Áverkar á MTK nýbura

Question 1

Ef viðbeinsbrot verðu í fæðingunni, hvað er það lengi að gróa?

Answer 1

1 viku ca.

Question 2

En hvað eru upphandleggsbrot í kjölfar fæðingar lengi að gróa?

Answer 2

2-3 vikur.

Question 3

Hver er meðferðin við viðbeint og upphandleggsbrotum nýfæddra barna?

Answer 3

Nýburalæknarnir sjá um þetta, óþarfa að hafa samband við orthopedana.
Teipum handlegginn fastann við bolinn í 90°horni um olnbogann. (Ekki hafa húð við húð í handarkrikanum, það soðnar og sýkist).

Question 4

Hvernig er Erb-Duchenne áverki á plexus brachialis?

Answer 4

C5-C6. Hreyfigeta í öxl og upphandlegg er skert en höndin er góð.

Question 5

En hvernig er Klumpke áverki á plexus brachialis?

Answer 5

C6-Th1. Upphandleggur og framhandleggur lamaðir. Verra en Erb-Duchenne.

Question 6

Við axlarklemmu getur þrennt misalvarlegt gerst, hvaða stig eru þetta?

Answer 6

1. Mar/tognun á taugum -lagast á dögum-vikum
2. Taugar slitna -lagast á mánðum
3. Taugaslíður slitnar -lagast EKKI.

Question 7

HVerjar eru helstu ástæður fyrir fötlun fyrirbura? (tvennt)

Answer 7

PVH og PVL

Question 8

Fyrir hvað stendur PVH?

Answer 8

Periventricular hemorrahage (líka kallað intraventricular hemorrhage)

Question 9

Fyrir hvað stendur PVL

Answer 9

Periventricular leukomalacia (hvítaefnisbreytingar)

Question 10

Hvaða börn lenda helst í brachial plexus skaða?

Answer 10

Stór börn => stendur á öxlum

Sitjandafæðingar => höfuð fast

Question 11

Tvær helstu extracranial blæðingar nýbura eru…?

Answer 11

Kephalhematoma (mikilvægt að bera fram sterkt K)
og
Subgaleal blæðing

Question 12

Hvernig lýsir cephalhematoma sér?

Answer 12

Blæðingin er utan á höfuðkúpubeininu en innan undir beinhimnunni (periosteum). Virðir suturu mörk!
Sjaldan mikil blæðing, barnið finnur ekki fyrir áhirfum blóðtaps.

Sjaldan bilateralt en getur verið og þá er eins og barnið sé með horn. En obs! bannað er að vera með djöflabrandara við nýbakaðar mæður

Question 13

En hvernig lýsir subgaleal blæðing sér?

Answer 13

Hún er utar en cephalhematoma, hún er fyrir ofan beinhimnuna og neðan galea aponeurosuna. Blæðingin getur “flust” til við hreyfingar barnsins.
Getur orðið massív blæðing og nýburinn farið í hypovolumiskt shock!

Question 14

Hver er meðferðin við subgaleal blæðingu?

Answer 14

Bíða og sjá, gefa blóð ef þarf vegna hypovolumiu.

Question 15

Afhverju verður PVH í fyrirburum?

Answer 15

Sjaldnast vegna trauma, frekar vegna breytinga í perfusion á þessi svæði sem frumurnar þola ekki og deyja => æðar leka => blæðir inní heilahólfin eða vefinn í kring.

Question 16

Hvað er PVH?

Answer 16

Blæðing inn í heilahólfinn eða í vefinn í kringum þau.

Question 17

Hvað eru mörg stig PVH?

Answer 17

1-4°

Question 18

Það eru þrjár ástæður fyrir því afhverju fyrirburar eru í sérstakri áhættu fyrir PVH, hverjar eru þær?

Answer 18

1. Lélegt autoregulation á BÞ og þá perfusion fyrir heilann. Ef blóðþrýstingurinn droppar í líkamanum, sem gerist oft hjá fyrirburum (þau taka apneur og fá bradycardiu) að þá fær heilinn skert blóðflæði.
2. Skyndilegar BÞ breytingar í líkamanum
3. Capillar blæðingar verða vegna veikleika í stoðkerfi choroid plexus.

Question 19

Hvernig eru horfurnar í perventricular blæðingum eftir gráðunum?

Answer 19

1° góðar horfur, resorberast
2° blæðing allgóðar horfur,
3° blæðing verri horfur, hydrocefalus, CP
4° blæðing slæmar horfur, CP, krampar, þroskahömlun, dauði

Question 20

Hver er meðferðin við PVH?

Answer 20

Ef intraventricular blæðing með þani á heilahólfum (=> hydrocephalus) og meðferðin er:

• Endurtekin lumbar punction
• Acetazolamid (diamox)
• Ventriculoperitoneal shunt

Question 21

Hvað er periventricular leukomalacia?

Answer 21

Ischemisk necrosa hvítefnis á sérstökum miðlægum svæðum heilans.

Question 22

Hvaða svæði eru þetta helst sem verða fyrir PVL hjá fyrirburum?

Answer 22

Corticospinal brautir => hreyfibrautirnar uss!
optic radiation => sjónin
acoustic radiation => heyrnin
og frontal hvítefni skaddast => greindin ofl.

Question 23

Hver er orsökin fyrir ischemiunni (PVL) á þessum svæðum?

Answer 23

• Anatomia æða -vatnaskilasvæði
• Skert autoregulation -Pressure-passive blóðflæði hjá veikustu fyrirburunum
• Viðkvæmt hvítefni (oligodendroglia)
• Sýkingar/bólga

Question 24

Hvernig greinum við PVL hjá fyrirburunum?

Answer 24

Ekki hægt að greina þetta klínískt!

Við ómum, svo MRI (Alls ekki CT, viljum ekki geisla blessuð börnin).

Question 25

Hver er meðferðin við PVL?

Answer 25

Engin meðferð! Bara að standa sig í að vera ekki fyrirburi og ekki vera veikur fyrirburi.

Prenatal sterar minnka líkur á heilaskaða hjá nýburunum! Ekki alveg vitað hvernig en þeir náttúrulega draga úr bólgum