Boek: Echoscopie in de verloskunde en gynaecologie (John M.G. van Vugt) Flashcards
Wat is de meest betrouwbare manier om een zwangerschapstermijn te bepalen?
H.8 / blz. 107
Vugt, J. (2013). Echoscopie in de verloskunde en gynaecologie (4de ed.). Van Duuren Media.
Aan de hand van de conceptiedatum.
In de praktijk zullen erg weinig vrouwen de precieze datum waarop het kind is verwekt weten. Met als uitzondering koppels die aan de hand van geassisteerde voortplantingstechnieken zwanger zijn geraakt.
Bij voortplantingstechnieken gebruiken de datum van ovum pickup (OPU) of de datum van intra-uteriene inseminatie (IUI)
Welke methode is het meest betrouwbaar om het zwangerschapstermijn te bepalen? Aan de hand van de eerste dag van de laatste menstruatie of aan de hand van echoscopisch onderzoek?
( Bij de methode waarbij je de eerste dag van de laatste menstruatie wilt weten, kan je er in dit geval vanuit gaan dat de normale cycli normaal en regulair is. De duur van de cycli 28 dagen is en er geen orale anticonceptiva werden gebruikt. )
H.8 / blz. 107
Vugt, J. (2013). Echoscopie in de verloskunde en gynaecologie (4de ed.). Van Duuren Media.
Het blijkt dat het bepalen van een zwangerschapstermijn helemaal niet zo betrouwbaar is via het uitvragen naar de eerste dag van de laatste menstruatie. Ook niet wanneer de vrouw deze datum precies en zeker weet.
Echoscopisch onderzoek daarentegen is wel redelijk betrouwbaar gebleken. Je kan namelijk vrijwel alle foetale delen meten en daarmee voldoet het onderzoek aan de definitie van de biometrie.
Welke metingen kunnen gedaan worden bij echoscopisch onderzoek?
Zie uitwerking OWG 3.4 voor meerdere kenmerken
H.8 / blz. 108
Vugt, J. (2013). Echoscopie in de verloskunde en gynaecologie (4de ed.). Van Duuren Media.
CRL-meting = Crown-Rump length
- Kruin-romplengte
- Midsagittale doorsnede
BPD = Bipariëtale diameter
- De maximale afstand tussen ossa parietales zonder weke delen
- Transversale doorsnede van het hoofd
- OFD = Occipitofrontale diameter
- CI = Cefaalindex
- -> Kan berekent worden door: CI = BPD / OFD * 100
HC = Hoofdcircumferentie
- Omtrek van het hoofd
- Transversale doorsnede van het hoofd
TCD = Transversale cerebellaire diameter
- Breedte van het cerebellum wordt gemeten
- Transversale doorsnede van het hoofd
- Betrouwbaar voor termijnbepaling
AC = Abdominale circumferentie
- Omtrek van de buik
- Transversale doorsnede van de buik
- TAD = Transversale abdominale diameter
- APAD = Anteroposterieure abdominale diameter
FL = Femurlengte
- Benige diafyse wordt gemeten, zonder het kraakbeen tussen de trochanter major en de condylus lateralis
- Transversale doorsnede
Hoe wordt ultrageluid gedefinieerd als je kijkt naar frequentie?
H.1 / blz. 13
Vugt, J. (2013). Echoscopie in de verloskunde en gynaecologie (4de ed.). Van Duuren Media.
> 20 000 Hz
Bij medische toepassingen kan dit tussen 2 - 20 MHz liggen
2 000 000 Hz - 20 000 000 Hz
Wat is de fysica achter een echo? Door welke natuurkundige basisprincipes word er een beeld gevormd?
H.1 / blz. 14
Vugt, J. (2013). Echoscopie in de verloskunde en gynaecologie (4de ed.). Van Duuren Media.
Het ultrageluid wordt terug gekaatst door het weefsel
- De intensiteit van het teruggezonden signaal is afhankelijk van de samenstelling van het weefsel
- Diepte van de reflector wordt bepaald door de tijdsduur die nodig is voor het signaal om terug te komen. Vervolgens wordt door middel van de tijdsduur en de voortplantingssnelheid de diepte berekend.
(D = 1/2 T * v) - Piëzo-elektrische kristallen generen een trilling. Die weer geluid veroorzaakt wanneer er een elektrische puls doorheen gaat
- Piëzo-elektrische kristallen generen een elektrische puls wanneer er geluid doorheen gaat
Leg de volgende termen uit:
Echodens - Echolucent - Echogeen - Hyperextensie - Hyperflexie
H.1 / blz. 14
Vugt, J. (2013). Echoscopie in de verloskunde en gynaecologie (4de ed.). Van Duuren Media.
Echodens: Het weefsel weerkaatst bijna al het geluid weer, waardoor de intensiteit hoog is. Het weefsel wordt dan afgebeeld als wit. (bot)
Echolucent: Het weefsel laat bijna al het geluid door, waardoor de intensiteit laag is. Het weefsel wordt dan afgebeeld als zwart. (vruchtwater, blaas, vloeistof)
Echogeen: Wisselend doorlaatbaar in een weefsel. Het weefsel is gespikkeld grijs afgebeeld. (lever, longen)
Hyperextensie: Overstrekking
Hyperflexie: Overmatige buiging
Wat zijn de verschillende doorsnedes?
H.1 / blz. 28
Vugt, J. (2013). Echoscopie in de verloskunde en gynaecologie (4de ed.). Van Duuren Media.
Sagittale doorsnede: Verticaal mediaal (links en rechts gescheiden)
Coronale doorsnede: Verticaal laternaal (ventraal en dorsaal gescheiden)
Transversale doorsnede: Horizontaal (boven en onder gescheiden)
Hoe wordt het zwangerschapstermijn bepaald aan de hand van echoscopie?
H.8 / blz. 111
Vugt, J. (2013). Echoscopie in de verloskunde en gynaecologie (4de ed.). Van Duuren Media.
In het eerste trimester wordt het termijn bepaald door de CRL te meten en vast te leggen in de gecorrigeerde referentiecurve van Robinson en Fleming
- Kan tussen 20-65 mm
- Rond 10-12 weken is deze het betrouwbaarste
In het tweede trimester wordt het termijn bepaald door de BPD (>23 mm) en HC (>80 mm) te meten.
- Door eventueel een afgeplat of rond hoofd heeft HC de voorkeur
Vanaf 18 weken kan het termijn ook worden bepaald door de TCD te meten
- Bij beide de TCD en HC meting kan je de curven van Verburg gebruiken (NVOG-modelprotocol)
- TCD is als enige nog redelijk betrouwbaar na 22 weken, behalve bij foetale groeirestrictie
Een gewichtsbepaling is niet erg betrouwbaar via echoscopie, toch wordt dit toch weleens gedaan.
Vanwege welke indicaties wordt dit toch gedaan soms en welke formule is het betrouwbaarst?
H.8 / blz. 112
Vugt, J. (2013). Echoscopie in de verloskunde en gynaecologie (4de ed.). Van Duuren Media.
- Wel / geen actief beleid bij een zeer preterme partus
- Bij een dreigende vroeggeboorte, waarbij ingeschat moet worden of de foetus in aanmerking komt voor een chirurgische interventie bij een congenitale hartafwijking
- Inschatten of een foetus in aanmerking komt voor een extracorporele membraanoxygenatie (ECMO) bij een hernia diaphragmatica
- Een electieve sectio overwegen bij verdenking van macrosomie
Wat is essentieel voor het beoordelen van de foetale groei? Hoe vaak moet je metingen doen?
H.8 / blz. 112
Vugt, J. (2013). Echoscopie in de verloskunde en gynaecologie (4de ed.). Van Duuren Media.
Om een juiste beoordeling te kunnen doen, moet je de een juiste zwangerschapsduur moeten hebben. Je moet dus de datering van de zwangerschap weten.
Verder kan je de groei niet bepalen door één keer te meten. Je moet steeds met minimaal een interval van 10 dagen meten.
De metingen voor de foetale groei vormen een lijn, net als de groeicurve. Wat kan je concluderen uit de volgende bevindingen:
- Lijn loopt parallel aan de groeicurve, maar onder of boven de lijn
- Lijn buigt sterker af naar beneden
- Lijn buigt sterker af naar boven
H.8 / blz. 112
Vugt, J. (2013). Echoscopie in de verloskunde en gynaecologie (4de ed.). Van Duuren Media.
- De foetus groeit in ieder geval
- Bij afbuiging naar beneden spreken we van foetale groeirestrictie. De lijn hoeft niet onder de 5-percentiel-lijn te vallen.
- Bij afbuiging naar boven spreken we van een te snelle groei, soms duidend op ontwikkelende macrosomie
Welke metingen worden gedaan om de foetale groei te beoordelen?
H.8 / blz. 112
Vugt, J. (2013). Echoscopie in de verloskunde en gynaecologie (4de ed.). Van Duuren Media.
De belangrijkste is de AC-meting (abdominal circumferentie)
In combinatie met de HC (hoofdcircumferentie) en FL (femurlengte) is de meting nog betrouwbaarder
Wat is de vertaling van symmetrische groeivertraging en asymmetrische groeivertraging in echoscopische metingen?
Hoe kan je het verschil tussen deze twee beoordelen?
H.8 / blz. 113
Vugt, J. (2013). Echoscopie in de verloskunde en gynaecologie (4de ed.). Van Duuren Media.
Symmetrisch: HC en AC zijn te klein (ook wel FL)
Asymmetrisch: AC gaat meer achterlopen dan de HC
De HC/AC- ratio wordt daarom gebruikt om tussen deze twee te beoordelen.
- De ratio is normaal wanneer bij 18 weken de waarde 1,2 is en bij 40 deze waarde daalt naar 1,0
- In bovenstaand geval spreken we van symmetrische groeivertraging
- Wanneer de waarde bij 40 weken gelijk is of gestegen is in vergelijking met 18 weken, spreken we van asymmetrische groeivertraging
Hoe staat foetale groeirestrictie en oligohydramnion in verband met elkaar?
H.8 / blz. 113
Vugt, J. (2013). Echoscopie in de verloskunde en gynaecologie (4de ed.). Van Duuren Media.
Wanneer foetale groeirestrictie optreedt, is de meest voorkomende oorzaak placenta-insufficiëntie.
Bij placenta-insufficiëntie is de circulatie van de foetus verstoord en verminderd. Doorbloeding van de hersenen, myocard en bijnieren heeft voorrang, op de nieren wordt bespaard.
Doordat de nieren minder worden doorbloed, produceren deze minder urine. Dan komt er dus ook minder vocht bij het vruchtwater. Daarmee ontstaat dus oligohydramnion
Hoe meet je en wat zijn de waardes van oligohydramnion?
H.8 / blz. 113
Vugt, J. (2013). Echoscopie in de verloskunde en gynaecologie (4de ed.). Van Duuren Media.
Je kan de amniotic fluid index (AFI) meten:
- In de vier kwadranten van de uterus wordt de diepste pocket vruchtwater gemeten
- Een waarde tussen de 8-25 cm is normaal
- Een waarde onder de 5 cm hoort bij oligohydramnion
