College 7 Een patiënt met “schubben” Flashcards
Hoe vaak komt psoriasis voor?
2-3% (overal in de wereld ongeveer dit)
Wat zijn patient kenmerken van psoriasis?
Kan op alle leeftijden komt vaak op:
- 16-33 jr
- 57-60 jr
M = V
Vaker bij lichte mensen: Canada, Amerika, Europa, Australie
wat is kenmerkend aan de locatie van psoriasis?
- strekzijde van gewrichten (ellebogen en knieën)
- sacrum
- hoofdhuid
Eczeem juist vaak aan de buigzijde!!!
Welke manifestaties van psoriasis zijn er?
- Plaques: 85% = psoriasis vulgaris
- pustulair: < 5% (auto-inflammatoir met overmatige reactie van neutrofielen waarbij steriele pustels ontstaan waarbij ook ziek kan zijn –> overgaan in crustae)
- Guttata: < 10%
Druppelvormige, ronde plekjes vaak na een LWI - Erythrodermisch < 2%, knalrode verkleuring over het hele lichaam (ernstige vorm)
- inversa: afwijkingen in lichaamsplooien
Wat gebeurt er bij psoriasis tijdens de ZS?
Gaat vaak beter vanwege onderdrukking IS
Th-2 staat meer op de voorgrond
Ziektes die komen door Th1 en Th17 cellen sowieso beter
Gaat wel slechter met eczeem door Th2
is psoriasis erfelijk?
Wel genetisch bepaalt
–> 73 bekende gevoeligheidsgenen
wat zijn de soorten en de symptomen hierbij?
- Mild < 3% lichaamsoppervlak
- pijn
- branden
- jeuk
- vermoeidheid - Intermediair: 3-10% van lichaamsoppervlak
- jeuk
- vermoeidheid
- schilfering
- zwelling
- erytheem - ernstig > 10% van het lichaamsoppervlak
- met bloeden erbij
Slechte kwaliteit van leven!!
Artritis psoriatica: 1 op 5
Wat zijn kenmerken aan het LO?
- roodheid
- plaques
- krabben: afwijkingen worden witter = kaarsvet fenomeen (er ontstaat witte schilfering als men met de nagel over een plek gaat)
- Koebner fenomeen: schade aan de huid waarbij psoriasis
- nagelafwijkingen lijkend op kalknagels
Wat zien we bij plaque psoriasis en hoe vaak komt dit voor\?
80-90%
Kenmerken:
- duidelijke afgebakende symmetrische erythemateuze plaques met zilverachtige schilfers
- Chronische plaque type
Locatie:
- hoofdhuid
- romp
- sacrum
- ledematen
- voetzolen
- Kan overal
Wat is typerend voor psoriasis gummata?
Bij < 10%
- druppelvormige, zalmroze, fijn geschubde, kleine papels
Locatie:
- buik
- rug
- borst
- voorzijde en achterzijde armen en benen
Vaak na groep A streptokokken faryngitis en dermatitis
Wat is kenmerkend voor pustulaire psoriasis?
Bij < 5%
- vele monomère puisten op pijnlijke ontstoken huid
Locatie: hele lichaam inclusief de handpalmen en voetzolen
Wat is kenmerkend voor de erythemateuze psoriasis?
Bij < 2%
Kenmerken:
- gegeneraliseerd erytheem dat ≥ 90% van het lichaam bedekt met weinig schilfering
- kan levensbedreigend zijn!!!
Wat is kenmerkend voor annulaire psoriasis?
- goed afgebakende erythemateuze geschubde plaques met centrale opheldering
wat is kenmerkend voor psoriasis inversus?
Bij <5%
Locatie:
- vooral in de lichaamsplooien: genitaal, oksels, onder borsten, bilspleet
Welke factoren spelen ene rol bij psoriasis?
- microbioom van de huid
- voeding
- microbioom van de darm
- genetische aanleg
- omgevingsfactoren: als trigger zoals stress, klimaatverandering, infecties, geneesmiddelen (lithium)
wat speelt een belangrijke rol in de pathogenese van psoriasis?
- IL-12 –> Th1 –> IFN-y en TNF-a
- TNF-a en IL-16 –> Th22 –> IL-22
- IL-23 –> Th17 –> IL-22 en IL-17
- IL-6 –> remt de T-regs
belangrijke cellen zijn:
- Mf
- neutrofielen
- Th1 en Th17 cellen
Welke cytokines spelen een belangrijke rol bij de plaque, pustulaire en paradoxale psoriasis?
Plaque:
- vooral IL-17
- Dan IFN
- Dan IL-36
Pustulair:
- vooral IL-36
- IFN en IL-17 minder
Paradoxaal:
- Vooral IFN
- IL-36
- IL-17
wat is de pathogenese van psoriasis?
- Stimulus waardoor keratinocyt pro-inflammatoire cytokines gaat produceren (IL-36, IL-1b, IL-6, TNF-a)
- APC naar LK
- T-cel activatie
- T-cel valt huid aan via cytokines: Th-1 en Th-17 + aantrekken van neutrofielen
- Meer cytokineproductie zorgt voor vicieuze cirkel
- Keratinocyten hyperproliferatie en overactief IS (INF-y, TNF-a, IL-17 en IL-22)
Hoe schatten we de ernst van de ernst van de psoriasis in? wat is hieraan een beperking?
PASI = psoriasis area en severity index
Van 0-72
Hier zit geen artritis score bij
Hoe vaak komt welke ernst van psoriasis voor?
Mild: 65-80%
Matig: 20-25%
Ernstig: 5-10%
Hoe stsellen we de diagnose?
Primair klinisch
Evt punch biopsie: appelboortje waarbij kokertje uit eruit gehaald wordt –> zelden nodig
Wat kan je zien op de histopathologie bij psoriasis?
- hyperkeratose: str. corneum is toegenomen in dikte (vernieuwsproces duurt 7 ipv 28 dg)
+ cellen met kern in str. corneum - neutrofielen in str. corneum: micro-abces van munro
- ontstekingsinfiltraat in de dermis
- Gedilateerd capillair in de papiltop: dilatatie van het Bv door inflammatie
welke BH zijn er mogelijk bij psoriasis?
Remmen IS: gericht tegen cytokines van Th1 en Th17 cellen
- Zalfjes bij milde psoriasis
- lokale CCS: verdunning huid, atrofie, striae
- vitamine D zalfjes - Lichttherapie: UVB-straling leidt tot immuunsuppressie (max 9x per jaar vanwege Risico op huidkanker)
- Immunosuppressiva tabletten
- Dimethylfumaraat: ingripen op Mito’s waardoor activiteit van T-cellen wordt verlaagt (uitscheiden via CO2)
–> Werkt op heel veel cellen (DCs, keratino’s, glijcellen, endotheel) - Injecties: biologicals (erg duur!!)
a) infliximab en adalimumab
b) ustekinumab: erg effectief!!!! (anti-IL-12 en IL-23)
c) JAK-remmers kunnen ook erg effectief zijn (zit in cytokine receptor)
Hoe verloopt de BH van psoriasis?
- mild: zalfjes
- matig: lichttherapie, traditionele middelen (MTX, cyclosporine)
- ernstig: biologicals: TNF-a, IL-17, IL-12/23, IL-23)
ZS of wens: certolizumab
–> niet door de placenta heen
Sporten: hoe hoger de intensiteit hoe meer toename van goede bacteriën!! (kan ook probiotica nemen)
