College 12 Placebo & nocebo

Question 1

Placebo effect

Answer 1

Een gestimuleerde of medisch ineffectieve behandeling met de intentie een patiënt te misleiden. Soms ervaart een patiënt echte of waargenomen verbeteringen in een medische conditie.

Question 2

Nocebo effect

Answer 2

Betreft verslechteringen of bijwerkingen door de verwachtingen hiervan.

Question 3

Single-blind

Answer 3

Alleen de patiënt weet niet at hij krijgt

Question 4

Double-blind

Answer 4

Zowel de patiënt als wetenschapper weet het niet

Question 5

Triple-blind

Answer 5

Degene die de data analyseert weet het ook niet.
Let op: ethisch gezien moet er wel iemand zijn die het weet, zodat die kan ingrijpen bij bv ernstige bijwerkingen.

Question 6

Unblinding

Answer 6

Later wordt bekend gemaakt in welke groep het medicijn werd gegeven en in welke groep de placebo.

Question 7

In de VERTOS studies 1 t/m 4

Answer 7

Werd gekeken naar een ‘placebo-operatie’ voor osteoporotische vertebrale compressiefracturen (OVCFs). Een sham operatie bleek even effectief als een echte percutane vertebroplasty operatie. Beide zijn beter dan de conventionele behandeling.

Question 8

Hoe werkt een placebo / nocebo?

Answer 8

A. Middels pijn modulatie (op meerdere niveaus van het ruggenmerg. Er zijn verschillende stoffen die eraan bijdragen of een pijnsignaal wel/niet wordt doorgegeven naar het brein.)
- Opioide afgifte van inhibitoire neuronen (de mu opioide antagonist naloxone kan de placeborespons namelijk reversibel maken)
- Dopamine afgifte bij anticipatie op een belonend effect van een placebo

B. Angst regulatie door de amygdala, ACC en OFC.
Gevoelens van angst kunnen de pijnsensatie vergroten (nocebo)

C. Hippocampus
Herinneringen van eerdere ervaringen en herbeleving spelen ook een rol. De amygdala en hippocampus stimuleren elkaar. Angst en pijn kunnen ook geconditioneerd worden.

Question 9

Hyperalgesie

Answer 9

Verhoogde gevoeligheid voor pijn.

Question 10

Analgesie

Answer 10

Verminderde gevoeligheid voor pijn.

Question 11

NA en 5HT en pijn

Answer 11

Noradrenaline en serotonine geven altijd een remming van pijn, waardoor normale lichaamsbewegingen niet als pijnlijk worden ervaren.

Question 12

Benedetti onderzocht

Answer 12

De neurobiologische basis van placebo en nocebo.

• De placeborespons is breedt en wordt beïnvloedt door o.a. regressie naar het gemiddelde, spontane remissie, bias, error en andere interventies.
• Het placebo effect gaat over verwachting, leereffecten en een stukje genetica. Vooral verwachting is belangrijk!

Question 13

Verwachting

Answer 13

Bereidt het lijf voor op anticipatie op een gebeurtenis om hier goed mee om te gaan. Het effect van verwachtingen wordt gemoduleerd door:
A. Geheugen, motivatie, self-defeating gedachten. ‘De vorige keer ging het goed, dus verwacht ik dat het deze keer ook goed zal zijn’.
B. Hoop; het verlangen en de verwachting dat de toekomst beter zal zijn dan het heden ‘Ik verwacht dat ik in de toekomst beter ga worden’.

Question 14

Hawthorne effect

Answer 14

Klinische verbetering in een groep patiënten simpelweg doordat ze mee doen in een klinische trial en dus “behandeld” worden.

Question 15

Nocebo hyperalgesie

Answer 15

Anxiety geïnduceerde hyperalgesie.
Als je verwacht dat een behandeling pijnlijk gaat zijn, heb je meer pijn. Dit wordt dus gestuurd door angst.

Question 16

Placebo analgesie

Answer 16

Beloning geïnduceerde analgesie.
Als je een beloning krijgt bij of na een behandeling ervaar je minder pijn. Afleiding werkt ook goed.

Question 17

5 mechanismen onderliggend aan nocebo hyperalgesie en placebo analgesie

Answer 17

1. Opioiden
2. Prostaglandines
3. Cholecystokinine (CCK)
4. Beloning/dopamine
5. Prefrontale controle

Question 18

Opioiden

Answer 18

Er kan natuurlijke descending inhibition plaatsvinden door endogene opioïden zoals endorfines, enkefalines en dynorfines.

Question 19

Prostaglandines

Answer 19

Zorgen voor pijn. Het enzym COX maakt prostaglandines aan.

Anandamide is een lichaamseigen cannabinoid die de prostaglandine synthese inhibeert.

Placebo’s activeren de CB1 cannabinoïde receptor en inhiberen de prostaglandinesynthese. Nocebo’s verhogen de prostaglandinesynthese.

(Anandamide is hoog bij placebo’s (minder pijn). Prostaglandines zijn hoog bij nocebo’s (meer pijn).)

Question 20

Cholecystokinine (CCK)

Answer 20

Zorgt voor angst.
Proglumide blokkeert CCK, dit zorgt voor minder angst en dus ook een vermindering van het nocebo hyperalgesie.

Question 21

Beloning/dopamine - Parkinson

Answer 21

Bij verwachting van beloning wordt dopamine aangemaakt in het mesolimbisch systeem. Een placebo kan dus zorgen voor meer dopamine en daarmee ver vermindering van Parkinsonklachten bij Parkinson patiënten.

Question 22

Prefrontale controle

Answer 22

Minder prefrontale controle = minder placebo reactie. Mensen met Alzheimer hebben minder baat bij placebo, pijnstilling en analgesie.

Question 23

Antidepressiva

Answer 23

is vooral nodig voor een ernstige depressie. Een milde depressie gaat namelijk ook beter met een placebo. 25% van antidepressiva is het werkelijke effect. 50% is placebo.

Question 24

Klassieke conditionering

Answer 24

Kan zorgen voor geconditioneerde immunosuppressie. Denk aan het smaakaversie experiment van Ader waarbij muizen doodgingen door een watertje met smaakje.

De verwachting dat een medicijn gaat helpen geeft al verlichting. Het zien van een dokter die het inspuit versterkt dit effect.

Question 25

Sociaal leren

Answer 25

Kan ook zorgen voor een verwachting en daarmee een placebo of nocebo effect door bijvoorbeeld aanmaak van prostaglandines.