AMC-GC 1 - Oncologische Radiotherapie Flashcards
12-02
Meestvoorkomende kanker per geslacht en overkoepelend
1 Borstkanker (overall nr 1 en vrouwen)
2 Prostaatkanker (mannen)
3 Huidkanker(s)
Welke oncologische behandeling heeft de grootste bijdrage aan de 5-jaars overleving?
Chirurgie (als mogelijk, eenvoudiger bij melanoma dan lymphoma)
Wat is de 5-jaars overleving bij kanker? (en waar bestaat deze uit?)
64%
- 40% chirurgie
- 20% radiotherapie
- 3% chemotherapie
- 1% immuuntherapie
Met welke klinische factoren moet je rekening houden bij radiotherapie?
-Stadium van de kanker
-Histologie > welke soort kanker
-Algehele condities van de patiënt
-Grootte van de tumor
-Locatie
-Metastases
Radiosensiviteit: zet de volgende soorten kanker in de categorieën 20-40 Gy, 40-60 Gy, 60-80 Gy en >80 Gy.
Microscopische vs macroscopische carcinomas, gliomas, sarcomas, lymphomas, melanomas.
20-40: Lymphomas
40-60: Microscopische carcinomas
60-80: Macroscopische carcinomas
>80: Gliomas, sarcomas, melanomas
Waarmee moet je rekening houden bij het bestralen van een specifiek weefsel? Waarom is het bestralen van een glioma in de hersenen met 80 Gy niet zo slim?
Weefsels hebben een weefseltolerantie, bv de hersenen: 30-60 Gy.
Stel: een mammacarcinoom komt na eerdere bestraling weer terug (recidief), en de weefseltolerantie is al bijna bereikt. Wat kan dan worden gedaan?
Hyperthermie: warmer maken van het weefsel en daarmee de bestraling effectiever maken waardoor je een lagere dosis bestraling kunt gebruiken.
> ondertussen meting mbv thermometers of de hyperthermie doordringt tot het weefsel.
Gewenste temperatuur bij hyperthermie
41-43 oC
Infrarood hyperthermie is alleen geschikt voor ….. kanker
(heel) oppervlakkige
70% van de blaaskankers is wel/niet spierinvasief
Niet-spierinvasief
Probleem met niet-spierinvasieve blaaskanker
Hoge recidiefkans > 30% gevallen progressie naar spierinvasieve blaaskanker
Blaaskanker komt voor bij jonge/oude mensen
Oude mensen
Als er bij blaaskanker wordt gekozen voor uitwendig bestralen met brachytherapie, waarom wordt er dan eerst een CT Sim van de volle én lege blaas gedaan?
Uitlijnen waar de tumor zit, als de patiënt terugkomt voor bestraling, dan aan de hand van inhoud van de blaas de radiotherapie afstellen zodat het zo precies mogelijk de tumor aanpakt en geen gezond weefsel
Waarvoor dienen de lasers bij CT Sim
Behoud van dezelfde posities van de patiënt bij alle CT scans
EBRT bij blaaskanker
Uitwendige bestraling
Brachytherapie bij blaaskanker
Pelviene lymfeklierdissectie en brachykatethers plaatsing voor zeer precieze en lokale inwendige bestraling (hogere dosis mogelijk)
Hematurie
Bloed plassen, indicatie voor blaaskanker
Blaasmarkers voor chemoradiatie kunnen worden ingebracht op twee manieren, noem deze
Dunne buis vanaf nier > dubbel J
Katether, vanaf urethra
Wat wordt er bestraald bij chemoradiatie bij blaaskanker?
Electief de gehele blaas (extra boost dosis op de tumor) en standaard lymfeklierregio om eventuele vroege micrometastasen te bestralen.
Chemoradiatie principe
Chemotherapie naast de radiotherapie voor extra effect.
Complicaties van radiotherapie bij blaaskanker
-Blaas cystitis, hematurie, urine incontinentie
-Schade aan darmen en rectum
Effect metastasen van prostaatkanker op de prognose
Een stuk lagere overleving
Mapping prostaatkanker wanneer hoog risico
PSMA PET-CT: PSMA (tracker) wordt gemarkeerd > inwendig de prostaat in kaart brengen met tumor
Gleason score voor prostaatkanker pathologie
1-5 voor tumor differentiatie
5: foute boel + metastasen
Stadia Prostaatkanker T1-4
o T1, bij biopten gevonden
o T2 tumor binnen prostaat
o T3 extracapsulaire uitbreiding
o T4: ander orgaan ingroei
Hoe wordt risicobepaling gedaan bij prostaatkanker?
Aan de hand van stadia en markering in het bloed
Prostaat chirurgie (wat is het?, voordelen en nadelen)
Hele prostaat dissectie
+ Korte duur, definitief PA, salvage middels RT
- Grote operatie, erectiestoornis risico
Brachytherapie bij prostaatkanker
Voor de lagere risico stadia
- Hoge lokale dosis > permanente radioactieve bron in lichaam
- Weinig risico voor overdosis
Combinatie: brachytherapie afterloading na EBRT behandeling: vormen
Bij hoger risico
HDR: high dose rate
LDR: low dose rate
Gebeurt onder narcose want bij het plaatsen van de naalden mag je niet opstaan natuurlijk
Bijwerkingen brachytherapie bij prostaatkanker
-Mictatieklachten (moeite met plassen): grotere kans op obstructie
-Moeheid
-Erectiestoornis risico.
