9. Regeling TXN bij eukaryoten Flashcards
Wat is Giemsa kleurstof ?
kleuring van A/T-rijke gebieden waardoor specifieke bandenpatronen ontstaan
Wat doen kankercellen ?
frequente translocatie of uitwisselen van chromosoomfragmenten waardoor de genexpressie verstoord is en er ocogenen/tumersuppresorgenen ontstaan
Wat is de paternosterstructuur ?
beads on a string (nucleosomen)
Wat zijn nucleosomen ?
basic unit chromatine : 146 bp lang DNA en 8 histonen
Wat is een hand shake ?
dimerisatie tussen H2A en H2B en tussen H3 + en H4
Hoe ziet de hogere organisatie eruit van chromatine ?
vorm van histon-octameer : wigvorm - zo passen nucleosomen tegen elkaar met een solenoïde van telkens 30 nm
Wat weet je over de solenoïde rond de histons ?
Afhankelijk van histon 1 :
* euchromatine : 300 nm
* heterochromatine : 700 nm
* 10% constitutief euchromatine
* 10% constitutief heterochromatine : rond centromeren en telomeren dat niet-coderend is (satelliet DNA)
Wat vinden we terug in fruitvliegen ?
Reuzenchromosomen
= polytene chromosomen die ontstaan zijn doordat DNA repliceerd en homologe ketens naast elkaar blijft terwijl de cel niet meer deelt
Wat zijn puffs ?
Ontstaan op plaatsen waar vroeger heterochromatine was
* Op die plaats actief RNA pol II en nieuw gevormd RNA
Hoe wordt de controle van TXN regeling doorgegeven aan dochtercellen ?
via de structuur van chromatine en NIET via de DNA seq
= epigenetische controle
Wat is epigenetische controle ?
Doorgeven van info via structuur chromatine en NIET via DNA sequentie
Wat doen epigenetische modificaties ?
modificaties aan de promotoreb zorgen ervoor dat dit deel van het genoom NIET tot expressie zal komen (heterochromatine)
Wat is een Barr-lichaampje ?
donker lichaampje in kern van elke vrouwelijke cel
= sterk gecondenseerd x-chromosoom (inactief)
Wat is het XIC ?
= x-inactivatie centrum
* inactivering van 1 x-chromosoom bij vrouwelijke zoogdieren start hieruit
* bevat gen voor een RNA dat niet tot TLN komt (XIST)
Wat is het XIST ?
= x-inactivation specific transcript
* signaal voor chromatine-condensatie
* gaat niet over naar ander x-chromosoom
Hoe gebeurt x-inactivering ?
willekeurig en na een aantal deling van de bevruchte eicel
* inactieve x wordt gecondenseerd tot heterochromatine
Wat is er typisch aan geïnactiveerde x-chromosomen ?
ze zijn gekenmerkt door XIST-RNA
= gemethyleerde cytosines en aanwezigheid van histon 2A variant
Wat is epi-genetische controle ?
signalen voor controle liggen in de modificatie
* bij hemi-gemethyleerd DNA (1 streng gemethyleerd) gaat er een signaal gegeven worden om op de andere streng de cytosines ook de methyleren
Waar treedt x-inactivatie niet op ?
in kiemcellen
Wat was het experiment met ADE gen ?
Gist met gen = wit / mutatie = rode kolonie
* Als gewoon ADE-gen verplaatst wordt in de buurt van een telomeer = rode en witte vlekken (ADE gen wel nog actief maar inactief gebied van telomereren kan uitbreiden zodat genen niet meer tot TXN komen)
Wat was het experiment met de oogkleur van fruitvliegen ?
- white gen : witte ogen
- translocatie van white gen naar fragment in heterochromatine resulteerd in inactivering
- soms inactivering omgekeerd en was er een mozaïk patroon in de ogen
Wat begrenst het hetero-/euchromatine ?
insulators
* stroomopwaarts of stroomafwaarts van veel genen
Wat is genomic imprinting ?
Slechts 1 allel van ouders komt tot expressie - bepaalt voor bevruchting door DNA methylatie
* Parentale genen door modificatie van omliggend chromatine blijven inactief
Wat zijn enhancers ?
zones in het genoom die 10 - 100 ‘en bp lang zijn en een gen kunnen beïnvloeden vanop grote afstand
* Onafhankelijk van oriëntatie tov promotor
* Modulaire structuur : korte DNA motieven (vaak palindromisch)
* DNA seq = Cis-acting elements (tov TXN factoren = trans)