6. Spijsvertering ✔ Flashcards
Info mond
mond
=> kauwen
=> speekselklieren met amylase (afbraak hoolhydraten)
tong
=> smaakpapillen
keelholte
=> slikreflex
Info slokdarm
transport bolus mond naar maag
=> adhv peristaltiek
Info & opbouw maag
Bolus wordt gekneed & gemengd met maagsappen
maagpylorus (klep)
=> voedsel gecontroleerd aan dunne darm doorgeven
eten spendeert 4u in de maag
= afhankelijk vaan soort eten
Maag:
Geproduceerde stoffen
wandcellen
=> maagzuur (HCl): denaturatie
hoofdcellen
=> pepsine
nekcellen
=> slijmproductie (bescherming maag)
G-cellen
=> gastrine (signaal van verzadiging geven)
Snelheid maaglediging
hangt af van inhoud
=> koolhydraten gaan sneller dan vetten
vetlaag rond bolus?
=> vetragende werking verteringsenymen
Dunne darm functie
- grootste deel vertering
- opname voedingsstoffen
- bestaande uit 3 delen
Dunne darm:
Duodenum
eerste deel (= twaalfvingerige darm)
-pancreassap
=> NaHCO (neutralisatie zuurtegraad)
=> enzymen
- galblaas
=> gal
Dunne darm:
Jejunum
tweede deel
- bolus wordt verder verteerd
- absorptie voedingsstoffen
Dunne darm:
Ilieum
derde deel
- vocht & galzouten opnemen in lever
- Hepatische cholesterol cyclus
De lever
- aan vena porta (poortader)
- bloed van darmen zuiveren
- controle van glycemie, ewitgehalte, vetgehalte
De lever:
Opslag
Opslag van
=> vitamine A, D, E
=> gedeelte glycogeen
=> aminozuren & vetten
productie van
=> galsap (nodig voor vetopname)
Pancreas:
Endocriene functie
= hormoonstelsel
Eilandjes van Langerhans
=> insuline (glucose opslagen)
=> glucagon (glucose vrijmaken)
Pancreas:
Exocriene functie
= excretie
pancreassap
=> water & slijm
=> enzymen: amylase + lipase + trypsinogeen
=> NaHCO3
Dikke darm
- slijm produceren
=> bescherming darmwand
=> uitdroging bolus voorkomen
- indikken voedselresten (vocht onttrekken)
Endeldarm
bewaren bolus
=> 12-24u
defecatiereflex (automatisch)
Afbraakproces eiwitten
- maag (HCl)
=> denaturatie
- maag (pepsine)
=> eiwitten afbreken tot AZ
- dunne darm
=> afbraak AZ + vetering/opname
Geen vertering / opname eiwitten?
= afbraak in dikke darm door bacteriën
=> vrijkomen zuivelwaterstof!
Afbraakproces vetten
dunne darm (pancreassap met lipasen)
=> vetten splitsen
darmen
=> alle vetzuren opnemen
ze komen niet in ontlasting terecht
Afbraakproces koolhydraten
speeksel in mond (met amylase)
=> koolhydraten afbreken tot glucose
dunne darm (pancreassap met amylase)
=> koolhydraten afbreken tot glucose
Problemen spijsverteringsstelsel & sporten:
Waarom & klachten?
Waarom?
=> voeding: wat, wanneer, hoeveel, …
=> inspanningsduur: vooral klachten bij duursporters
- *Mogelijke klachten**
- buikpijn
- diarree
- darmkrampen
Oorzaken klachten door problemen spijsvertering:
Mechanische shockbeweging
op en neergaande bewegingen
=> mechanische belasting
=> last maag-en darmkanaal + spijsverteringsorganen
toepassing: lopen
Oorzaken klachten door problemen spijsvertering:
Verminderde doorbloeding
Normaal
=> 40% bloed naar spijsverteringsstelsel
Tijdens sport
=> licht: 12% bloed naar spijsverteringsstelsel
=> zwaar: 3% bloed naar spijsverteringsstelsel
Minder energie & zuurstof naar spijsvertering
=> verminderde darmfunctie
=> bij lange duur afsterven darmcellen = bloederige diarree
Oorzaken klachten door problemen spijsvertering:
Vertraagde maaglediging en verminderde absorptie
Vetten & eiwitten
=> Voeding rijk hieraan best vermijden
Koolhydraten (belangrijk tijdens duursport)
- te hoge inname
=> darm passeren en niet opgenomen worden
=> gasvorming, darmkrampen, misselijk, pijn in de zij…
Oorzaken klachten door problemen spijsvertering:
Type voeding
Alle macronutriënten
=> kunnen maaglediging beïnvloeden
Voedingsvezels
=> meer kans op klachten
Vloeibaar voedsel
=> minste klachten
Oorzaken klachten door problemen spijsvertering:
Veranderde maag-darmmotoriek & hormonale factoren
Sporten
=> veranderingen motoriek duodenum
kan maag-/darmklachten geven bij langdurige inspanningen
Voedingsadviezen
- Laatste maaltijd 3-4u voor inspanning
- Laatste maaltijd sporten = licht verteerbare
- Vermijdt gasvormende voedingsmiddelen: ajuin, bonen, kolen etc
- Geen koolzuurhoudende dranken voor/tijdens inspanning
- Drink voldoende grote hoeveelheden zodat de vloeistof kort in de maag blijft
- Vul glycogeenvoorraden tijdens inspanning aan via dranken met KH
- Test uit of je vast voedsel kan verdragen tijdens inspanning
- Test het gebruik van dranken
- Sportdrank niet te warm/ te koud
- Vermijd producten met een hoog gehalte aan eiwitten, vetten en
vezels tijdens de inspanning - Verander je voedingspatroon niet plots voor een wedstrijd, maar
doe dit reeds bij de training
