6. Antimikrobni lekovi✅ Flashcards

1
Q

Antimikrobni lekovi

A

To su supstance koje ubijaju ili sprečavaju razmnožavanje MO.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Efekat antibakterijskih lekova može biti?

A

Baktericidan i bakteriostatski.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Selektivna toksičnost AML (antimikrobnih lekova)

A

AML treba da deluje samo na MO, tako da ne oštećuje ćelije domaćina.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Toksična doza

A

Ona doza koja uzrokuje oštećenje ćelije domaćina.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Terapeutska doza

A

Ona doza koja uspešno eliminiše patogene organizme.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Poželjna svojstva antimikrobnih lekova

A
  • netoksičan za domaćina
  • oralne i parenteralne forme
  • ne interferira sa drugim lekovima
  • slabo vezivanje za proteine plazme
  • ima dugo vreme poluživota u plazmi
  • dobra tkivna distribucija, uključujući i CNS
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Meh. delovanja antibakterijskih lekova

A
  • inhibicija sinteze ćelijskog zida (penicilini, cefalosporini, vankomicin)
  • inhibicija funkcije ćelijske membrane (polimiksin B)
  • inhibicija sinteze proteina (tetraciklini, eritromicin, streptomicin, hloramfenikol)
  • inhibicija sinteze NK (rifamicin)
  • inhibicija metabolizma folata (sulfonamidi)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Kompetitivna inhibicija enzima u metabolizmu folata - 3 stavke

A

PABA, PAS i sulfanilamid.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Antibiotici koji inhibiraju sintezu ćel. zida /nabrojati + mehanizam/

A

1) B - laktami (penicilini, cefalosporini, monobaktami, karbapenemi) inhibiraju sintezu mrežaste strukture PG u finalnoj (kasnoj) fazi transpeptidacije.
2) Glikopeptidi (vankomicin) - inhibiraju elongaciju i unakrsno vezivanje molekula PG
3) Fosfomicin
4) Cikloserin - inhibiraju enzime rane faze sinteze PG.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Neželjeni efekti antimikrobnih lekova

A

Toksičnost, alergija, narušavanje ravnoteže fiziološke mikroflore, rezistencija.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Efekti kombinacije antibakterijskih lekova

A

Indiferentan - efekat kombinacije je istovetan sa efektom aktivnijeg leka u kombinaciji
Aditivan - efekat kombinacije je jednak aritmetičkom zbiru dejstava oba leka u kombinaciji
Antagonistički - kada jedan lek antagonizuje dejstvo drugog leka u kombinaciji
Sinergistički - kada su efekti kombinacije jači od prostog zbira dejstava obe komponente u kombinaciji.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Ispitivanje osetljivosti bakterija prema antibakterijskim lekovima se vrši metodama:

A

Difuzioni, dilucioni i difuziono-dilucioni metod.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Antibiotici koji inhibiraju sintezu ćel.zida

A

B-laktami (penicilini, cefalosporini, monobaktami, karbapenemi)
Glikopeptidi (vankomicin)
Fosfomicin
Cikloserin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Efekti B-laktama

A

BAKTERICIDAN u fazi razmnožavanja (bb bez ćelijskog zida ne može da živi)
Zavisi od prolaska kroz porine, afiniteta prema PBP i otpornosti na aktivnost B-laktamaza.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Mehanizam delovanja B-laktama

A

1) Vezivanje za PBP u ćelijskoj membrani
2) Sprečavanje sinteze inhibitora autolitičkih enzima.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Kakvi penicilini mogu biti? Koji su njihovi efekti, na šta su osetljivi? Napisati primere.

A

Prirodni (produkti Penicillium notatum)
- efekat: baktericidan
- ne deluju na G- bacile i Streptococcus aureus
- osetljivi su na penicilinazu
- Penicilin V (per os - acidorezistentan) i G (parenteralno)

Polusintetski:
1) Penicilinaza rezistentni penicilini - deluju na Streptococcus aureus
- primeri: meticilin, kloksacilin, nafcilin, dikloksacilin
2) Penicilini širokog spektra delovanja
- osetljivi na B-lakatamazu
- uvođenjem polarnih grupa deluju na G - bb
- primeri:
Aminopenicilini (ampicilin, amoksicilin) - deluju na G - bb
Karboksipenicilini (karbenicilin) - deluju na Pseudomonas, Enterobacter, Proteus
Acilureidopenicilini (mezlocilin, azlocilin, piperacilin) - deluju na G - bb (Posebno na Pseudomonas)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

INHIBITORI B-LAKTAMAZA - nabrojati

A

Klavulanska kiselina
Sulbaktam
Tazobaktam

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Koje su kombinacije penicilina sa inhibitorima B-laktamaza?

A

Klavulinska kiselina+amoksicilin
Sulbaktam+ampicilin
Tazobaktam+piperacilin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Alergija se manifestuje kao:

A

Anafilaktički šok, urtikarija (koprivnjača), otok zglobova, različiti kožni osipi.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Mehanizam delovanja cefalosporina

A

1) Vezivanje za PVP
2) Blokiranje transpeptidacije peptidoglikana
3) Aktivacija autolitičkih enzima

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Osnovna strukturna jedinica cefalosporina je?

A

7-aminocefalosporinska kiselina

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Na koga deluje Prva generacija cefalosporina?

A

Deluju na Gram(+) koke i pojedine Gram(-) bacile (E. coli, Proteus, Klebsiella)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Primeri parenteralnih lekova za 1. generaciju cefalosporina

A

Parenteralni:
- cefazolin
- cefalotin
- cefapirin
- cefradin (i oralni)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Primeri oralnih lekova za 1. generaciju cefalosporina

A

Oralni:
- cefradin (i parenteralni)
- cefadroksil
- cefaleksin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Na koga deluje Druga generacija cefalosporina?

A

Deluju na Enterobacter i Klebsiella spp.
Ne deluju na Pseudomonas
Rezistentni na cefalosporinazu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Primeri parenteralnih lekova (Druga generacija cefalosporina)

A

Parenteralni:
- cefamandol
- cefmetazol
- cefonicid
- ceforanid
- cefotetan
- cefoksitin
- cefuroksim

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Primeri oralnih lekova (Druga generacija cefalosporina)

A

Oralni:
- cefaklor
- cefprozil
- cefuroksim aksetil

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Na koga deluje Treća generacija cefalosporina?

A

Proširen spektar delovanja
Prolaze do CNS-a
Otporni na cefalosporinazu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Primeri parenteralnih lekova (Treća generacija cefalosporina)

A

Parenteralni:
- cefotaksim (lek izbora za terapiju meningitisa, “slepa” terapija)
- ceftizoksim
- ceftriakson (u jednoj dozi)
- ceftazidim (Pseudomonas)
- cefoperazon (Pseudomonas)

30
Q

Primeri oralnih lekova (Treća generacija cefalosporina)

A

Oralni:
- cefopodoksim
- cefiksim

31
Q

Primeri oralnih lekova (Treća generacija cefalosporina)

A

Oralni:
- cefopodoksim
- cefiksim

32
Q

Na koga deluju cefalosporini četvrte generacije?

A

Bolja aktivnost prema nekim enterobakterijama u odnosu na treću generaciju
Pojačana stabilnost prema hidrolizi B-lakatamaza.

33
Q

Primeri parenteralnih lekova (Četvrta generacija cefalosporina)

A

Parenteralni:
- cefepim (i.v.)
- cefpirom

34
Q

Na koga deluju monobaktami?

A

Deluju na G- bacile!
Ne deluju na G+ i anaerobne bakterije ne deluju.
Otporni su na dejstvo B-laktamaza.

35
Q

Primer monobaktama

A

Aztreonam.

36
Q

Na koga deluju karbapenemi? primeri

A

Imaju širok spektar delovanja (Imipenem)
Rezistentan na B-laktamaze, inaktivaraju ga dihidropeptidaze u renalnim tubulima (Meropenem, Ertapenem)

37
Q

Mehanizam dejstva glikopeptida

A

Vezuju se za karboksilne delove D-alanil-D-alanina i ometaju elongaciju i unakrsno vezivanje u toku stvaranja peptidoglikanskih polimera .

38
Q

Primeri glikopeptida

A

Vankomicin - daje se kod MRSA… može se primenjivati per os i i.v.
Teikoplanin - i.m.
Bacitracin - površinsko nanošenje na kožu, rane, sluzokožu. Nema primenu u sistemskoj terapiji. Veoma toksičan za bubrege.

39
Q

Cikloserin - mehanizam delovanja

A

Cikloserin je kompetitivni inhibitor transpeptidaza (analog D-alanil-D-alanina)
Deluje na koliformne bakterije, Proteus sp., bacil tuberkuloze

40
Q

Antimikrobni lekovi koji inhibiraju funkcije citoplazmatske membrane

A

Oni narušavaju integritet citoplazmatske membrane, pa makromolekuli i joni izlaze iz ćelije, što je uzrok njenog oštećenja ili smrti. Obzirom da citoplazmatska membrana bb i gljiva ima strukturu koja se razlikuje od drugih živih bića, moguća je selektivna toksičnost lekova ove grupe.

41
Q

Antimikrobni lekovi koji inhibiraju funkcije citoplazmatske membrane - primeri

A

Polimiksini, tirocidin, polienski antibiotici (nistatin i amfotericin B), imidazoli (mikonazol, flukonazol)

42
Q

Polimiksini A, B, C, D, E

A

Dobijeni su iz Bacillus polimyxa.
1. Utiču na aktivni transport i permeabilnost membrane.
2. Deluju baktericidno na G- aerobne bb (Pseudomonas) u komb. sa bacitracinom.
3. Usled nefro i neurotoksičnosti koriste se samo za spoljnu upotrebu.

43
Q

Tieocidin - delovanje, odakle je dobijen?

A

Dobijen je iz Bacillus brevis; toksičan je.

44
Q

Polienski antibiotici - delovanje, primeri

A

Deluju samo na gljive. To su nistatin i amfotericin B.

45
Q

Imidazoli - delovanje, primeri

A

Direktno oštećuju citoplazmatsku membranu. To su mikonazol i fliukonazol.

46
Q

Kako se sintetišu proteini?

A

Ribozom poseduje 3 vezna mesta za tRNK: P-peptidilno, A-aminoacilno i E- mesto gde izlaze tRNK koje su prenele AK u narastajući polipeptidni lanac.
iRNK nosi genetičku informaciju o strukturi proteina koji se sintetiše, tRNK prevodi genetičku informaciju sa ”jezika nukleotida” na ”jezik aminokiselina”, a rRNK katalizuje formiranje peptidne veze.

47
Q

Antibakterijski lekovi koji inhibiraju sintezu proteina mogu biti?

A

Inhibitori 30s subjedinice ribozoma i inhibitori 50s subjedinice ribozoma.

48
Q

Inhibitori 30s subjedinice ribozoma - nabrojati

A

Inhibiraju translaciju i transkripciju. To su aminoglikozidi, spektinomicin i tetraciklini.

49
Q

Aminoglikozidi - transport, vezno mesto, efekat, primena

A

(Inhibitori 30s subjedinice ribozome)
TRANSPORT:Aminoglikozidi difunduju kroz kanale porina u spoljašnjoj membrani G- bb, zatim prolaze periplazmatski prostor i zahvaljujući aktivnost transportu prolaze kroz unutrašnju membranu. Interferiraju sa inicijacijom sinteze proteina i uzrokuju pogrešno očitavanje matrice iRNK što za posledicu ima inkorporiranje pogrešne AK u rastući polipeptidni niz.
VEZNO MESTO formiraju tri ribozomalna proteina i 16s rRNK. Poklapa se sa mestom A.
EFEKAT: baktericidan, imaju toksičan potencijal (nefrotoksičan, ototoksičan)
PRIMENA:
i.m.
i.v.
lokalno se mogu neograničeno primenjivati

50
Q

Aminoglikozidi - primeri

A

Streptomicin (antituberkulotik I reda, ototoksičan)
Gentamicin (baktericidno deluje na Pseudomonas aeruginosa i G- i G+ rezistentne sojeve; parenteralno primenjen može biti neftotoksičan i ototoksičan)
Tobramicin
Netilmicin
Neomicin

51
Q

Spektinomicin - primena i primeri

A

(Inhibitori 30s subjedinice ribozome)
Spektinomicin se primenjuje i.m. u terapiji gonoreje kod pacijenata alergičnih na penicilin i kod penicilin rezistentnih gonokoka.
Amikacin (Pseudomonas, antituberkulotik II reda, manje toksičan od gentamicina) - najširi spektar delovanja
Kanamicin (antituberkulotik II reda)

52
Q

Tetraciklini - spektar delovanja, mehanizam dejstva, efekat, deluje na koje bb?

A

SPEKTAR DELOVANJA: VEOMA ŠIROK

53
Q

Tetraciklini

A

Hlortetraciklin, oksitetraciklin, doksiciklin, minociklin, glicilciklini

54
Q

Inhibitori 50s subjedinice ribozoma - nabrojati

A

Hloramfenikol
Makrolidi
Linkozamidi
Fusidinska kiselina

55
Q

Hloramfenikol - vezno mesto, mehanizam delovanja, efekat, primena u terapiji

A

(Inhibitori 50s subjedinice ribozoma)
MEHANIZAM: Vezuje se za 50s i inhibira reakciju transpeptidacije - sprečava vezivanje AK kraja aminoacil tRNK za akceptorsko mesto na 50s subjedinici, pa na taj način izostaje formiranje peptidne veze.
Vezuje se i za 70 s ribozom mitohondrija i tako sprečava sintezu mitohondrijalnih proteina u ćelijama sisara.
EFEKAT: Bakteriostatski efekat na G+ i G- bakterije, rikecije i hlamidije.
Baktericidan efekat na H. Influenze.
PRIMENA:
- u terapiji konjuktivitisa
- aplastilna anemija
- reverzibilna depresija kostne srži
- sindrom sive bebe (pepeljasta boja, povraćanje, dijareja)

56
Q

Makrolidi - vezno mesto, mehanizam, na koje bb deluje, kod kojih osoba se koristi i koji su predstavnici?

A

(Inhibitori 50s subjedinice ribozoma)
Vezuje se za 50s subjedinicu, kao i hloramfenikol i klindamicin. Znači sprečava vezivanje ak kraja aminoacil tRNK za akceptorsko mesto na 50s subjedinici, pa na taj način izostaje formiranje peptidne veze.
Deluje na streptokoke, pneumokoke, korinebakterije.
Koristi se kod osoba alergičnih na penicilin.
Predstavnici: eritromicin, azitromicin, klaritromicin, roksitromicin.

57
Q

Linkozamidi - vezno mesto, predstavnici, deluju na? koriste se u terapiji?

A

(Inhibitori 50s subjedinice ribozoma)
Vezuju se za 50s subjedinice, vezno mesto zajedno sa makrolidima
Predstavnici: linkomicin, klindamicin
Deluju na anaerobne bb (Clostridium, Bacteroides), značajni su u lečenju sepse izazvane tim bb.

58
Q

Fusidinska kiselina - delovanje, primena

A

(Inhibitori 50s subjedinice ribozoma)
Steroidni antibiotik uskog spektra delovanja, uglavnom deluje na G+ koke.
Primena: per os, lokalno

59
Q

Mupirocin - mehanizam dejstva, efekat

A

(Inhibitori 50s subjedinice ribozoma)
MEHANIZAM: inhibira sintezu proteina, tako što inhibira aktivnost izoleucil-tRNK sintetaze
EFEKAT: baktericidan

60
Q

Streptogramini - efekat, predstavnici

A

Pojedinačno pokazuju slabu bakteriostatsku aktivnost, dok su u kombinaciji (i.v.) veoma efikasni.
Predstavnici: kvinupristin, dalfopristin
Dalfopristin menja strukturu ribozoma i olakšava vezivanje kvinupristina.

61
Q

Linezolid - mehanizam dejstva, deluje na? primena

A

MEHANIZAM: interferira sa peptidil-RNK u vezivanju za P vezno mesto 50s subjedinice ribozoma.
DELUJE NA: G+ koke, uključujući MRSA i VRE (vankomicin rezistentne enterokoke)
PRIMENA: per os ili intravenski

62
Q

Ko je prvi oksazolidinski antibiotik?

A

Linezolid.

63
Q

Inhibitori sinteze nukleinskih kiselina

A

Inhibitori sinteze DNK - hinoloni i fluorohinoloni
Inhibitori sinteze RNK - rifampicin

64
Q

Inhibitori sinteze DNK - mehanizam

A

To su inhibitori topoizomeraze II (DNK-giraze) koja ima ulogu da razdvoji lance pre početka sinteze DNK.
U ove inhibitore spadaju fluorohinoloni

65
Q

Fluorohinoloni - predstavnici

A

Predstavljaju inhibitore sinteze DNK. U ovu grupu spadaju fluorohinoloni:
Šireg spektra: ciprofloksacin, levofloksacin, ofloksacin
Uži spektar (urinarne infekcije): cinoksacin, nalidiksna kiselina (hinolon)

66
Q

Fluorohinoloni - efekat, terapija

A

Efekat: baktericidan na G- bb
U terapiji mešovitih infekcija kostiju, mekih tkiva, u ginekologiji.

67
Q

Antibakterijski lekovi koji inhibiraju metabolizam folata - kakvi moraju biti i koji su predstavnici?

A

Moraju imati strukturnu sličnost sa p-aminobenzoevom kiselinom.
Folati su neophodni u sintezi DNK, i čovek ih uzima iz hrane, dok bakterije mogu same da sintetišu folate.
Predstavnici su:
sulfonamidi - vezuju se za dihidropteroat sintetazu
trimetoprim - inhibira dihidrofolat reduktazu
sulfametaksazol/trimetoprim - sinergistički, baktericidno

68
Q

Lekovi protiv mikobakterije - nabrojati

A

To su antituberkulotici, lekovi protiv lepre, metenamin, nitrofurantoin.

69
Q

Antituberkulotici - primeri

A

Lekovi prvog reda:
Izoniazid - inhibira sintezu mikolitične kiseline
Rifampicin
Rifabutin
Etambutol - nakon 24h inhibira rast MO
Pirazinamid - tuberkulostatik na kiselom pH, deluje, jer se intracel. MO skladište u fagozomima u kojima je kiseo pH.
Lekovi drugog reda:
Cikloserin - inhibira sintezu ćelijskog zida, per os
Streptomicin
Ciprofloksacin
Kapreomicin - dovodi do oštećenja bubrega i oštećenja 8. kranijalnog nerva, i.m. primena

70
Q

Lekovi protiv lepre - primeri

A

Dapson (inhibira sintezu folata) i rifampicin, 6 meseci
Rifampicin, dapson i klofazimin, 2 godine

71
Q

Metenamin

A

Inaktivan je in vitro, a nakon oralne primene, aktivni oblik je akumuliran u urinu (formaldehid deluje baktericidno na bb u urinu)
ph<5

72
Q

Nitrofurantion

A

Deluje kao bakteriostatik, u cilju lečenja urinarnih infekcija.