Brjósthol/ lungu

Question 1

Algeng vandamál tengd lungum og brjóstholi?

Answer 1

Hósti, uppgangur (sputum), mæði, takverkur, andþyngsli, hemopthysis, nefrennsli.

Question 2

Hvernig á að lýsa einkennum frá brjóstholi/ lungum?

Answer 2

Lýsa upphafi, staðsetningu, lengd, styrkleika/magn, Munstur/tímasetningar, hvað vekur upp, hvaða lyf/aðferðir hafa verið notaðar, önnur einkenni..

Question 3

Hvað þarf að hafa í huga í heilsufarssögu sjúklings með öndunarfæravandamál?

Answer 3

Skurðaðgerðiráthorax * Áverkar/bruni
- Lyf, bólusetningar, fyrri rannsóknir, Ásvelging/Aspiration vandamál, sjúkdómar í öndunarfærum, berklar, sýkingar (tíðni& alvarleiki), langvinnir sjúkdómar, innlagnir á spítala, barkaþræðingar, ofnæmi…
- Gott að kanna líka fjölskyldusögu

Question 4

SKOÐUN / HORFA

Answer 4

• Almennt útlit, litur,
• Lögun brjóstkassa/samhverfa
• Merki um öndunarerfiðleika
• Húð/ varir/ slímhúð/ neglur
• Öndunartíðni, taktur, dýpt og mynstur
• Lengd útöndun
• Notkun hjálparvöðva – áreynsla við öndun
• Áverkar
• Barki í miðlínu
• Lögun brjóstkassa

Question 5

Öndunarmynstur

Answer 5

• Tachypnea (rapid rate)
• Bradypnea (abnormally slow rate)
• Apnea (öndunarpásur)
• Dyspnea
• Hyperventilation (oföndun)
• Kussmaul’s breathing
• Cheyne-Stokes respirations

Question 6

SKOÐUN / ÞREIFA

Answer 6

• Áferð, áverkar, fyrirferð, eymsli, aflögun
• Loft undir húð
• Þan geta og samhverfa brjóstkassa
• Tractile fremitus (víbringur, 99)
• Verkir

Question 7

Skoðun - BANK

Answer 7

• Samhverfa
• Hljóð (Hyperresonance, Resonance, Tympany, Dullness, Flatness)
• Verkir
• Þindarbil (halda inni andanum og anda alveg út)

Question 8

Heilbrigð lungnahljóð

Answer 8

Tracheal, bronchial, branchovesicular, vesicular

Question 9

Sjúkleg lungnahljóð

Answer 9

Wheezing– hvæs/væl
Rhonchi- hrygla
Crackles- brak
Pleural rub- núning
Stridor– strítor
Engin öndunarhljóð

Question 10

Hvað þarf að hafa í huga við lungnahlustun?

Answer 10

• Verðum að þekkja landamerkin og líffærafræðina
• Lýsa hvar hljóðin eru greind og styrk þeirra
• Lýsa hvenær hljóðin heyrast innöndun/útöndun
• Önnur einkenni
• Staða sjúklings við skoðun mikilvæg

Question 11

Tracheal öndun

Answer 11

Heyrist yfir trachea.
Jafnt inn og út ↗️⬆️ ↘️

Question 12

Bronchial öndun

Answer 12

Heyrist sitthvoru megin við trachea
↗️ smá pása ↘️

Question 13

Bronchovesicular öndun

Answer 13

Heyrist kringum viðbeinin (lungnatoppnum) ↗️–↘️

Question 14

Vesicular öndun

Answer 14

Heyrist á hliðunum, yfir lungun ↗️⬇️

Question 15

Weesing

Answer 15

High pitched hvæs. Heyrist hærra í útöndun.
Þrenging í öndunarvegun, t.d. astmi, COPD, ofnæmi.

Question 16

Rhonchi

Answer 16

Low pitched brak. Heyrist hærra í útöndun.
Slím/ vökvi í öndunarvegi. T.d. bronchitis.
Getur hreinsast7 horfið við að hósta.

Question 17

Stridor

Answer 17

Hávært, heyrist meira í innöndun og best yfir trachea.
Efri öndunarvega þrenging, brátt vandamál.

Question 18

Pleural rub

Answer 18

Núningshljóð- Himnur að nuddast saman, vanalega staðbundið.
Er bæði í inn og útöndun.
T.d. í pleural effusion (fleiðruvökva), lungnabólga.

Question 19

Crackles

Answer 19

Getur verið:
– high pitched - fine crackles - mýkra
– Lower on pitches - coarse crackles - grófara
Opnun/lokun á litlum loftvegum eða loft sem bubblar í gegnum vökva
Er bæði í inn öndun og útöndun
T.d. hjartabilun, lungnabjúgur

Question 20

Engin/ minnkuð öndunarhljóð

Answer 20

Getur verið t.d. samfallið lunga eða fleiðruvökvi.

Question 21

Dæmi um góða skráningu eftir lungnaskoðun

Answer 21

Sjúklingur andar 14 x á mín áreynslulaust, engin merki um nasavængjablak, bláma eða notkun hjálparvöðva, þan brjóstkassa jafnt, fremitus greinist ekki, við hlustun heyrast symetrísk öndunarhljóð, engin merki um weezing , rhonchi eða chrackles.