AMC-GC 2: Stamcellen

Question 1

Modellen van tumorgroei: stochastisch model

Answer 1

Alle cellen zijn biologisch equivalent: ze geven allemaal aanzet tot nieuwe tumorvorming

Question 2

Modellen van tumorgroei: Kankerstamcel model

Answer 2

Tumor bestaat uit heterogene cellen (gedifferentieerd), die geven geen aanzet tot nieuwe tumorvorming. De kankerstamcellen kunnen bij transplantatie een nieuwe heterogene tumor vormen (nieuwvorming)

Question 3

Kenmerken van stamcellen

Answer 3

-Pluripotent, onder bepaalde omstandigheden inductie tot differentiatie (indien embryonale stamcellen)
-Ze kunnen blijven delen > self-renewal
-Ongespecialiseerd
-Essentieel voor formatie, onderhoud en reparatie van weefsels

Question 4

Modellen van asymmetrische productie stamcellen: Environmental symmetry

Answer 4

De omgeving dwingt af dat de ene dochtercel differentieert en dat de andere door self-renewal de pool van stamcellen in stand houdt.

Question 5

Modellen van asymmetrische productie stamcellen: Divisional symmetry

Answer 5

Er is van tevoren al een markering gemaakt in de cel zelf, waardoor de ene dochtercel tot differentiatie overgaat en de andere niet.

Question 6

Soorten potentie van stamcellen

Answer 6

-Totipotent: de bevruchte eicel: kan differentiëren tot alle weefselsoorten van het organisme maar ook delen placenta
-Pluripotent: blastocyst fase (Embryonale stamcellen): kunnen tot alle weefsels van het organsisme uitgroeien
-Multipotent: somatische/adulte stamcellen in weefsels of de cellen van de kiembladen tijden embryonale ontwikkeling: kunnen tot en specifieke subset van cellen differentiëren.

Question 7

Welke stamcellen vind je in een adult organisme?

Answer 7

Multipotent en pluripotent

Question 8

Type stamcellen

Answer 8

-Embryonale stamcellen
-Neonatale stamcellen
-Somatische stamcellen
-Cancer stem cells (CSCs)
-human Induced Pluripotent Stem Cells (IPSCs)

Question 9

Welk deel van de blastocyst bevat de ES-cellen?

Answer 9

Embryoblast (trofoblast wordt placenta)

Question 10

Welke veelbelovende eigenschap laten cardomyocyten gemaakt uit ES-cellen zien?

Answer 10

Ritmische contracties

Question 11

Hoe worden ES-cellen in vitro gedifferentieerd tot een gewenst weefsel?

Answer 11

Toevoegen juiste omgevingsfactoren

Question 12

Problemen met ES-cell therapies

Answer 12

-Ethisch onverantwoord
-Werking valt te betwijfelen, verschil DNA materiaal donor-patiënt
-Afstotingsverschijnselen: afweerreactie mogelijk omdat het niet lichaamseigen is (genetische variatie HLA moleculen)
-Teratoma formatie: ES-cel is pluripotent tussen volwassen weefsels

Question 13

Hoe zou je een immuunreactie tegen een ES-cell transplant kunnen voorkomen?

Answer 13

Patient stem cell nuclear transplant > kern patiënt in een eicel zonder nucleus > maken celtypes uit de pluripotente lichaamseigen stamcellen.
> maar: dat is klonen: ethisch bezwaar

Question 14

Hematopoiesis

Answer 14

Differentiatie van hematopoietische cellen (kan verschillende richtingen in slaan > multipotente stamcellen)

Question 15

Soorten hematopoietische stamceltherapie

Answer 15

-Somatic hematopotetic stem cell transplant: beenmergstamcellen of perifere bloedstamcellen
-Neonatal hematopoietic stem cell transplant: umbilical cord blood (navelstreng)

Question 16

Hoe wordt gereguleerd dat stamcellen in de darmcrypt zich niet differentiëren?

Answer 16

Niche factoren gemaakt door de Paneth cellen die afdwingen dat de stamcellen niet differentiëren.

Question 17

Hoe wordt het stamcel niche in de darmcrypt in stand gehouden?

Answer 17

De niche factoren reguleren aantal stamcellen: bij tekort: aanzet tot deling waardoor cellen die worden doorgeduwd de niche factoren niet meer ontvangen en differentiëren.

Question 18

Maken van IPSCs

Answer 18

Epitheliale cellen herprogrammeren tot pluripotente stamcellen

Question 19

Hoe noemen we de 4 transcriptiefactoren (Oct3/4, Sox2, Klf4, Myc) die je moet toevoegen om huidcellen tot IPS-cellen om te zetten?

Answer 19

Yamanaka factoren

Question 20

Dilemma’s met IPSCs

Answer 20

-Minder ethische dilemma’s want geen transplant rejection maar de Yamanaka factoren kunnen oncogeen zijn

Question 21

Toepassingen IPS-cellen

Answer 21

Behandeling en onderzoek

Question 22

Onderzoeken met IPS-cellen

Answer 22

-IPS-cellen van patiënt met specifieke genetische afwijking genetisch herstellen en dan gezond weefsel maken (therapeutische doeleinden)
-Gevoeligheid testen voor antikankermiddelen: in vitro sensiviteit testen

Question 23

Hoe kunnen de Yamanaka factoren genomisch geïntegreerd worden?

Answer 23

Via retrovirussen

Question 24

uitdagingen en limieten voor therapeuisch gebruik van stamcellen

Answer 24

-Succesvolle reprogrammering van de cellen blijkt nog laag
-Genomische integratie van de transcriptiefactoren maakt de toepassing van de aanpak gelimiteerd gezien de kans op mutagenese