Benzodiazepines Flashcards
Waarom staan artsen ambivalent tegenover benzodiazepines?
Aan de ene kant bestaat een grote waarde van deze middelen door hun angstremmende en slaapbevorderende effecten. Aan de andere kant is voorzichtigheid geboden, vanwege verslaving, val gevaar bij ouderen, cognitieve problemen, beïnvloeding van het rijgedrag en de mogelijke tolerantie op de lange termijn.
Wat zijn voorbeelden van benzodiazepines?
Oxazepam, temazepam en diazepam.
Hoe werken benzodiazepine-agonisten?
Benzodiazepine-agonisten hebben een dempende werking doordat ze de neurotransmitter gamma-aminoboterzuur (GABA) versterken via de GABAa-receptor. In tegenstelling tot het werkingsmechanisme verschillen benzodiazepine wel in farmacokinetiek.
Wat zijn de verschillen in farmacokinetiek tussen de verschillende benzodiazepines?
Diazepam: werkzame metabolieten met zeer lange eliminatiehalfwaardetijden (T1/2 diazepam 40-100 uur). Deze middelen zijn daarom niet geschikt als slaapmiddel.
Temazepam en oxazepam, een metaboliet van diazepam, zijn benzodiazepines met een korte halfwaardetijd (T1/2 oxazepam 5-15 uur; T1/2 temazepam 7-11 uur).
Bij ouderen kan uitscheiding en omzetting langzamer verlopen dan bij jongeren door de relatief grotere vetmassa en daardoor grotere verdelingsvolume. Dit kan resulteren in een ‘hang-over’-effect.
Factoren die de snelheid van inwerkingtreding bepalen zijn de resorptiesnelheid en verdeling over vetweefsels. De werkingsduur wordt niet alleen bepaald door de eliminatiehalfwaardetijd, resorptie en verdeling, maar vooral door de hoogte van de dosering.
Wat zijn de indicaties voor benzodiazepines?
Slaapproblemen
Gegeneraliseerde angststoornissen
Onthoudingsverschijnselen (+ thiamine bij alcoholonttrekking)
Couperen koortsconvulsies en epileptische insulten
Premedicatie voor chirurgische ingrepen
Voor welke typen benzodiazepines wordt gekozen voor het couperen van koortsconvulsies en epileptische insulten?
Clonazepam, diazepam of midazolam
Welk typen benzodiazepines zijn geschikt voor inslaapstoornissen?
Hierbij is gewenst dat de werking snel intreedt en aanhoudt tot de ochtend, zonder sedatie overdag. Hiervoor zijn benzodiazepine-agonisten geschikt met een korte eliminatiehalfwaardetijd, zoals temazepam en zolpidem.
Welk typen benzodiazepines zijn geschikt voor angststoornissen?
Hierbij is het van belang dat het middel voldoende lang werkt en er geen sedatie of accumulatie optreedt. Dat maakt een minder lipofiele benzodiazepine-agonist met een lange eliminatiehalfwaardetijd geschikt, zoals lorazepam.
Wat zijn bijwerkingen van benzodiazepines?
Beïnvloeding van de alertheid en motorische vaardigheid, waardoor de rijvaardigheid nadelig wordt beïnvloed. Anterograde amnesie kan al bij therapeutische doseringen optreden, vooral enkele uren na inname. Met name bij ouderen en kinderen kunnen ‘paradoxale’ reacties zoals rusteloosheid, agitatie en agressief gedrag optreden. Ouderen kunnen bovendien door optredende spierhypotonie makkelijk vallen.
Wat gebeurt bij langdurig gebruik van benzodiazepines?
Hierbij kan de werkzaamheid gaan afnemen, er treedt tolerantie op. Toepassing van benzodiazepine kan leiden tot afhankelijkheid van deze middelen. Daarnaast kan bij staken van de behandeling reboudslapeloosheid optreden. Dit is een voorbijgaand syndroom waarbij de oorspronkelijke slaapklacht in versterkte vorm terugkomen. Deze reboudslapeloosheid kan gepaard gaan met stemmingsveranderingen, angst en rusteloosheid. Het gevolg is dat benzodiazepines snel weer herstart worden, wat leidt tot chronische gebruikers.
Wat zijn voorschrijfinstructies voor benzodiazepines?
Kortdurend voorschrijven (<2 weken), bij voorkeur intermitterend, samen met een goede patiënt instructie. Vanwege het risico op onthoudingsverschijnselen wordt aangeraden om bij het stoppen van de behandeling het gebruik van de voorgeschreven benzodiazepine langzaam af te bouwen. Als alternatief kan men overgaan naar een langwerkend benzodiazepine (diazepam), om dit vervolgens langzaam af te bouwen. Hierdoor wordt de kans op onttrekkingssymptomen en reboundverschijnselen zoveel mogelijk beperkt.
Bij welke patiënten is het risico op reboundverschijnselen hoger?
Patiënten met een hoge dosis (>30 mg oxazepam per dag) benzodiazepines
Patiënten met meerdere mislukte stop pogingen
Patiënten met (ernstige) psychiatrische comorbiditeit
Wat is de belangrijkste bijwerking van benzodiazepines?
Ademdepressie bij overdosering of combinatie met andere centraal dempende stoffen.
Hoe kunnen benzodiazepines gecoupeerd worden?
Flumazenil (benzodiazepine-receptorantagonist). Hierbij moet men bedacht zijn op dat de halfwaardetijd van flumazenil (T1/2 ca. 1 uur) veel korter is dan die van de meeste benzodiazepinen.
Welke interacties hebben benzodiazepines met andere medicatie?
Valneiging: antihypertensiva, alcohol, opiaten
Ademdepressie: opiaten, alcohol
