College 7 Een patiënt met “schubben” Flashcards
Hoe vaak komt psoriasis voor?
2-3% (overal in de wereld ongeveer dit)
Wat zijn patient kenmerken van psoriasis?
Kan op alle leeftijden komt vaak op:
- 16-33 jr
- 57-60 jr
M = V
Vaker bij lichte mensen: Canada, Amerika, Europa, Australie
wat is kenmerkend aan de locatie van psoriasis?
- strekzijde van gewrichten (ellebogen en knieën)
- sacrum
- hoofdhuid
Eczeem juist vaak aan de buigzijde!!!
Welke manifestaties van psoriasis zijn er?
- Plaques: 85% = psoriasis vulgaris
- pustulair: < 5% (auto-inflammatoir met overmatige reactie van neutrofielen waarbij steriele pustels ontstaan waarbij ook ziek kan zijn –> overgaan in crustae)
- Guttata: < 10%
Druppelvormige, ronde plekjes vaak na een LWI - Erythrodermisch < 2%, knalrode verkleuring over het hele lichaam (ernstige vorm)
- inversa: afwijkingen in lichaamsplooien
Wat gebeurt er bij psoriasis tijdens de ZS?
Gaat vaak beter vanwege onderdrukking IS
Th-2 staat meer op de voorgrond
Ziektes die komen door Th1 en Th17 cellen sowieso beter
Gaat wel slechter met eczeem door Th2
is psoriasis erfelijk?
Wel genetisch bepaalt
–> 73 bekende gevoeligheidsgenen
wat zijn de soorten en de symptomen hierbij?
- Mild < 3% lichaamsoppervlak
- pijn
- branden
- jeuk
- vermoeidheid - Intermediair: 3-10% van lichaamsoppervlak
- jeuk
- vermoeidheid
- schilfering
- zwelling
- erytheem - ernstig > 10% van het lichaamsoppervlak
- met bloeden erbij
Slechte kwaliteit van leven!!
Artritis psoriatica: 1 op 5
Wat zijn kenmerken aan het LO?
- roodheid
- plaques
- krabben: afwijkingen worden witter = kaarsvet fenomeen (er ontstaat witte schilfering als men met de nagel over een plek gaat)
- Koebner fenomeen: schade aan de huid waarbij psoriasis
- nagelafwijkingen lijkend op kalknagels
Wat zien we bij plaque psoriasis en hoe vaak komt dit voor\?
80-90%
Kenmerken:
- duidelijke afgebakende symmetrische erythemateuze plaques met zilverachtige schilfers
- Chronische plaque type
Locatie:
- hoofdhuid
- romp
- sacrum
- ledematen
- voetzolen
- Kan overal
Wat is typerend voor psoriasis gummata?
Bij < 10%
- druppelvormige, zalmroze, fijn geschubde, kleine papels
Locatie:
- buik
- rug
- borst
- voorzijde en achterzijde armen en benen
Vaak na groep A streptokokken faryngitis en dermatitis
Wat is kenmerkend voor pustulaire psoriasis?
Bij < 5%
- vele monomère puisten op pijnlijke ontstoken huid
Locatie: hele lichaam inclusief de handpalmen en voetzolen
Wat is kenmerkend voor de erythemateuze psoriasis?
Bij < 2%
Kenmerken:
- gegeneraliseerd erytheem dat ≥ 90% van het lichaam bedekt met weinig schilfering
- kan levensbedreigend zijn!!!
Wat is kenmerkend voor annulaire psoriasis?
- goed afgebakende erythemateuze geschubde plaques met centrale opheldering
wat is kenmerkend voor psoriasis inversus?
Bij <5%
Locatie:
- vooral in de lichaamsplooien: genitaal, oksels, onder borsten, bilspleet
Welke factoren spelen ene rol bij psoriasis?
- microbioom van de huid
- voeding
- microbioom van de darm
- genetische aanleg
- omgevingsfactoren: als trigger zoals stress, klimaatverandering, infecties, geneesmiddelen (lithium)
wat speelt een belangrijke rol in de pathogenese van psoriasis?
- IL-12 –> Th1 –> IFN-y en TNF-a
- TNF-a en IL-16 –> Th22 –> IL-22
- IL-23 –> Th17 –> IL-22 en IL-17
- IL-6 –> remt de T-regs
belangrijke cellen zijn:
- Mf
- neutrofielen
- Th1 en Th17 cellen
Welke cytokines spelen een belangrijke rol bij de plaque, pustulaire en paradoxale psoriasis?
Plaque:
- vooral IL-17
- Dan IFN
- Dan IL-36
Pustulair:
- vooral IL-36
- IFN en IL-17 minder
Paradoxaal:
- Vooral IFN
- IL-36
- IL-17
wat is de pathogenese van psoriasis?
- Stimulus waardoor keratinocyt pro-inflammatoire cytokines gaat produceren (IL-36, IL-1b, IL-6, TNF-a)
- APC naar LK
- T-cel activatie
- T-cel valt huid aan via cytokines: Th-1 en Th-17 + aantrekken van neutrofielen
- Meer cytokineproductie zorgt voor vicieuze cirkel
- Keratinocyten hyperproliferatie en overactief IS (INF-y, TNF-a, IL-17 en IL-22)
Hoe schatten we de ernst van de ernst van de psoriasis in? wat is hieraan een beperking?
PASI = psoriasis area en severity index
Van 0-72
Hier zit geen artritis score bij
Hoe vaak komt welke ernst van psoriasis voor?
Mild: 65-80%
Matig: 20-25%
Ernstig: 5-10%
Hoe stsellen we de diagnose?
Primair klinisch
Evt punch biopsie: appelboortje waarbij kokertje uit eruit gehaald wordt –> zelden nodig
Wat kan je zien op de histopathologie bij psoriasis?
- hyperkeratose: str. corneum is toegenomen in dikte (vernieuwsproces duurt 7 ipv 28 dg)
+ cellen met kern in str. corneum - neutrofielen in str. corneum: micro-abces van munro
- ontstekingsinfiltraat in de dermis
- Gedilateerd capillair in de papiltop: dilatatie van het Bv door inflammatie
welke BH zijn er mogelijk bij psoriasis?
Remmen IS: gericht tegen cytokines van Th1 en Th17 cellen
- Zalfjes bij milde psoriasis
- lokale CCS: verdunning huid, atrofie, striae
- vitamine D zalfjes - Lichttherapie: UVB-straling leidt tot immuunsuppressie (max 9x per jaar vanwege Risico op huidkanker)
- Immunosuppressiva tabletten
- Dimethylfumaraat: ingripen op Mito’s waardoor activiteit van T-cellen wordt verlaagt (uitscheiden via CO2)
–> Werkt op heel veel cellen (DCs, keratino’s, glijcellen, endotheel) - Injecties: biologicals (erg duur!!)
a) infliximab en adalimumab
b) ustekinumab: erg effectief!!!! (anti-IL-12 en IL-23)
c) JAK-remmers kunnen ook erg effectief zijn (zit in cytokine receptor)
Hoe verloopt de BH van psoriasis?
- mild: zalfjes
- matig: lichttherapie, traditionele middelen (MTX, cyclosporine)
- ernstig: biologicals: TNF-a, IL-17, IL-12/23, IL-23)
ZS of wens: certolizumab
–> niet door de placenta heen
Sporten: hoe hoger de intensiteit hoe meer toename van goede bacteriën!! (kan ook probiotica nemen)
wat is het nadeel van de topicale behandeling voor psoriasis?
Geen systemische effecten op de artritis en co-mo’s
Waarom is gezond eten dmv groente en fruit niet per se handig bij psoriasis?
Omdat het zorgt voor activatie en een sterk IS –> wil je juist niet hier
–> Bij infecties wel doen!!
Wat zijn de bijwerkingen van de BH?
CCS:
- atrofie
- striae
- verdunning huid
Lichttherapie: kanker risico
Biologicals: vallen vaak mee vanwege specificiteit
Wat is het effect van de CCS en de vitaminde D creme?
VitD:
- Tregs: toe
- Th2: toe
- Th1: af
- Th17: af
CCS:
- Tregs: af
- Th2: af
- Th1: af
- Th17 af
wat zijn de co-mo’s waar mensen met psoriasis mee te maken krijgen?
- artritis: 1,04 hogere kans
- CVD: hypertensie, mycardinfarct, dislipidemie
- IBD
- Metabool syndroom
- DM
- obesitas
- nierfunctiestoornissen
- hepatitis
- leverfunctiestoornissen: NAFLD
- psychische stoornissen: depressie, slaap, werk, zelfvertrouwen
wat zijn geassocieerde ziektes voor psoriasis?
Waarbij Th1 en Th17 cellen op de voorgrond staan
- IBD: Crohn
- MS
wat gebeurt er als men zal stoppen met de medicatie?
Het is een chronische ziekte en hierdoor zal het weer terug komen
wat is atopisch eczeem?
Overactief Th2 systeem in de huid waardoor overproductie van de bijbehorende cytokines
Waar:
- vochtige plekken: plooien en holtes –> ander microbioom hier
Klachten:
- jeuk
- bultjes
- roodheid
- droge huid
Welke cellen zijn bij scabiës belangrijk?
De Th2 worden aangezet voor het bestrijden van de mijt waardoor veel jeuk ontstaat
Wat is een belangrijke eigenschap van Th2 cellen?
Activeren B-cellen tot de productie van Ab
HOe werkt de immunologie van de huid/
- herkennen van MO via PRRs met bvb de TLR
- aantrekken van neutrofielen naar de huid
- ook aanmaak van antimicrobiele peptiden –> helpen de neutrofielen met de eliminatie
Wat is de invloed van vitamine D op het IS?
Invloed op bijna alle IC in het lichaam –> remt het IC
Je krijgt dus verbetering van psoriasis EN eczeem bij zonlicht
Welke twee soorten jeuk zijn er en hoe werkt het?
- immunologisch
Door: Th-2 cellen met vn IL-31 en IL-4 - neurologisch:
- opmerken door C-vezels van de dorsale ganglia
- depolaristie
- naar myelum
- thalamus
- een van de 15 reukcentra
LET OP: er hoeft niet per se altijd een signaal vanuit de huid te komen!!! Het is ook aanstekelijk
Welke soorten microbiooom heb je op de huid? Welk MO is de meest belangrijke?
belangrijkste: s. epidermidids
- droge huid microbioom
- talgklierrijke/vettige huid microbioom: malasszia (eukaryoot) = presternaal, tussen schouderbladen, voorhoofd
- Vochtige microbiooom: plooien –> s. aureus
- Voeten microbioom: vooral schimmels –> IS voorkomt dat je hier last van krijgt (tenzij dus defect)
Wat is een belangrijk MO bij atopisch eczeem en molluscum contagiosum?
S. aureus –> afwijkingen in vochtige huid microbioom
Eczeem ook wel met cutibacterium acnes
Door welk type MO krijgt men sneller een infectie na een hartoperatie?
Door vettige huid microbioom omdat dat presternaal zich bevindt
Wat kan het effect van vele douchen hebben op eczeem?
- microbioom verandert
- opvlammen IS
- verergeren van eczeem
Wat is rasacea? Waardoor komt het en bij wie?
Soort acne vooral bij oudere mensen
Dermodex folliculorum mijten die in de talgklieren zitten –> in de nacht uit de klieren en naar de huid waar problemen geven
Wat zijn dingen die van invloed zijn op. het microbioom van de darm?
- voeding!!!
- probiotica: goede bacterien voor het microbioom
- prebiotica: voeding voor de bacterie van het microbioom zodat zij goed kunnen groeien (bvb inuline)
- post-bioticum: SCFA (short chain fatty acids) werken direct remmen op Th17 en T-regs = butyraat
Waarbij heeft het microbioom van de darm een rol?
- Vertering
- Immuunreacties: psoriasis, IBD
- Darm-hersen as: autisme, neurodegeneratieve afwijkingen, pneumonie, psychiatrische stoornissen
- Hart: atherosclerose, trombose, hartfalen
- Huid: psoriasis, acne vulgaris, huidkanker
- Metabolisme: kanker, mito disfunctie, DM2, obesitas
- Darm-long as: longkanker, astma, obstructieve longziektes
