7. Voeding bij (hoofd-hals)kanker

Question 1

vormen v therapie bij kanker (4) =

Answer 1

1. operatie en/of
2. chemo en/of
3. bestraling en/of
4. hormoontherapie

Question 2

voeding bij kanker heeft (directe) invloed op: (5)

Answer 2

1. ernst postoperatieve complicaties
2. ernst en duur bijwerking vd behandeling
3. wondheling
4. afweermechanisme
5. QOL

Question 3

wat verstaan we onder hoofd-halskanker?

Answer 3

alle kankers boven het sleutelbeen

muv hersentumoren

Question 4

2 soorten tumoren (hoofd-hals)

Answer 4

1. plaveiselcelcarcinoom

2. kliercelcarcinoom

Question 5

een andere/engelse naam voor plaveiselcelcarcinoom =

Answer 5

squamous cell carcinoma

Question 6

waar komt de plaveiselcelcarcinoom vooral voor in het hoofd-halsgebied?

Answer 6

• lip
• mondholte
• larynx
• farynx

Question 7

een andere naam voor kliercelcarcinoom =

Answer 7

adenocarcinoma

Question 8

waar komt de kliercelcarcinoom onder andere voor in het hoofd-halsgebied?

Answer 8

o. a. :
- speekselkliercarcinoom
- neusholtecarcinoom

Question 9

op welk nummer staat hoofd-halskanker in de lijst van meest voorkomende kankers?

Answer 9

6e meest voorkomende kanker
(5% v tumoren hoofd-hals is kwaardaardig;
75% van alle patienten roken én drinken)

Question 10

kenmerken risicogroepen hoofd-halskanker (9)

Answer 10

1. leeftijd; hoogste incidentie bij 60-74jarigen
2. 3x zoveel bij mannen dan bij vrouwen
3. slechte orale hygiëne
4. HPV (nieuwe causale factor)
5. uv-straling - lipkanker
6. rokers
7. drinkers
   8 mensen die weinig tot geen groente en fruit eten

Question 11

wat is HPV =

Answer 11

= humaan papillomavirus
(groep virussen die huid en slijmvliezen van de aarsstreek en van de geslachtsorganen van mannen en vrouwen kan besmetten. soms ook mondslijmvlies en stembanden, - orale seks)

Question 12

waar staat HPV voor?

Answer 12

humaan papillomavirus

Question 13

kenmerken en klachten hoofd-halskanker (m9)

Answer 13

symptomen afhankelijk van tumorlocatie

1. slijm/bloed in keel
2. mondulceraties
3. slikklachten
4. brok in de keel
5. rauw gevoel
6. heesheid
7. pijn in mond/keel
8. slijmvliesbeschadiging
9. moeilijk passende prothese
   - vermoeidheid
   - koorts
   - ongewenst gewichtsverlies

Question 14

oorzaken hoofd-halskanker (2)

Answer 14

1. overmatig gebruik alcohol en tabak (combinatie) (hoog alcoholpercentage = hoger risico)
2. voedingsfactoren (groente en fruit: beschermend effect)

Question 15

onderzoeksmethoden (4)

Answer 15

1. visueel onderzoek (alg. anesth.)
2. biopsie
3. radiologisch oz (CT, MRI, thorax)
4. bloedonderzoek

Question 16

Classificatie via TNM =

Answer 16

T = grootte en doorgroei vd tumor (T1-T4)
N = betrokkenheid lymfeklieren (N0-N3)
M = aanwezigheid metastasen op afstand (M0, M1)

Question 17

Stadia via TNM =

Answer 17

- Vroeg (1/3) 
I = T1, N0
II = T2, N0
- lokaal gevorderd (2/3)
III = T1-3, N0-1
IV = T1-3, N2-3  /  T4, Nalle
- metastasen (1/10)
M1

Question 18

Behandeling bij vroeg stadium =

Answer 18

chirurgie + radiotherapie

Question 19

behandeling bij lokaal gevorderd stadium =

Answer 19

chirurgie + radiotherapie + chemo

Question 20

voedingsproblemen bij hoofd-halsoncologie (9) =

Answer 20

1. slik/kauwproblemen
2. pijnlijke mond/keel
3. droge mond / hinderlijke slijmvorming
4. reuk/smaak vermindering/verandering
5. misselijkheid/ braken
6. verminderde voedingsinname;
7. ongewenst gewichtsverlies;
8. verminderde voedingstoestand (=verminderde heling/afweer)
9. verhoogd risico op bijwerkingen, vermindering QOL, weerstand

Question 21

veel voorkomende klachten bij (algemene!) kanker (9+)

Answer 21

1. anorexie
2. smaakverandering
3. mondproblemen
4. slik- en passageklachten
5. verteringsstoornissen
6. absorptiestoornissen
7. misselijkheid
8. vermoeidheid
9. constipatie of diarree

Question 22

anorexie =

Answer 22

gebrek aan eetlust

Question 23

ondervoeding =

Answer 23

tekort aan energie & voedingsstoffen

Question 24

cachexie =

Answer 24

= progressief verlies v skeletspiermassa, met of zonder verlies v vetmassa.

• > multifactorieel
• > bij 50% vd patienten m kanker

Question 25

kenmerken cachexie (3)

Answer 25

1. niet volledig omkeerbaar door voedingsinterventie 2. progressieve functionele achteruitgang 3. negatieve eiwit- en energiebalans door verminderde voedselinname en abnormaal metabolisme

Question 26

geef de 'metabolisme-problemen' bij kanker (4)

Answer 26

1. Hoog energieverbruik (therapie, stress, consultatie) 2. hoog energieverlies (wondherstel..) 3. lage energie-inname (pijn, smaakveranderingen, hospitalisatie, tumorplaats) 4. verminderd functioneren (verstoorde stofwisseling, afname spiermassa en spierkracht)

Question 27

voedingsmaatregelen bij (hoofd-hals)kanker (5)

Answer 27

(individueel+ klachtgerelateerd) 1. voeding verrijken: energie- en eiwitrijk 2. bijvoeding (fortimel, resource etc) 3. ondersteunend sondevoeding (bv snachts) 4. volledige sondevoeding 5. TPN (voeding rechtstreeks in bloedbaan)

Question 28

TPN =

Answer 28

= totale parenterale nutritive | = voeding rechtstreeks in bloedbaan

Question 29

veel voorkomende mondproblemen bij tumoren in regio hoofd-hals, slokdarm en long (4) =

Answer 29

1. xerostomie 2. mucositis/stomatitis 3. kauw-/slik-/passageproblemen 4. pijnlijke mond

Question 30

advies bij droge mond (6)

Answer 30

(vaak sondevoeding) 1. drinken bij de maaltijden 2. ruim saus en jus gebruiken 3. maaltijdsoep, smeuïg beleg, veel boter 4. pap/vla/yoghurt, evt met cornflakes 5. kauwgum en zure voedingsmiddelen stimuleren speekselproductie 6. kunstspeeksel

Question 31

gradatie Mucositis =

Answer 31

``` 0 = geen klachten 1 = roodheid vd slijmvliezen, eten/drinken mogelijk. 2 = kleine ulceraties, eten/drinken mogelijk maar pijnlijk. 3 = ulceraties in elkaar overlopend met witte vlekken, niet eten wel drinken mogelijk. 4 = ulceraties met bloeding, eten/drinken onmogelijk ```

Question 32

voedingsadvies bij mucositis (7)

Answer 32

1. smeuïge/zachte/vloeibare voeding 2. GEEN scherpe/zure/sterk gekruide voeding 3. GEEN hele zoete voeding + aandacht voor melk (slijmerig gevoel achterlaten, muv zure zuivel) 4. producten op kamertemp. 5. vermijd alcohol en koolzuurhoudende dranken (ananas-/bosbessensap kan sijmoplossend werken) 6. vocht + vaste voeding combineren 7. rietje

Question 33

mogelijk(!) verzachtende (maar geen preventieve) voedingsstoffen bij mucositis (6)

Answer 33

1. bèta-caroteen 2. kamille 3. kauwgom 4. honing 5. zink 6. kleine dosering vit. E vermindert stralingsschade (7. ijs/koeling voorafgaand aan chemo helpt muco tegen te gaan)

Question 34

algemeen(!) advies bij pijnlijke mond of keel (4)

Answer 34

1. goede pijnmedicatie/ anti-schimmelmedicatie 2. vermijden v scherpe/zure/zoute/etc.. hete/hele koude voedingsmiddelen 3. vermijden v alcohol 4. aanpassen v voeding (gemalen/vloeibaar/kunstmatig)

Question 35

koolzuurhoudende dranken kunnen de mondpijn verzachten. Waar dient er op gelet te worden??

Answer 35

enkel mogelijk als slijm NIET PIJNLIJK IS

Question 36

voedingstips i.v.m. vermoeidheid (4)

Answer 36

1. kleine frequente maaltijden: verschuiving maaltijdmomenten 2. aanpassing consistentie 3. geen inspanningen vlak voor maaltijd 4. huishoudelijke organisatie/ (half)klare producten/ maaltijdservice

Question 37

mogelijke gevolgen langdurige constipatie (5)

Answer 37

1. pijnlijke en opgezette buik 2. krampen 3. misselijkheid/ braken 4. verminderde eetlust 5. suf/slaperig

Question 38

standaard advies constipatie (4) (niet altijd standaard, afh. v. medicatie, tumor etc)

Answer 38

1. vezelrijke voeding (volkoren producten, groenten, fruit, noten/rozijnen/vijgen) 2. peperkoek, speculaas 3. voldoende vocht (min 1,5 l/dag) 4. stoelgangpatroon

Question 39

kenmerken diarree (4)

Answer 39

1. meerdere malen stoelgang per dag 2. uitdrogingsverschijnselen/ dehydratatie 3. waterige/vette stoelgang 4. typische geur (mogelijk pijn en minder eetlust)

Question 40

standaard advies diarree (6) (niet altijd standaard, afh. v. medicatie, tumor etc..)

Answer 40

1. 1,5 - 2 L vocht per dag 2. geen gasvormende voeding 3. goed verteerbare voeding (fijn snijden,kauwen) 4. voeding mag peristaltiek niet verhogen 5. voldoende natrium! 6. voldoende kalium! (7. lactose?!)

Question 41

aanpak diagnose voedingsprobleem (3) =

Answer 41

1. herkennen (voedings-)probleem: - kijken, vragen, meten 2. oorzaak zoeken 3. doorverwijzen!