cerebrovasculaire aandoeningen (CVA) Flashcards
4 belangrijke slagaders
- 2 arterie carotis interna (2 binnenste halsslagaders)
- 2 arteria vertebrales (2 wervelslagaders
risicofactors
niet wijzigbare: mannelijk geslacht, leeftijd, erfelijkheid
wijzigbare: hypertensie, roken, alcohol, diabetes, overgewicht, weinig lichaamsbeweging, stress, cholesterol, ichemische hartziekten
ischemische CVA
herseninfract: verstopte bloedvat
- hoge prevalentie (85%)
- etiologie: trombus (bloedplaatjes samengeklonterd)
- atherosclerose: bloeding in hersenen aderverklanking van de bloedvat > belemmering van bloeddoorstroming
» embolus (losgemaakte trombus) vernauwt arterie
soorten thrombus
- carotistenose: thrombus in halsslagader > in hersenen > herseninfarct
- carotdisectie: scheur in de halsslagader
- embolus in hart
soorten ischemische CVA
- transient ischchemic attack (TIZ): tijdelijk herseninfarct > gevolgen: cognitieve problemen: aandacht, snelheid info verwerking, werkgeheugen
- lacunaire subcorticale herseninfarcten: dieper liggende delen (gunstige prognose)
- grote corticale herseninfarcten: in cortex: probleem afh van hersengebied
ischemische gebied
- na 15 min hersengebied beschadigd
- na 3 u volledig ischemisch hersengebied
°ischemische gebied: umbra= centrale infarct (niet meer te herstellen-
° penumbra: omliggende hersenweefsel dat kan herstellen
behandeling
- endarterectomie: incisie van de halsslagader (invasie)
- carotis stenting (via oplaasbare stent wordt er weer plaats vrijgemaakt (minder invasie)
- trombylose: binnen 4,5u krachtige medicijn in bloedban brengen
- trombectomie: katheter intraveneus inbrengen
hemorragisch CVA
- hersenbloeding= scheur in arterie > bloeding in hersenen > daling bewustzijn
- kleiner prevalentie ischemische (15% vs 85%)
types hemorrarische CVA
- subarachnoïde bloeding (SAB)
- intracerebrale bloeding
subarachnoïde bloeding (SAB)
: bloeding rond de hersenen
> etiologie: zwakke plek in bloedvaatwand van de cirkel van Willis > bloed vormt aneurysma (uitstulping in het bloedvat > barst in aneurysma > bloeding tussen hersenvliezen
* is resizief (grootte kans weer)
* zware neuropsychologische problemen na overleving
- behandeling:
1ste instantie coiling: niet operatief plaatsen van spiraaltje via bloedvat op aneurysma af te sluiten
2de instantie clipping: operatief (invasie) plaatsen van metalen clip op de hals van aneurysma (> gevolgen: meer psychosociale problemen, anterograad geheugen, emoties regulatie, sociaal gedrag)
intercerebrale bloeding
- bloeding on de hersenen
> etiologie: hypertensie, malformacie vaatwand, ontsteking vaatwand, arterioveneuze malformatie (kluwen bloedcapillairen) - behandeling: draining: bloedzuiger uit schedel gezogen
lichamelijke problemen
- lichamelijk:
° visueel (diplopie:dubbelzien, wazig zicht, visueel velddefect)
° incontinentie
° impotentie
° alzijdige gevoelsuitval
° facialisparese
°dysarthrie (spraakstoornis)
° slaapproblemen
° epilepsie
° hoofdpijn
° vermoeidheid: post-stroke fatigue
post stroke fatigue
prevalent = kleinere belastbaarheid
- Chronisch
- Moeilijk behandelbaar > beweging = beste remedie
- Primair: Hersenen functioneren minder efficiënt > harder werken (meer cerebrale activatie) om minder te doen
- Secundaire oorzaak: wisselwerking tussen factoren
neuro motorische problemen
- evenwichtsproblemen
- coordinatieproblemen
- problemen met fijne motoriek
- verminderde conditie
- hemisparese
neuropsychologische problemen
- cognitief: kan op alle mogelijke functiedomeinen optreden, L: taalmoeilijkheden, R: orientatiemoeilijkheden, algemeen: mentale traagheid
> herstel: grootse onder 6 maand na 2j nog een beetje (hemorragische groter dan ischemiscje herstel - emotioneel en gedragsmatig
° primair: biologische verklaring: laesie in hersenen (serotonine ongeregeld)
° secundair: psychologische verklaring: reactie op CVA
° depressie: post stroke depression
° angst: post stroke angst - fono en fotofobie
° emotionele laniliteit
° affectvervlakking
° impulsiviteit
° egocentrisme
° dwanghuilen `
° verhoogde prikkelbaarheid
° regressie
° veranderd zelfbeeld
sociaal isolement
° achtdochtig
° emotionele verwerking- en aanvaardigingsproblemen