Cerebrovasculaire aandoeningen

Question 1

Wat is een cerebro vasculair accident (CVA)?

Answer 1

Ook wel beroerte genoemd; hierbij wordt de zuurstoftoevoer naar de hersenen verstoord.

Grofweg te verdelen in infarcten en bloedingen.

Een infarct ontstaat door plaatselijke ischemie t.g.v. occlusie van een bloedvat resulterend in neurologische uitval.

Een bloeding ontstaat wanneer een bloedvat knapt. Dit kan op verschillende plekken in het brein gebeuren.

Infarcten komen vaker voor dan bloedingen (4:1) en komen vooral voor bij patiënten van 65 jaar of ouder.

Question 2

Wat is een TIA?

Answer 2

Transient ischaemic attack.

Wanneer de neurologische uitval t.g.v. de ischemie slechts enkele minuten of uren duurt (binnen 24 uur verdwijnt), spreken we van een TIA.

Question 3

Wat is de oorzaak van een CVA?

Answer 3

1. large vessel disease: atherosclerose met thrombusvorming
2. small vessel disease: veroudering, hypertensie; verzamelterm laesies arteriën, arteriolen, capillairen, venulen of kleine venen (tevens meest voorkomende oorzaak vasculaire dementie)
3. hartproblematiek: AF, kunstklep
4. overig: carotisstenose, arteriëledissectie, stollingsstoornissen, vasculitis, Ehlers-Danlos syndroom, etc.

Question 4

Wat zijn risicofactoren voor een CVA?

Answer 4

1. hypertensie
2. roken
3. HVZ (met name atriumfibrilleren en myocardinfarct)
4. diabetes
5. hyperlipidemie
6. obesitas
7. hoge leeftijd
8. mannelijk geslacht
9. bedlegerig
10. eerder CVA

Question 5

Wat zijn anamnestische klachten bij een herseninfarct?

Answer 5

1. Motorische, sensibele en andere uitvalsverschijnselen afhankelijk van stroomgebied
2. hoofdpijn
3. acuut focale neurologische uitval (→ meestal geen verdere uitbreiding). Plotseling en meestal maximaal na ontstaan.

Question 6

Via welke test is een CVA snel te herkennen?

Answer 6

BE-FAST regel:

Balance (plotseling evenwichtsverlies?)
Eyes (plotseling verminderd zicht?)
Face (asymmetrie in het gezicht? afhangende mond?)
Arms (kan de persoon beide armen optillen?)
Speech (is de spraak onsamenhangend of niet te verstaan?)
Time (noteer hoe laat de klachten zijn begonnen).

Question 7

Wat zijn uitvalsverschijnselen per stroomgebied?

Answer 7

1. a. cerebri anterior → hemiparese been (meest voorkomend), arm contralateraal; cognitieve problemen; frontale symptomen
2. a. cerebri media → hemiparese arm (meest voorkomend), been contralateraal (mindere mate), centrale facialisparese contralateraal, uitval gnostisch (komt vaker voor dan) vitaal; spasticiteit (later), ogen richting haard, fatische stoornissen bij lokalisatie taalcentrum, neglect bij lokalisatie pariëtaal (rechts > links)
3. a. cerebri posterior → homonieme hemianopsie (beide helften aan beide kanten valt weg); gedragsstoornissen, geheugenstoornissen
4. a. basilaris → tetraparese (armen en benen), pseudo bulbaire parese, horizontale blikparese, vertigo, misselijk, nystagmus; ataxie, verlaagd bewustzijn, onregelmatige ademhaling bij aangedane formatio reticularis.

Question 8

Wat is het LO/AO bij een herseninfarct?

Answer 8

LO: verhoogde bloeddruk, verlaagde of gelijke ademhaling; neurologische uitval (reflexen etc.) afhankelijk van stroomgebied.

1. CT-cerebrum: hypodense laesie (na enige tijd zichtbaar), afwezigheid van hematoom (wel direct zichtbaar)
2. MRI-cerebrum: ischemie (sensitiever in vroege fase met diffusie gewogen opnames (DWI en ADC))
3. Lab i.v.m. contra-indicaties voor I.v. trombolytica: glucose, Hematcocriet, stolling. Eerder infarct waar mensen nog niet helemaal van hersteld zijn.
4. Evt. LP: vasculitis → overige oorzaken
5. ECG (24u aan de monitor), echo hart, echo duplex carotiden: aantonen emboliebron (bij voorste circulatie)

Question 9

Hoe wordt een herseninfarct behandeld?

Answer 9

1. opname stroke unit, bewaken vitale functies, voorkomen complicaties, behandelen onderliggende oorzaak
2. fysiotherapie, logopedie, ergotherapie
3. medicamenteus
   • <4,5 uur: trombolyse d.m.v. recombinant tissue-plasminogen activator (rt-PA) i.v., indien geen contra-indicaties.
   • <24 uur: intra-arteriële trombectomie (IAT)
   • preventief: trombocytenaggregatieremmer, statine, antihypertensivum en (bij immobiliteit) LMWH
     - invasief → bij inklemming: hemicraniëctomie

Question 10

Hoe wordt een herseninfarct behandeld?

Answer 10

1. opname stroke unit, bewaken vitale functies, voorkomen complicaties, behandelen onderliggende oorzaak
2. fysiotherapie, logopedie, ergotherapie
3. medicamenteus
   • <4,5 uur: trombolyse d.m.v. recombinant tissue-plasminogen activator (rt-PA) i.v., indien geen contra-indicaties.
   • <24 uur: intra-arteriële trombectomie (IAT)
   • preventief: trombocytenaggregatieremmer, statine, antihypertensivum en (bij immobiliteit) LMWH
     - invasief → bij inklemming: hemicraniëctomie

Question 11

Wat is de prognose bij een herseninfarct?

Answer 11

mortaliteit <1 maand → 25%, t.g.v. inklemming, infecties (m.n. pneumonie), cardiaal;

meeste herstel in eerste 3 maand.

Let op: complicatie → bloeding t.g.v. trombolyse

Question 12

Hoe ziet de typische patiënt met een herseninfarct eruit?

Answer 12

bekend met cardiovasculaire risicofactoren en presenteert zich met (een combinatie van) acuut ontstane hemiparese, visusklachten en/of afasie die een aanwijzing zijn voor de lokalisatie van de afsluiting.

Question 13

Wat is het verschil tussen een TIA en een migraine?

Answer 13

De uitvalsverschijnselen bij een TIA kunnen zich ook voordoen bij aanvallen van migraine. Maar er zijn belangrijke verschillen:

1. Migraine kondigt zich meestal aan door steeds erger wordende hoofdpijn waaraan uitvalsverschijnselen vooraf gaan (als gevolg van ernstig tijdelijke verkramping van de bloedvaten). Bij een TIA treedt hoofdpijn vrijwel nooit op.
2. Tintelingen in handen en voeten, misselijkheid, zien van “schitteringen” zijn verschijnselen die soms wel bij migraine optreden, maar vrijwel nooit bij een TIA.
3. TIA’s beginnen plotseling. Meestal verdwijnen de verschijnselen binnen enkele minuten. Soms duurt het enkele uren. Ook het einde van de TIA is vaak vrij abrupt.

Question 14

Wat is een hersenbloeding?

Answer 14

Ook wel hemorragische cerebrovasculaire aandoening (CVA) of intracerebraal hematoom genoemd, is een bloeding vanuit een van de intracraniële bloedvaten.

Hersenbloedingen komen minder vaker voor dan herseninfarcten (verhouding 1:4). Zelfde klachtenpatroon als herseninfarct.

wederom veelal bij mensen van 65 jaar of ouder

Question 15

Wat is de oorzaak van een hersenbloeding?

Answer 15

1. vaatmalformatie
2. cerebrale amyloïdangiopathie (CAA)
3. aneurysma
4. trauma
5. tumor (waarvan de bloeding leidt tot compressie)
   6 chronische hypertensie waardoor kleine vaten verzwakken en sneller scheuren.

Question 16

Wat zijn de risicofactoren op een hersenbloeding?

Answer 16

1. Hoge leeftijd
2. hypertensie
3. gebruik van antistolling / stollingsstoornissen
4. veneuze sinustrombose
5. aanwezigheid tumor/metastase,
6. cocaïne-/amfetaminegebruik (→ verhoogde bloeddruk)
7. donkere huidskleur
8. aziatisch

Question 17

Wat zijn klachten bij een hersenbloeding?

Answer 17

motorische, sensibele en andere uitvalsverschijnselen, hoofdpijn, misselijk, braken (hoeft niet altijd), nekstijf, verlaagd bewustzijn.

hoofdpijn en braken meer een teken van verhoogde intracraniële druk

Question 18

Wat is het LO/AO bij een hersenbloeding?

Answer 18

LO: verhoogde bloeddruk; focale neurologische uitval, afhankelijk van lokalisatie.

AO:
1. CT-cerebrum → hyperdense laesie
2. CT-/MRI-angiografie → aantonen aneurysma bij SAB
- Lab → stollingsstoornis
- Evt. LP bij SAB → aanwezigheid bloedafbraakproducten

Question 19

Hoe wordt een een hersenbloeding behandeld?

Answer 19

1. opname stroke unit, bewaken vitale functies voorkomen complicaties
2. medicamenteus → behandelen onderliggende oorzaak (verlagen bloeddruk, corrigeren antistolling)
3. Invasief:
   • Inklemming/compressie hersenstam → ontlasten hematoom
   • arterioveneuze malformatie → chirurgisch verwijderen, emboliseren, stereotactische bestraling
   • aneurysma → clippen of coilen

Question 20

Wat is de typische patiënt met een hersenbloeding?

Answer 20

Presenteert zich met acuut ontstane hemiverschijnselen, die een aanwijzing zijn voor de locatie van de bloeding.

In ernstige gevallen presenteert de patiënt zich met symptomen van verhoogde intracraniële druk en een verlaagd bewustzijn.

Question 21

Wat is een subarachnoïdale bloeding?

Answer 21

Bloed bevindt zich in de ruimte tussen de arachnoïdea en de pia; meestal ten gevolge van een gebarsten aneurysma. Dus niet in de hersenen maar in de ruimte daaromheen (en kan daarom ook leiden tot verdrukking)

Question 22

Wat zijn klachten bij een subarachnoïdale bloeding?

Answer 22

Een subarachnoïdale bloeding geeft acute heftige hoofdpijn. Ook kunnen verminderd bewustzijn, misselijkheid, braken, krachtsverlies van ledematen en nekstijfheid voorkomen.

Bewustzijn blijvend verlaagd; kunnen wel focale klachten hebben maar hoeft niet altijd.

Jaarlijks krijgen ongeveer 1500 patiënten een subarachnoïdale bloeding.

Question 23

Wat is amaurosis fugax?

Answer 23

Ook wel vluchtige blindheid genoemd; is het verschijnsel dat mensen plotseling en kortdurend met één oog niet meer kunnen zien.

Het wordt meestal veroorzaakt door een onderbreking van de bloedtoevoer naar hetnetvlies, een van de meest gevoelige weefsels van het lichaam voor zuurstofgebrek.

Question 24

Wat is de oorzaak van amaurosis fugax?

Answer 24

Het kan een uiting zijn vanTIA’s of vanarteriitis temporalis, maar kan ook van neurologische aard zijn zoals bijmultipele sclerose.

De oorzaak moet altijd worden uitgezocht omdat daarmee soms een blijvende blindheid kan worden voorkomen. Niet altijd wordt er echter een oorzaak gevonden terwijl sommige oorzaken niet goed behandelbaar zijn.

Question 25

Wat is het verschil tussen amaurosis fugax en neuritis optica?

Answer 25

Verschil amaurosis fugax en neuritis optica → neuritis optica duurt veel langer, pijnlijk, kleur verstoord.