Afwijkingen van de speekselklieren

Question 1

Wat is de ductus van Stenon?

Answer 1

Ductus parotideus

Question 2

Wat is de ductus van Wharton?

Answer 2

Ductus submandibularis

Question 3

Wat zijn de ducti Rivini?

Answer 3

Ducti sublinguale

Question 4

Wat is de ductus Bartholini?

Answer 4

Ductus sublinguale die samenkomt met ductus submandibulare

Question 5

Hoe verloopt de innervatie van de speekselklieren?

Answer 5

PS: cholinerg = volumineus speeksel, laag eiwitgehalte.
OS: adrenerg = gering volume, hoog eiwitgehalte.

Question 6

Patiënt met kortdurende, spontaan verdwijnende, relatief frequent recidiverende, enkelzijdige en niet pijnlijke zwelling van gl. parotidea.
Wat is je differentieel diagnose?

Answer 6

Vaataandoening of hypertensie

Question 7

Patiënt met een dubbelzijdige zwelling van gl submandibulares.
Wat is je differentieel diagnose?

Answer 7

Schildklieraandoening

Question 8

Patiënt met maaltijdgerelateerde zwelling van gl submandibularis.
Wat is je diagnose?

Answer 8

Obstructie afvoergang door speekselsteen of slijmprop.

Question 9

Patiënt met functieverlies van alle gl salivae majores reagerend op gustatoire stimulatie. Wat is je diagnose?

Answer 9

Hyposialie tgv medicatie

Question 10

De eerste portie parotisspeeksel van een patiënt is troebel.

Waarop wijst dit?

Answer 10

Chronisch recividerende obstructieve parotitis

Question 11

De eerste portie parotisspeeksel van een patiënt is melkachtig.
Waarop wijst dit?

Answer 11

Discontinue secretie

Question 12

Hoe bereken je de speekselamylase fractie in het serum?

Answer 12

Totaal amylase - pancreasamylase fractie

Question 13

Hoe is de speekselscintigrafie bij Sjögren syndroom?

Answer 13

Verlaagde opname en uitscheiding

Question 14

Hoe is de speekselscintigrafie bij sialose?

Answer 14

Verhoogde uitscheiding

Question 15

Hoe is de speekselscintigrafie bij een acute ontsteking van de speekselklier?

Answer 15

Verhoogde opname

Question 16

Hoe is de speekselscintigrafie bij een chronische ontsteking van de speekselklier?

Answer 16

Verlaagde opname

Question 17

Kan je een biopsie of punctie doen van de gl submandibulare?

Answer 17

Neen, deze speekselklier is niet toegankelijk voor een incisie biopsie.

Question 18

Man van 50j komt met aanvallen van pijn en zwelling thv speekselklier. Deze aanvallen komen typisch op bij de maaltijd en verdwijnen binnen 2u.
Wat is je diagnose?

Answer 18

Sialolithiasis (speekselsteen)

Question 19

Welke zenuw kan beschadigd geraken bij de intra-orale behandeling van sialolithiase?

Answer 19

N. lingualis

Question 20

Patiënt met blauw doorschemerende dunwandige vochtblaas thv binnenzijde onderlip. Deze vochtblaas ledigt zich spontaan met een dikke, visceuze vloeistof en komt regelmatig terug.
Wat is je diagnose?

Answer 20

Mucocoele (retentie vs extravasatie)

Question 21

Wat is een mucocoele?

Answer 21

Slijmcyste < kleine speekselkliertjes

Question 22

Wat is een ranula?

Answer 22

Slijmcyste < gl sublingualis

Question 23

Wat is een plunging ranula?

Answer 23

Ranula onder de m. mylohyoideus

Question 24

Patiënt met blauw doorschemerende dunwandige vochtblaas paramediaan op mondbodem, met zeer visceus, geelachtig speeksel.
Wat is je diagnose?

Answer 24

Ranula

Question 25

Wat is het syndroom van Sjögren?

Answer 25

Auto-immuunziekte thv exocriene klieren (traan- en speekselklier).
Klinisch: toenemende klachten van droge mond en ogen tgv progressief verlies van actief secretoir weefsel.

Question 26

Hoe stel je de diagnose van het syndroom van Sjögren?

Answer 26

1) Biopsie lip: lymfocytaire foci (> 1 focus / 4mm3)

2) Biopsie parotis: myo-epitheliale eilandjes en grote hoeveelheden IgG, IgA en IgM

Question 27

Vanaf welke dosis bestraling is er irreversibele daling van de speekselsecretie?

Answer 27

> 30 Gy (cumulatieve dosis)

Question 28

Welke medicatie kan een hyposialie induceren?

Answer 28

1) Anticholinerge medicatie zoals atropine, tricyclische antidepressiva
2) Cytostatica

Question 29

Geef de behandeling van medicatie-gerelateerde hyposialie.

Answer 29

1) Medicatie aanpassen: dosisvermindering, aanpassing doseringsschema, vervanging GM
2) Symptomatisch: mechanische, gustatoire of farmacologische stimulatie van speekselklier

Question 30

Welke medicatie kan een hypersialie induceren?

Answer 30

1) PS-mimetica
2) β OS-mimetica
3) α OS-mimetica

Question 31

Wat is sialose?

Answer 31

Recidiverende, pijnloze zwelling van beide gl parotidea tgv vergroting parenchym door hypertrofie of hyperplasie van acinaire cellen.

Question 32

Wat zijn oorzaken van sialose?

Answer 32

1) Diabetes mellitus
2) Slechte voedingstoestand
3) Boulimia
4) Alcoholisme
5) Chronische leverziekten
6) Stoornissen in eiwitmetabolisme
7) Neurologische afwijkingen

Question 33

Patiënt met monddroogheid en incidentele, unilaterale, pijnloze zwelling van gl parotidea die enkele uren blijft bestaan. Verder heeft het speeksel een melkachtig aspect.
Wat is je diagnose?

Answer 33

Natrium-retentie syndroom

Question 34

Geef de behandeling van xerostomie.

Answer 34

1) Te stimuleren speekselafvloed?
Gustatoire of farmacologische stimuli (pilocarpine)
2) Niet te stimuleren speekselafvloed?
Mondspoeling met water, thee of zoutoplossingen, ev speekselsubstituten obv carboxymethylcellulose of mucinen

Question 35

Wat zijn de bijwerkingen van pilocarpine?

Answer 35

1) Excessief zweten
2) Zich onwel voelen
3) Vol gevoel in de urineblaas en mictiestoornissen

Question 36

Wat zijn de contra-indicaties voor pilocarpine?

Answer 36

1) Braken
2) Bradycardie
3) Buikkrampen en diarree

Question 37

Welke zenuw kan beschadigd geraken bij de verwijdering van een mucocoele?

Answer 37

N. mentalis

Question 38

Welke zenuw kan beschadigd geraken bij extirpatie van de gl parotidea?

Answer 38

N. facialis

Question 39

Welke afwijking is niet typisch bilateraal?

Answer 39

Natriumretentie syndroom en/of pleiomorf adenoom. (?)