College 8 Farmacologie bij ouderen met dementie

Question 1

Dementie

Answer 1

Is een syndroom met cognitieve en neuropsychiatrische symptomen, zodanig dat ze interfereren met dagelijkse activiteiten en het oorspronkelijk functioneren beperken.

! Verwar niet met delier (toestand van geestelijke verwardheid)

Question 2

Mild Cognitive Impairment

Answer 2

Beperkt iemand nog niet in het dagelijks functioneren.

Question 3

Risicofactoren dementie

Answer 3

Hebben vooral te maken met leefstijl:
- Lage mentale activiteit
- Roken
- Weinig beweging
- Depressie
- Hoge bloeddruk
- Diabetes
- Sterk overgewicht

Question 4

Symptomen dementie

Answer 4

Vergeetachtig, oriëntatie, apraxie (moeite met complexe handelingen), taal en communicatie vaardigheid etc.

Question 5

Diagnostiek van dementie

Answer 5

Is lastig en nooit 100% zeker. Belangrijkste stap is de (hetero)anamnese.

Verder kijk je naar medicatie, lichamelijk onderzoek, soms NPO (jonge mensen), laboratoriumonderzoek (uitsluiten andere ziekten), beeldvorming en soms LP voor stapeling van eiwitten.

Question 6

Beeldvorming

Answer 6

Doe je vooral om andere pathologie uit te sluiten (zoals hersentumor).

Question 7

CT-scan

Answer 7

Op hoge leeftijd.

Question 8

MRI

Answer 8

<80 jaar

Question 9

FDG-PET

Answer 9

Is opkomend.
Radioactief en ook voor jongere patiënten.

Question 10

Degeneratieve dementie

Answer 10

Schade brein

Question 11

Non-degeneratieve dementie

Answer 11

Bijv. vasculaire schade, infectie, vergiftiging, etc.

Question 12

NINCDS-ADRA criteria

Answer 12

Worden gebruikt om kans op dementiën op te delen in: definite, probable, possible, unlikely.

Question 13

Alzheimer dementie

Answer 13

Geleidelijk verloop & vergeetachtigheid

Question 14

Vasculaire dementie

Answer 14

Plotse veranderingen & traagheid, minder flexibel

Question 15

Lewy bode dementie

Answer 15

Wisselend beloop & hallucinaties, wanen, minder concentratie en aandacht (ook REM slaapstoornissen)

Question 16

Frontotemporale dementie

Answer 16

Progressieve gedragsveringen, minder sociale skills

Tauopathie: Taou eiwit stapelt zich in de frontale kwab.

Question 17

Parkinson dementie

Answer 17

Start met parkinsonverschijnselen en later dementie verschijnselen.

Question 18

Lewy Body dementie

Answer 18

Begint met dementieverschijnselen en later pas parkinsonverschijnselen.

Question 19

Alzheimer

Answer 19

Amyloid cascade (theorie): door een stapeling van amyloid beta eiwitcellen krijg je plaques. Ook tau eiwitten stapelen zich en je krijgt tangles. Het immuunsysteem wil de plaques opruimen met ontsteking, maar zorgt daarmee voor verlies van omliggende hersencellen.

Is dodelijk..
Eerst veranderingen in gemoed, daarna cognitie.

Question 20

Etiologie Alzheimer

Answer 20

Vaak een combi van eiwitstapeling, vasculaire schade en klontering van andere eiwitten.

Question 21

Aducanumab

Answer 21

Onderzoek was blij verrast met deze medicatie tegen Alzheimer. Er waren wat positieve resultaten, maar in trials werd geen effect gevonden.

In VS is het middel toegestaan, maar in Europa niet. Het is namelijk niet onschuldig en kan serieuze nadelige gevolgen hebben.

Question 22

Medicatie Alzheimer

Answer 22

Is gericht op het voorkomen van institutionalisatie en verzachten van klachten en gedragsproblemen.
1. Cholinesterase inhibitors
2. NMDA antagonisten (memantine)

Question 23

Cholinesterase inhibitors

Answer 23

Acetylcholine is belangrijk voor de prikkeloverdracht in de hippocampus.
Als er celdood optreedt en er minder Ach beschikbaar is, kunnen cholinesterase inhibitors de afbraak van Ach remmen (je remt het afbraakenzym). Hierdoor blijft er meer Ach beschikbaar en ben je dus minder vergeetachtig. Je krijgt een tijdelijke verbetering/ vetraging van klachten.

! Verboden co-medicatie zijn anthicholinergica (werkt precies tegen).

Question 24

Bijwerkingen Ach-I

Answer 24

• misselijkheid / braken
• diarree
• gewichtsverlies
• hoofdpijn
• syncope / vallen
• duizeligheid
• bradycardie

Question 25

NMDA antagonist: memantine

Answer 25

Voor matig tot gevorderde AD.

Werkt in op de overdracht van glutamaat. Er kan namelijk een disbalans zijn bij Alzheimer. Je voorkomt overmatige signaaloverdracht waardoor je celdood voorkomt.

Het effect is heel beperkt… Het is een antagonist met slechts geringe affiniteit.

Question 26

Evidence based

Answer 26

Teleurstellend. Weinig bewijs voor medicatie tegen Alzheimer.

Question 27

Gedragsproblemen bij dementie

Answer 27

Eerst kijk je naar de fysieke ongemakken en omgevingsfactoren. Hierna komt psycho-eductie voor patiënt en omgeving. Ook biedt je afleiding en gedoseerde en prettige prikkels.
Medicatie is weinig effectief.

Question 28

Agitatie bij Alzheimer

Answer 28

Is een innerlijke rusteloosheid die tot ondoelmatig gedrag met een sterk repeterend karakter leidt.
Medicatie = antipsychoticum/antidepressiva.
Op korte termijn kan dit helpen, maar op lange termijn is dit nadelig.
(Na 3 maanden uiterlijk staken/afbouwen, anders kans op slikproblemen, herseninfract etc.).

Question 29

Psychose bij Alzheimer

Answer 29

Is moeilijk te behandelen met atypische antipsychotica.

! Bij Lewy Body en Parkinson zul je juist een verslechtering zien als je dopaminerge middelen geeft (HVZ, pneumonie, parkinsonisme, overlijden).

Question 30

Depressie bij Alzheimer

Answer 30

Bij apathie start je Ach-I (want apathie hoeft niet hetzelfde te zijn als depressie). Als het wél een depressie is geef je antidepressiva. Bij Parkinson en Lewy Body de voorkeur voor TCA, want andere antidepressiva kunnen verergering van parkinsonklachten geven.