Blóðþynning Flashcards
Blóðflöguhemjandi áhrif hjartamagnyl / asprin (2)
- Hindrar samloðun blóðflagna með því að hindra cýklóoxýgenasa
þeirra sem hindrar nýmyndun TxA2 -> ef gefið í lágum skömmtum hefur lyfið ekki áhrif á prostaglandin sem myndi annars vinna á móti blóðflöguhemjandi verkun - Blóðflöguhemjandi áhrif í lágum skömmtum 75-100mg
*Í stærri skömmtum verkjastillandi, hitalækkandi og bólgueyðandi áhrif
(prostaglandin áhrif í stærri skömmtum)
APT - hemlar dæmi um PO og IV lyf og verkunarmáti
PO: Clopidogrel, Prasugrel, Ticagrelor
IV: Cangrelor
Verkunarmáti:
1. Hindra sértækt bindingu adenósíndífosfats (ADP) við P2Y12 viðtakann á blóðflögum og þar með ADP miðlaðri virkjun á glýkóprótein GPIIb/IIIa fléttunni og hamlar þannig blóðflagnasamloðun
*Clopidogrel og Prasugrel: óafturkræf binding
- Ticagrelor: afturkræf binding
Ábendingar APT (4)
(Adenosine tri-phosphate)
- Sem hluti af tvöfaldri blóðflöguhemjandi meðferð eftir stoðnetsísetningu eftir kransæðavíkkun
- Fyrirbyggja TIA eða stroke
- Brátt kransæðaheilkenni (ACS)
- Saga um hjartadrep (MI)
Eru bæði clopidogrel og prasugrel með hættu á “poor CUP2C19 metobolizer” ?
Nei bara hætta með clopidogrel en ekki prasugrel.
*Prasugrel- Forlyf eins og clopidogrel en er ekki brotið niður af CYP2C19
Prasugrel og einstaklingar <60kg eða eldri en 75 ára
<60kg = aukin blæðingarhætta og tilfelli skráð um miklar blæðingar.
Eldri en 75 ára = aukin hætta á intracranial blæðingum. Ekki mælt með fyrir þann hóp
Hvaða ATP hemill er mest notaður á íslandi og hvaða lyf er skráð sem “fyrsta val” skv. erlendum leiðbeiningum?
Mest notaði á ísl = clopidogrel
Fyrsta val = Ticagrelor
*Notað ef STEMI.
Blóðþynningarlyf í PO meðferð (2) og Parental meðferð (2)
PO:
1. Warfarin
2. DOACs (e. Direct oral anticoagulants)
t.d.
-Dabigatran (Pradaxa),
-Rivaroxaban (Xarelto),
-Apixaban (Eliquis),
-Edoxaban (Lixiana)
Parentral:
1. Léttheparin (LMWH) td.
-enoxaparin (Klexane)
-dalteparin (Fragmin),
-fondaparinox (Arixtra)
- (UFH): óklófið heparín- minna notað nema í sérstökum tilfellum)
Viðmiðunargildi INR hjá einstakling á Warfarín?
INR 2-3
*Nema þegar mekanísk gerviloka eða í sérstökum tilfellum þá: INR 2,5-3,5
Warfarí skammtar fyrir yfir 70 ára og yngri en 70ára
<70ára = 6mg í 3 daga, mæla INR á 4.degi
> 70 ára og/eða langvinn veikindi s.s. veikburða einstaklingar, vannærðir, hjartasjúklingar sem og sjúklingar með
lifrarsjúkdóma = 4 mg í 3 daga, INR mælt á 4. degi
Warfarín
Hindrar verkun K-vítamíns í líkamanum
Blóðþynningarlyf - mótefni
- Praxbind (Idarucizumab) mótefni við dabigatran markaðssett hér
- K-vitamín mótefni við warfarín
- Ondexxya (andrexanetalfa) mótefni við apixaban og rivaroxaban – ekki markaðssett hér
Hvenær má byrja blóðþynningu aftur eftir aðgerð hjá þeim sem eru ekki í blæðingarhættu vs í blæðingarhættu?
Lítil blæðingarhætta = 24 klst
Mikil blæðingarhætta = 48 – 72 klst eftir.
*Ráðlagt að gefa 40mg klexane x1 þangað til “gamla” blóðþynningin er hafin að nýju.
Hvenær á að hætta á blóðflöguhemjandi lyfjum fyrir aðgerð? (3)
- Prasugrel = 7d fyrir aðgerð.
- Clopidogrel = 5d fyrri aðgerð
- Ticagrelor = 3d fyrir aðgerð
Hvernig skal stöðva og brúa bilið fyrir aðgerð þegar einstaklingur er á warfaríni?
- 5d fyrir aðgerð = stöðva warfarín
- 3d fyrir aðgerð = byrja meðf. m léttheparín
- 1d fyrir aðgerð = gefa síðasta skammtin af léttheparíni 24klst fyrir aðgerð. Mæla INR (ef 1,5 - 1,8 gefa þá 1mg K-vít PO… Ef > 1,8 hafa samband við blæðaramiðstöð)
- Aðgerðardagur = Hefja warfarín gjöf að nýju, endurmeta ef mikil blæðing.
- 1-3d eftir aðgerð:
Lítil blæðingarh = léttheparín 24klst e. aðgerð.
Mikil blæðingah. = léttheparín 48-72klst e. aðgerð. - Mæla INR á 3+ degi. Ef <2 þá mæla einnig á 5+degi. *Halda áfram með létthparín þangað til INR hefur náð markgildi.
Hver er meðferðarskammtur klexane og fragmin og hver er hámarksskammtur?
Klexane = 1mg/kg á 12klst fresti eða 1,5mg/kg á 24klst fresti.
Hámark = 100mg
Fragmin = 200ein/kg á 24klst fresti. (má líka gefa á 12klst ef blæðingarhætta)
Hármark = 18.000 ein.
