8. Alternatieve voeding ✔ Flashcards
Flexetariër
Meestal vegetarisch eten
=> soms vlees eten (vaak sociale situaties)
Lacto-ovo vegetariër
Geen vlees, gevogelte of vis eten
=> wel nog dierlijke producten:
- eieren, melk, kaas
Meest voorkomend type
Pescotariër
Geen vlees, gevogelte of zuivel eten
=> wel nog vis
Pollotariër
Geen vlees, vis of zuivel eten
=> wel nog gevogelte
Lacto vegetariër
Geen vlees, gevogelte, vis of eieren eten
=> wel nog zuivelproducten
Ovo vegetariër
Geen vlees, gevogelte, vis of zuivel eten
=> wel nog eieren
Aandachtspunt:
Eiwitten
Behoefte ligt bij vegetariërs & veganisten 20-30% hoger
Dierlijke producten bevatten alle essentiële aminozuren
=> plantaardige producten rijk aan eiwit combineren
- zoals peulvruchten en granen
Aandachtspunt:
Ijzer
Moeilijkere opname van ijzer uit plantaardige producten
=> inname combineren met vitamine C !
Aandachtspunt:
Calcium
Fytinezuur en oxaalzuur aanwezig in plantaardige producten
=> Moeilijkere opname van Ca
- *Andere bronnen**
- Ca rijke groenten (bladgroenten)
- zuilvelproducten
- mineraalrijk water (bv contrex)
Aandachtspunt:
Essentiële vetzuren
Natuurlijke bron in vis
=> andere bronnen: oliën, noten
Vlees & vis volwaardig vervangen door …
- Noten en zaden
- Peulvruchten:
=> witte bonen, kikkererwten, linzen, … - Vleesvervangers
Schema vegetarische voedselcombinaties
Vegetarisme:
Twijfelgevallen
Gelatine
=> in snoep, soms in yoghurt
Dierlijk kaasstremsel
=> soms in harde kazen
Kant- en klare taartjes
=> bevat vaak gesmolten varkensvet
Rode snoepjes of E120 of cochinile
=> rode kleur dmv geplette schildluis
Menuleer:
Stappenplan creatie warme maaltijd
- Kies seizoengroenten (3 of meer)
- Kies een graan of graanproduct
- Kies een eiwitbestanddeel dat past bij je graan en groenten
- Kies een vet
- Kies kruiden en specerijen
- Kies een passende bereidingswijze
Vegetarisme bij sporters:
Opletten voor onvoldoende eiwitinname
Volkoren graanproducten = belangrijke eiwitbron
=> naast alternatieven voor vlees en melk
Combinatie
=> peulvruchten met granen (volkorenbrood met humus)
Vegetarisme bij sporters:
Opletten voor onvoldoende ijzerinname
Kies volkoren producten
=> volkoren brood, volkoren ontbijtgranen, volkoren couscous, bulger, zilvervliesrijst, volkoren pasta
Eet ijzerrijke producten in combinatie met vitamine C
Eet voldoende groene bladgroenten
=> spinazie, andijvie, sla
Voorbeelden vegetarische warme maaltijd
Voorbeelden eiwitrijke snacks voor vegetarische atleten
- Potje magere of halfvolle yoghurt of platte kaas
- Glas melk
- Volkoren boterham met pindakaas (of andere notenspread)
- Eiwitreep
- Smoothie van yoghurt, rood fruit en een handje verse spinazie
Verschil vegetarisme & veganisme
Vegetarisme
=> algemeen geen vlees of vis
Veganisme
=> geen gebruik van dierlijke oorsprong
Flexanist
Voornamelijk veganistisch eten
=> enkel afwijken indien praktisch niet haalbaar
Parttime veganist
Veganistisch leven
=> geregeld nog dierlijke producten eten
Vaak mensen die overschakelen naar veganisme
Raw vegan
Vegetarisch eten
=> voeding wordt niet boven lichaamstemperatuur verward
*zowel thuis als in de industrie
=> enkel rauwe voeding eten*
Veganisme:
aandachtspunten
Eiwitten
=> melk vervangen door verrijkte sojamelk
Ijzer
Calcium
=> zuivelproducten vervangen door verrijkte sojaproducten
Kokosmelk, amandelmelk etc bevatten van nature minder eiwitten maar bevatten (indien verrijkt) voldoende calcium
Essentiële vetzuren
Vitamine B12
=> verrijkte producten + B12-supplement
Het etiket:
Stoffen op de ingrediëntenlijst van dierlijke oorsprong
- Trassi (garnalenpasta)
- Wei, Caseïne, lactose
- Gelatine, glycerol, glycerine
- Honing, bijenwas, bijenpollen
- E120 (karmijn), E901 (bijenwas), E904(schellak), E966 (lactitol)
- ….
Veganisme bij sporters
Opletten voor voldoende inname van
=> eiwitten, vitamine B12, calcium en ijzer
Kans op tekorten hier veel groter
=> advies: jaarlijks bloedcontrole bij de huisarts
Nooit zelf supplementen aanraden!
Voorbeelden veganistische warme maaltijden
Voorbeelden eiwitrijke snacks voor veganistische atleten
- Sojayoghurt of een glas sojamelk
- Smoothie van sojayoghurt, rood fruit en een handje verse spinazie
- Vegan proteïne reep op basis van havermout, pindakaas en erwten proteïne poeder
- Vegan eiwitshake bv: organefit
- 50 gram quinoa met rozijnen en amandelen
- Handje geroosterde kikkererwten
Wat is een intolerantie?
- Niet-allergische voedselovergevoeligheid
- Het immuunsysteem speelt geen of geen belangrijke rol
- Dosisafhankelijk
- Trigger van een voedingsmiddel of voedingsstof
- Aantonen via specifieke test of eliminatiedieet
Reden waarom een intolerantie zich ontwikkeld?
Enzymtekort
=> bv lactose-intolerantie
Farmacologische reactie
=> abnormale reactie op stoffen die van nature in voeding zitten
Niet gedefinieerde reactie
Wat is een allergie?
Abnormale reactie van het afweersysteem op een voedingsstof
=> Antistoffen tegen bepaalde eiwitten in de voeding
Lichaam nadien opnieuw in contact komt met met specifieke eiwitstructuur
=> afweersysteem reageert waardoor allergische klachten optreden
Kan in principe door elk soort voedingsmiddel uitgelokt worden
Bekende allergenen
- glutenbevattende granen
- Ei
- Vis
- Pinda
- Noten
- Soja
- Melk (lactose)
- Schaaldieren & weekdieren
- Selderij
- Mosterd
- Sesamzaad
- Sulfiet
- lupine
Glutenintolerantie of coeliakie:
Wat is het?
Auto-immuunziekte
Eiwit die in verschillende soorten granen zit
=> Tarwe, rogge, gerst, kamut, spelt, durum, triticale, (haver)
Dunne darm kan gluten niet verdragen
=> De wand raakt beschadigd
=> Darmvlokken gaan kapot -> malabsorptie -> tekorten
Door gluten te vermijden kunnen de darmen herstellen
Glutenintolerantie of coeliakie:
Behandeling
- *Aanpassingen in voeding afhankelijk van tolerantiegrens**
- Producten met gluten schappen
- Opletten bij bereidingswijze
Glutenvrije voeding:
Het etiket: te vermijden ingrediënten
- Brood, beschuit, crackers, pistolets
- Gebak
- Paneermeel
- Gemouten dranken
- Plantaardige vezels,eiwit
- Seitan
- Bindmiddel
- Pasta
- Couscous
- Bulgur
- Moutstroop
Lactose intolerantie:
Wat + behandeling
Lactose
= disacharide uit glucose en galactose
Geen of te weinig lactase enzym in het lichaam
=> lactose komt onverteerd in dikke darm
Symptomen
=> diarree , gasvorming …
- *Behandeling?**
- lactosevrij eten
- supplement met de nodige enzymen
Lactosevrije voeding:
Het etiket: te vermijden ingrediënten
- Magere melkbestanddelen, droge melkbestanddelen
- Melkpoeder
- Wei (poeder), melkzout
- Lactose, melksuiker
- Lactalbumine, lactoglobuline
- Sodiumcaseïninaat, caseïne caseïnaat
- Boter, karnemelk, room, yoghurt
