het? Wat is de BH?
= samenvloeiing van furunkels = negenogen
symptomen:
- koorts
- malaise
Door: s. aureus en vaak een verwaarlozing van furunkels (zorgmijders)
BH:
- ontlasten
- AB
- desinfectie
In welke huidlagen zit erysipelas? Waardoor komt het? Wat zijn symptomen en kenmerken? Waar komt het vaak voor? Wat zijn risicofactoren? En wat is de BH?
huidlagen:
- dermis
- oppervlakkige subcutis
- oppervlakkige lymfevaatjes
Door: pyogene streptokokken
Symptomen:
- hoge koorts
- koude rilliingen
- malaise
- acuut ziek
Kenmerkend:
- scherp begrensd erytheem
- oedeem, induratie (verharding)
- warm
- soms blaren: door acute ontsteking veel oedeem tussen de keratinocyten –> huidcellen uit elkaar gedrukt –> blaren (vooral als het erg snel ontstaat)
risicofactoren:
- verstoorde huidbarriere
- oedeem: veneus of lymfoedeem –> verstoord en vertraagd de wondgenezing
- DM
Locatie:
- gelaat
- extremiteiten
BH:
- flucloxacilline: IV of PO
Of clindamycine IV of PO
- Ambulante compressie na acute fase voor verminderen oedeem (zwachtelen, steunkous)
- indien recidiverend: maandelijks benzylpeniciline (IM)
wat is kenmerkend voor een infectie met pyogene streptokokken?
Geven vaker algemene ziekteverschijnselen
wat is de relatie tussen de scherpte van de grenzen van het erytheem en de diepte in de huid?
Hoe dieper, hoe vager begrensd
waarom is het zeer belangrijk om oedeem te voorkomen/tegen te gaan bij erysipelas?
Omdat elke keer dat er oedeem ontstaat er nieuwe schade aan de lymfevaten ontstaat waardoor weer meer oedeem komt –> vicieuze cirkel
wat is een veel voorkomende plek voor erysipelas?
De voeten omdat er dan oppervlakkige schimmelinfecties bvb tussen de tenen voorkomen (vaak tussen 4 en 5) omdat het hier warm en vochtig is –> kloven en irritatie
wat is een cellulitis? IN welke huidlagen zit dit? Wat zijn de kenermekn? Door welke MO komt dit?
= (sub)acute/chronische bacteriele infectie
- dermis
- subcutis
Kenmerken:
- minder scherp begrensd
- patienten kunnen erg ziek zijn
Door:
- streptokokken
- s. aureus
- Hib
- nog vele meer
wat zijn risicofactoren voor een cellulitis?
- verminderde lymfe afvloei of arteriele/veneuze circulatie
- defect in de huid barriere bvb eczeem, schimmelinfecties
- obesitas
Wat zijn kenmerken van faciitis necroticans? Waar komt dit vaak voor?
- onscherp begrensde erytheem
- met veel pijn en zwelling
- na 2-3 dg overgaand in roodpaarse tot donkerblauwe verkleuring van de huid met formatie van bullen (hemorrhagisch) en zwarte necrose (pijn verdwijnt dan)
Locatie:
- extremiteiten
- romp
- perineum: Fournier’s gangreen
wat zijn risicofactoren voor fasciitis necroticans?
- trauma: brandwonden, chirurgie
- IV-drugs
- Varicella
- bestaande weke delen infectie
- Algemeen: Immunosuppressie, DM, ondervoeding, alcoholisme, leeftijd > 60 jr, verminderde nierfunctie, maligniteit, perifeer arterieel vaatlijden
Welke MO zijn vaak de veroorzakers van fasciitis necroticans?
- GAS: 10-15%
- GBS
- Enterokokken
- s. aureus
- e. coli
- pseudomonas
- proteus serratia
- clostridium
- candida
- MRSA
wat is de behandeling van fasciitis necroticans?
- ruimte excisie!!
- AB obv verwachte verwekker(s)
Welke virussen veroorzaken huidinfecties?
- HSV 1 en 2
- VZV
- HPV (wratten)
- molluscum contagiosum virus: waterwratjes
Waar en wat voor problemen geeft het HPV?
> 150 genotypes
Waar:
- Cutaan: huidwratten
- mucosaal: oppervlakkige cellagen die de organen en holtes bekleden
Ernst: kan oncogeen en niet oncogeen
Klacht: kan symptomatisch en asymptomastisch
wat is het koebner fenomeen?
Wanneer men aanleg heft voor een bepaalde huidaandoening infectie, kan bij een minimaal trauma/schade aan de huid een manifestatie van de infectie of ziekte ontstaan
HOe behandel je wratten?
Geen goede behandeling
Afhankelijk van:
- locatie
- uitgebreidheid
Behandeling:
- geen
- salicylzuur/collodion ad verrucas: maakt de bovenste laag zacht waardoor eraf eraf kan vijlen uiteindelijk
- stifstof: bevriezen
- imiquimod 5% crème: immuunmodulerend
- 5-fluorouracil creme
- sinecatechinezalf 15%: lokaal anti-viraal middel
- laser
- duct tape
Wat is molluscum contagiosa? Wat is kenmerkend? Waar komt het voor? Wat zijn risicofactoren en wat is de behandeling?
= waterwratjes
Kenmerken:
- clusters
- half bolvormige papels: halve bolletje smet een kuiltje in het midden
- Vaak bij kinderen of in epidemie
Risicofactoren:
- krabben en verstoorde huidbarreire
- uitgebreid constitutioneel eczeem
VW: genitaal
BH:
- niet (spontane genezing)
LET OP: uitgebreide infecties op VW leeftijd kunnen wijzen op een afweer stoornis
wat is de behandeling van wratten?
Geen goede behandeling voor en is afhankelijk van locatie en uitgebreidheid
- geen
- salicylzuur/collodion ad verrucas: laat de bovenste huidlagen zachter maken waardoor het eraf gevijld kan worden
- stikstof: bevriezen
- imiquimod 5% crème: immuunmodulerend
- 5-fluorouracil creme
- sinecatecinezalf 15%: lokaal stimulerend IS
- laser
- duct tape: afplakken hiermee, na aantal dagen eraf halen waarna de hoornlaag eraf geschuurd kan worden
wat is molluscum contagiosa? Wat is kenmerkend? Wat zijn de risicofactoren en de BH?
= waterwratjes
Kenmerkend:
- clusters
- vaak bij kinderen of epidemieen
- halve bolvormige papels met een kuiltje in het midden
- VW: vaak genitaal
Risicofactoren:
- verstoorde huidbarriere
- constitutioneel eczeem (vaak uitgebreid beeld)
BH: niet, spontane genezing
MAAR: dit soort infectie op volwassen leeftijd kunnen duiden op een afweer stoornis
Welke twee soorten herpes infecties zijn er?
Primo infectie: vaak herpes gingivostomatitis –> blaasjes mondslijmvlies en patient kan fors ziek zijn
Reactivatie: virus blijft latent in sensibele ganglia –> uit zich in gordelroos (herpes zoster) –> branderige pijn en vaak een band van blaasjes
HSV1: vaak oraal
HSV2: vaak genitaal
Kenmerkend: clustering van blaasjes met vaak een branderige pijn
wat zijn luxerende factoren voor een recidief van herpes?
- zonlicht: UV geeft verminderde weerstand van de huid
- stress
- menstruatie
- trauma
- koorts
wat is de BH van herpes?
Alleen behandeling als:
- secundaire bacteriele infecties
- frequente recidieven
- immuungecomprom.
- ernstige gecompliceerde infecties
Aciclovir
wat is een complicatie van herpes? wat zijn kenmerken? De diagnose en BH?
Eczema herpeticum:
- door eczeem is de huidbarriere verstoord
- HSV komt erbij
- snelle uitbreiding –> kan zelfs leiden tot sepsis en tot overlijden (of meningitis, encefalitis)
Kenmerkend:
- branderige pijn in gezicht
- blaasjes en/of erosies (kapotte blaasjes)
Diagnose: PCR
BH: meteen bij verdenking starten met aciclorvir
wat is een frequent voorkomende schimmelinfectie van de huid?
Dermatomycosen = dermatofyten (= ringworm)
wat is kenmerkend voor dermatomycosen? Welke huidlaag vindt dit plaats? Waar zien we het? Wie krijgt het?
Kenmerken:
- ronde plek
- rand activiteit: roodheid
- schilfering
stratum corneum (oppervlakkig)
Locatie
- huid
-nagels
- haren
Diagnose: Heel gemakkelijk op de schilfers, hier makkelijk de schimmel in vinden
Wie: afhankelijk van host factoren
- lokale huid factoren
- vochtigheidsgraad en temp
- onderliggend: endocrien (DM), afweerstoornis
HOe noemen we een schimmel infectie van de nagels?
Onychomycose = kalknagels
–> kan icm de huid
Hoe noemen we een schimmelinfectie van de hoofdhuid/de haren?
Tinea capitis
Wat is kenmerkend voor Tinea capitis?
Kenmerken:
- korstjes
- pus
- kale plekken
Overdragen via contact:
- schoolkinderen!!! (onder VW minder vaak)
- familie
- huisdieren
wat is de diagnostiek van dermatomycosen, onychomycosen en Tinea capitis?
KOH-preparaat
- afnamen schilfertjes (vooral aan de randen)
- glaasje met kaliloog: oplossen keratine
- schimmeldraden zichtbaar maken
–> Je kan het ook in een biopt zien, maar we doen hiervoor GEEN biopt nemen!!
Is candida een commensaal of is het een vreemd organisme voor het lichaam?
Commensaal in de:
- mond
- tr. digestivus
- vagina
Wat zijn kenmerken voor een Candida infectie? En wat zijn risicofactoren?
Kenmerkend:
- symmetrisch
- schilferkraag
- centrale erosie
- eilandjes voor de kust: plekjes waarbij aan de randen nog stukjes schilfers vastzitten
locatie:
- slijmvliezen
- plooien: warm en vochtig
- mond: afschraapbaar
Risicofactoren:
- afweer stoornis
- obesitas
- iatrogeen: bvb AB
wat is specifiek een bepaalde “locatie” waar schimmelinfecties voorkomen?
Smetplekken = intertrigo
Locatie: warme, vochtige plekken –> vaak plooien
wat is de behandeling van intertrigo?
- bestrijden warmte, vocht en wrijving
- huidplooien schoon en droog houden
- afvallen bij overgewicht
- ernstig: iets tussen de plooien stoppen (gazen)
- bestrijden incontinentie
- beschermende cremes: zn met antibacteriële, antimycotische en/of anti-inflammatoire (CCS) toevoedingen
Wat is de behandeling van gist en schimmelinfecties?
Algemeen:
- droog houden
- bestrijden secundaire infecties
- onderliggend lijden
Lokaal antimycotica:
- azolen: miconazol of ketoconazol
- Whitfield creme of zalf: Benzoëzuursalicylzuur –> fungistatisch, antibacterieel en salicylzuur is keratinolytisch
- ciclosporox creme: anti-fungi middel
Systemisch/orale antimycotica:
1. azolen: itraconazol, fluconazol
VOOR: dermatofyten, gisten zoals candida
- terbinefine
VOOR: dermatofyten (NIET gisten) - Nystatine:
VOOR: candida (PO)
Welke orale behandeling geven we bij dermatofyten, gisten, candida en schimmels?
Dermatofyten: azolen of terbinefine
Gisten: azolen
Candida: nystatine of azolen
Schimmels: azolen
wat is kenmerkend voor scabiës? in welke huidlaag? Hoe draagt men het over? Wat is de DD?
Kenmerken:
- erythemateuze papels (pustels), vesikels en gangetjes
- enorme jeuk vaak s nachts (LET OP: bij ouderen niet altijd!!!)
- zeer besmettelijk
- soms vooral krabeffecten zichtbaar
- Kleine kinderen: papeltjes die sterk kunnen lijken op eczeem –> kijk daarom goed naar de voorkeursplekken
Huidlaag: str. corneum
Doorgeven: lichamelijk contact
DD:
- atopisch eczeem
- blaasziekte
wat zijn de voorkeursplekken voor scabiës?
- polsen
- lunaire zijde van de hand
- liezen
- vingerwebs
- enkels
- genitaal
- oksels
- tepels
- billen
- penis
- voeten
wat is belangrijk om voor te waken bij scabiës?
Bacteriele superinfecties met s. aureus of s. pyogenes
Met daarbij: post-streptokokken endocarditis en glomerulonefritis (belangrijkste oorzaak van nierfalen in endemische gebieden)
wat is de diagnostiek van scabiës?
- dermatoscolpie: 10x vergroten –> deltasign = kop en voorpoten van de mijt in vorm van driehoekje
–> Kunnen hiermee dus al zichtbaar gemaakt worden - microscopie
- histopathologie
wat is een uitgebreide vorm van scabiës?
Scabies norvegica = scabies crustosa
- Enorme vermenigvuldiging met huidschilfers waardoor zich grijze korsten vormen (op voorkeursplekken)
Door:
- immuunstoornis
- niet krabben (voelen geen jeuk bij bvb immuunstoornis of onderdrukking)
wat is het grootste probleem van scabiës crustosa?
De schilfers waaien de lucht in waardoor lichamelijk contact niet nodig is voor besmetten van andere mensen (wat normaal wel nodig is bij scabiës)
Hoe behandelen we scabiës?
3 pijlers:
1. medicamenteus
a) Permetrine creme
b) ivermectin tabletten
–> ALs beiden geven is > 90% effectief
–> Geven op dag 3 en 8
c) zwangeren: Benzoylbenzoaat smeersel
- Alle contacten behandelen als > 15 min of regelmatig huidcontact
- hygiene maatregelen!!!!
- was en lucht voorschriften
- vermijden van > 15 min contact met besmette personen of kleding tot 12h na behandeling
werkt de behandeling voor scabiës vaak goed?
27-53% therapiefalen
- vooralsnog geen resistentie aangetoond
- waarschijnlijk bij uitvoering van de therapie van de patient
- kunnen psychische ontsporen bij herhaal therapie falen!!!
