2. Macronutriënten ✔ Flashcards
De 4 macronutriënten
- eiwitten
- koolhydraten
- vetten
- vezels
Verhouding macronutriënten (schematisch)
Opbouw eiwitten
aminozuren
=> essentiële & niet essentiële aminozuren
Functies eiwitten (6)
- bouwstof voor lichaamsweefsels
- transport
- oedeem
- bestanddeel hormonen
- antistoffen
- NIET bedoeld als energieleverancier
Eiwitten als bouwstof bij sporters
- opbouw spieren
- herstel spieren, ingewanden, zenuwstelsel, bloed
- last resort energiebron
-
Biologische waarde
Hoe hoger, hoe meer essentiële aminozuren in voedingsproduct
dierlijke bronnen (natuurlijke voorkeur)
=> vlees, vis, melk(producten)
plantaardige bronnen
=> noten , zaden, soja, ..
soja-eiwit = rundvlees
Eiwitten:
Aanbevelingen voor gezonde mensen
- 9-11 En% eiwitten / dag
=> max 25 En% / dag
- 0,8-1g / kg lichaamsgewicht
=> max 2g / kg lichaamsgewicht
- 1/3 dierlijk + 2/3 plantaardig
Eiwitten:
Aanbevelingen sporters afhankelijk van?
- soort sport
- intensiteit
- frequentie
- volgens FITT-regel*
Eiwitondervoeding:
gevolgen op korte en lange termijn
op korte termijn
=> spieratrofie
op lange termijn
=> minder spierkracht + verminderde weerstand
Gevolgen ondervoeding bij kinderen op lange termijn
Eiwitten:
toxiciteit (oorzaak)
meer dan 3,5g / kg lichaamsgewicht
overtollige eiwitten
=> abreken in lever
=> verwerken in nieren
=> afscheiden via urine
te veel eiwitten
=> overbelasting nieren
=> overbelasting lever
=> aminozuren stapelen zich op in bloed = GIFTIG
Eiwitten:
toxiciteit (symptonen)
- stinkende adem / stoelgang
- vermoeidheid
- misselijkheid
- diarree
Vetten:
Algemeen
- 1g vet levert 9kcal
- Brandstof
- Aanbreng van (essentiële) vetzuren
- Aanbreng van vetoplosbare vitaminen (A, D, E, K)
- Toepassing sport: lage intensiteit
Vetten:
Verzadiging keten
Een onverzadigde binding is een dubbele bindingen tussen de koolstofatomen
Verzadigde vetten (slecht)
=> geen dubbele bindingen
Enkelvoudig onverzadigde vetten (gezond)
=> 1 dubbele binding
-omega 9
Meervoudig onverzadigde vetten (gezond)
=> meerdere dubbele bindingen
- omega 3
- omega 6
Verzadigde vetten
Slecht vet
Eigenschap
=> meer LDL-cholesterol in het bloed -> plaques
- *Bronnen**
- derlijke producten, koko’s vet, palmolie
- aanmaak in eigen lichaam (bv uit suiker en andere vetten)
Doel
energiereserve + organen beschermen
Onverzadigde vetten
Goede vetten
Eigenschap
=> Cholesterol in het bloed verlagen
Enkelvoudig onverzadigde Vet
=> Omega 9 vetzuren
Meervoudig onverzadigde Vet
=> omega 3 vetzuren
- DHA : docosahexaeenzuur
- EPA : eicosapentaeenzuur
=> omega 6 vetzuren:
- arachidonzuur
Vet:
Opletten bij het etiket
- Kies de juiste vetzuursamenstelling
- Maximum 1/3 verzadigd vet
- Extra aandacht bij light producten
=> verzadigd vet niet vervangen door koolhydraten
Functies omega 3
Verlagen de kans op hart- en vaatziekten
Advies
=> 2x/week vis waarvan 1x vette vis
- *Functie bij sporters:**
- energieproductie stimuleren
- de afgifte van de groeihormonen stimuleren
- Zorgt dat verschillende weefsel toenemen in grootte*
- belangrijke rol bij het goed doorlaatbaar maken van het celmembraan
Helpt bij het transport en de werking van hormonen, eiwitten,
enzymen door de celwand heen
Transvetzuren
Van nature: onverzadigd
Door chemische bewerking gaat dubbele binding verloren
= transconfiguratie
Onverzadigd, toch gelijkwaardig aan verzadigd vet
=> verhogen cholesterol
Niet enkel door industrie
=> thuis: olie te hoog verwarmen